SOCİAL LİFE İN VIDIN: BASED ON SERİYYA SİCİLİ NUMBERED 13 (1698-1699)

Yıl 2012, Sayı: 14, 27 - 46, 01.06.2012

Doç. Dr. Hava Selçuk

Öz

Şer'iyye Sicilleri, that's court records, is an important source in revealing the
political, judicial and social conditions of Ottoman society. Seri'yye Sicili Numbered 13
of Vidin, the very earliest record book belonging to Vidin at Bulgarian archive 'National
Biblioteque', forms the backbone of this paper. The record book in question includes
133 documents covering such the economic and social events as heritage cases, family,
tutelage, judicial cases, appointment decisions of some officials, tax (jizya, duhan,
adat-ı ağnam). The imperial orders (ferman) and emir which all shed light on the
military issues have been recorded in the ser'iye sicilleri. Based on the court records
between 1698 and 1699 of Vidin as a frontier town, it will be mentioned about the
social life of the town.

Anahtar Kelimeler

Vidin, ser'iyye sicili, Ottoman, social life, tax

VİDİN’DE TOPLUMSAL HAYAT: 13 NUMARALI ŞER’İYYE SİCİLİNE GÖRE (1698-1699)

Öz

Şer’iyye Sicilleri, Osmanlı toplumunun siyasî, iktisadî, hukukî ve içtimaî durumunun ortaya çıkarılmasında önemli kaynaklardır. Bulgaristan Arşivi “Nationale Biblioteque”de Vidin’e ait en eski tarihli defter olan 13 Numaralı Vidin Şer’iyye Sicili çalışmamızın ana kaynağını oluşturmaktadır. Söz konusu defterde miras davaları, aile, vesayet, adlî olaylar, görevli tayinleri, vergi (cizye, duhan, adat-ı ağnam) vb. konuların yer aldığı iktisadî ve içtimaî olayları içeren 133 belge bulunmaktadır. Askeri konulara ışık tutacak konulardaki fermanlar ve emirler şer’iyye sicillerine kayıt edilmiştir. Bir serhat şehri olan Vidin’in 1698-1699 yıllarına ait sicil kayıtlarından hareketle bölgenin toplumsal hayatı ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Vidin, şer’iyye sicili, Osmanlı, toplumsal hayat, vergi

ОБЩЕСТВЕННАЯ ЖИЗНЬ В ВИДИНЕ: 13-я ПО СЧЕТУ СУДЕЙСКАЯ КНИГА (1698­ 1699)

Öz

Судейские записи стали важным источником политических, экономических,
правовых и социальных особенностей Османского общества. Хранящаяся в
Болгарском архиве «Национальной Библиотеке» старинная судейская книга,
принадлежащая области Видин, является основным источником нашего
исследования. В данной книге есть судебные дела, связанные с имуществом,
семьей, опекой, налогами (джизью, Духан, ADAT-я Agna), кадровыми
назначениями и т.д. Книга включает в себя 133 документа, содержащих вопросы
об экономических и социальных событиях того времени. Также в этих записях
упоминаются проблемы военного характера, указы и распоряжения. Благодаря
Судейским записям в период с 1698-1699 года перед нами раскрывается
общественная жизнь Видины. 

Anahtar Kelimeler

Видин, судопроизводство, Османский, общественная жизнь, налог

Kaynakça

• BİLGE Sadık Müfit: (2000). ”Macaristan'da Osmanlı Hâkimiyetinin ve İdarî Teşkilatının Kuruluşu ve Gelişmesi”, OTAM, Sayı:11, s.33-81.
• BOZKURT Nurgül: (2002). ”Avusturya Kapı kethüdalığı (1700-1736)", OTAM, S.13, Ankara, s.245-259.
• ÇAĞATAY Neşet: (1947). ”Osmanlı İmparatorluğunda Reayadan Alınan Vergiler ve Resimler”, AÜDTCFD, C. V/ 5, Ankara, 5. 483—511.
• Evliya Çelebi Seyahatnamesi: 2010, 6. Kitap 1.ci|t, (hzl.: Seyit Ali Kahraman), İstanbul, Yapı Kredi Yay.
• GÖKÇE Turan: (2001). ”1699-1700 Tarihli Bosna Vilayeti Hududnâmesi”, Tarih İncelemeleri Dergisi, S:XVI, İzmir, s.75-104.
• GRADEVA Rossıtsa: (2012). ”Between Hinterland and Frontier: Ottoman Vidin, Fifteenth to Eighteenth”, s. 331-351.
• (URL: http/:xa.yimg.com/kq/groups/.../name/LETTERS+FROM+V|DIN-1.pdf)
• İNALCIK Halil: (2005). ”Türkler ve Balkanlar”, Bal-Tam Türklük Bilgisi, Prizren, Eylül, 5. 20-44.
• KAYAPINAR Ayşe: (2004). ”İki Balkan Şehri Tırnova ve Vidin'de Türkler (Bulgar Çarlığından Osmanlı İmparatorluğuna)” Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Journal of Social Sciences, Cilt 2004-2, sayı 9, s. 117-141.
• Mustafa Nuri Paşa: (1992). Netâyicü’l-Vukuât, (hzl.: Neşet Çağatay), Ankara, Türk Tarih Kurumu Yay.
• NEMETH Gyula: (1996). Vidin Türkleri(Dil-Folklor-Din),İstanbul, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yay.
• PAKALIN Mehmet Zeki: (1983). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C.II, İstanbul, Milli Eğitim Bakanlığı Yay.
• SELÇUK Hava: (2005). ”Şeriye Sicillerine Göre Kayseri'de İhtida Eden Kadınlar ve Bunların Sosyal Statüleri (1650-1750), Woman/Kadın 2000, Cilt: VI, Sayı: 1, Gazimagusa, s. 71-94.
• TEPLY Karl: (1969). ”Nemçe İmparatorlarının İstanbul'a Yolladığı Elçi Heyetleri ve Bunların Kültür tarihi Bakımından Önemli Tarafları”, (çev: Bekir Sıtkı Baykal) AÜDTCFD Vll/12—13, 247-263.
• TOK Özen: (2008). Kadı Sicillerine Göre XVII. Yüzyılın İkinci Yarısında Kayseri Para Vakıfları, Kayseri, Kayseri ve Yöresi Tarih Araştırmaları Merkezi Yay.
• UZUNÇARŞILI İ. Hakkı (1989). Osmanlı Tarihi, C. |, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yay.
• Numaralı Vidin Şer’iyye Sicili ( VŞS olarak kısaltılmıştır)
• Numaralı Vidin Şer’iyye Sicili
• Asırda Yazılmış Anonim Osmanlı Tarihi Giriş ve Metin(1373-1512), Hazırlayan: Şerif Baştav, Ankara Üniversitesi yayını, Ankara 1973, s. 99.
• Numaralı Vidin Şer’iyye Sicili
• (10) Numaralı Vidin Şer’iyye Sicili
• Numaralı Muhasebe-i Vilayet-i Rum-ili Defteri(957/1530) II: 2002, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel müdürlüğü yayını, Ankara.
• Numaralı Vidin Şer’iyye Sicili