Göçebe Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Çocuklar: Ekolojik Sistem Yaklaşımına Dayalı Bir Değerlendirme

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 1, 116 - 126, 30.06.2018

Fatma Zehra Ünlü Kaynakçı Canan Mesutoğlu

Öz

Göçebe mevsimlik tarım işçiliğinde çocuk son zamanlarda ülkemizde dikkat çeken konular arasındadır ve yerel yönetimler, sivil toplum örgütleri ve üniversiteler gibi birçok kuruluş bu çocukların daha iyi yaşam koşullarına ulaşmaları için çalışmalarda bulunmaktadırlar. Yapılan çalışmalar bu konunun çok boyutlu bir problem olduğunu göstermektedir. Ekolojik Sistemler Kuramının, yasal, ekonomik, toplumsal boyutları olan mevsimlik tarım işçiliğinde çocuk konusunu bütünsel bir bakış açısı ile değerlendirme imkânı sunacağı düşünülmektedir. Bu kapsamda çalışmanın amacı, ailesi mevsimlik tarım işçisi olan çocukların içlerinde yaşadıkları sosyoekolojik çevrenin farklı boyutlarına ait (örn., bireysel, aile sistemi, okul ve arkadaşlar, toplumsal çevre, politik ekonomik sistem, tarihsel geçmiş) bilgiler sağlayan alan yazının Bronfenbrenner'in (1979) ekolojik sistem yaklaşımı temel alınarak derlenmesidir.

Anahtar Kelimeler

Göçebe Mevsimlik Tarım İşçileri, Ekolojik Sistem Yaklaşımı, Tarım İşçileri

Migrant and Seasonal Farm Worker Children: An Ecological Systems Analysis

Öz

Over the recent years, children in migrant and seasonal farm working have become one of the prominent issues. Local authorities, non-governmental organizations and universities are conducting research to investigate how these children can have better living conditions. The previous studies revealed that this issue has many dimensions. In order to examine legal, economical and sociological dimensions, Ecological Systems Theory can provide the necessary holistic perspective. In this context, the purpose of the study is to review the literature that offers information on the dimensions (e.g., personal, family, school and friends, sociological environment, politic system and economical system, history) concerning the socio-ecological environment that migrant and seasonal farm worker children are exposed to.

Kaynakça

• Akbıyık N. (2011). Malatya􀇯da çalışan mevsimlik tarım işçilerinin sosyal ve ekonomik sorunlarının incelenmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Derneği, 36(10), 132–154.
• Alderete, E., Vega, W. A., Kolody, B. & Aguilar-Gaxiola, S. (2000). Lifetime prevalence of and risk factors for psychiatric disorders among Mexican migrant farmworkers in California. American Journal of Public Health, 90(4), 608.
• Akgül, A., Kaptı, A. & Demir, O. Ö. (2015). Göç ve kamu politikaları: Suriye krizi üzerine bir analiz. A Journal of Policy and Strategy, 1(2), 1-22.
• Arcury, T. A. & Quandt, S. A. (2007). Delivery of health services to migrant and seasonal farmworkers. Annual Review of Public Health, 28, 345–363.
• Benek S. & Ş. Ökten (2011). Mevsimlik tarım işçilerinin yaşam koşullarına ilişkin bir araştırma: Hilvan ilçesi Şanlıurfa örneği. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(12), 653–676.
• Boonpleng, W, Park, C. P., Gallo, A. M., Corte, C., McCreary, L. & Bergren, M. D. (2013). Ecological influences of early childhood obesity: A Multilevel analysis. Western Journal of Nursing Research, 35(6), 742–759.
• Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development. Harvard University Press: Cambridge, MA.
• Can, M. & Kabalcı, F. (2008). Şanlıurfa ili Suruç ilçesinde mevsimlik tarım isçisi çocukların çalışma durumları. Sokakta Çalışan ve Yaşayan Çocuklar Sempozyumu, Şanlıurfa.
• Carroll, D., Georges, A. & Saltz, R. (2011). Changing characteristics of U.S. farm workers: 21 years of findings from the national agricultural workers survey. Immigration Reform and Agriculture Conference: Implications for Farmers, Farm Workers and Communities, (May, 12), Washington D.C.
• Çınar, S. & Lordoğlu, K. (2011). Mevsimlik tarım işçileri: Marabadan ücretli fındık işçiliğine. Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu III bildiriler kitabı içinde 􀈋ss. 􀍶􀍳􀍻-449). Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi.
• Demir, M. (2015). Mevsimlik tarım işçilerinin sosyal güvenlik haklarına ilişkin değerlendirmeler ve öneriler. Çalışma ve Toplum, 44(1), 177-194.
• Darling, N. (2007). Ecological systems theory: The person in the center of the circles. Research in Human Development, 4(3-4), 203–217.
• Dubow, E. F. & Ippolito, M. F. (1994). Effects of poverty and quality of the home environment on changes in the academic and behavioral adjustment of elementary school-age children. Journal of Clinical Child Psychology, 23, 401–412.
• Egemen, E. A. (2015). Mevsimlik tarım işçileri ve barınma sorunları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Eğitim-Sen (2007). Mevsimlik tarım işçiliği nedeni ile eğitimine ara veren ilköğretim öğrencileri araştırması. Eğitim-Sen Yayınları: Ankara.
• Friedrich Ebert Stiftung Derneği, Mevsimlik İş Göçü İletişim Ağı (MİGA) (2012). Tarımda mevsimlik işçi göçü Türkiye durum özeti. http://www.festuerkei.org/media/pdf/D%C3%BCnyadan/d%C􀍵%BCnyadan_12%20(1).pdf adresinden erişildi.
• Finch, B. K., Frank, R. & Vega, W. A. (2004). The effects of acculturation and acculturation stress on migrant farmworkers health. International Migration Review, 38(1), 236–262.
• Garbarino, J. (1977). The human ecology of child maltreatment: A conceptual model for research. Journal of Marriage & Family, 39(4), 721–735.
• Garikipati, S. (2008). Agricultural wage work, seasonal migration and the widening gender gap: Evidence from a semi-arid region of Andhra Pradesh. The European Journal of Development Research, 20(4), 629-648.
• Geçgin, E. (2009). Ankara-Polatlı örneğinde sosyal dışlanma açısından mevsimlik tarım işçiliği. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 3–35.
• GEOPA–COPA (2002). Seasonal Workers in European Agriculture, GEOPA inquiry, EA(02)97S2.
• Gökçe, E. (2000). İlköğretimde okul aile işbirliğinin geliştirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7), 204–209.
• Gönültaş, T., Aytaç, N. & Akbaba, M. (2018). Mevsimlik tarım işçilerinin iş kazası ve işle ilgili hastalık geçirme durumlarının araştırılması. Sakarya Tıp Dergisi, 8(1), 117-126.
• Gülçubuk, B. (2012). Tarımda çocuk emeği sömürüsü ve toplumsal duyarlılık. Çalışma ve Toplum, 2, 75–93.
• Hansen, E. & Donohoe, M. (2003). Health issues of migrant and seasonal farmworkers. Journal of Health Care for the Poor and Underserved, 14(2), 153–164.
• Heady, C. (2003). The effect of child labor on learning achievement. World Development, 31(2), 385–398.
• Heidenreich, L. (2016). Grounds for dreaming: Mexican Americans, immigrants, and the California farmworker movement. Agricultural History, 90(3), 408.
• Hiott, A. E., Grzywacz, J. G., Davis, S. W., Quandt, S. A. & Arcury, T. A. (2008). Migrant farmworker stress: Mental health implications. The Journal of Rural Health, 24(1), 32–39.
• Hoang, L. A, & Yeoh, B. S.(2011). Breadwinning wives and 􀇲left-behind􀇳 husbands: Men and masculinities in the Vietnamese transnational family. Gender & Society, 25(6), 717-739.
• Hoggart, K. & Mendoza, C. (1999). African immigrant workers in Spanish agriculture. Sociologia Ruralis, 39(4), 538–562.
• Hovey, J. D. & Magaña, C. G. (2002). Exploring the mental health of Mexican migrant farm workers in the Midwest: Psychosocial predictors of psychological distress and suggestions for prevention and treatment. The Journal of Psychology, 136(5), 493–513.
• Kalkınma Atölyesi (2012). Mevsimlik tarım göçünden etkilenen 6-14 yaş grubu çocuklar için temel araştırma fındık, şeker pancarı ve pamuk hasadı ile örtü altı alçak tünel sebze yetiştiriciliği􀈌. http://www.ka.org.tr/dosyalar/file/Yayinlar/Raporlar/TURKCE/01/TEMEL%20ARA%C5%9ETIRMA%20RAPORU.pdf adresinden erişildi.
• Kaya, M. & Özgülnar, N. (2015). Mevsimlik 􀈋Gezici/Geçici􀈌 tarım işçilerinin iki yerleşim birimindeki yaşam koşulları ve sağlık durumlarına niteliksel bakış. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 13(2), 115-126.
• Kayhan, N. (2012). Çocuk işçiliği, IPEC deneyimi ışığında sanayide çalışan çocukların sorunları. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 􀍶􀈋􀍳􀈌, 􀍳􀍺􀍹-200.
• Koruk, İ. (2010). İhmal edilen bir grup: Göçebe mevsimlik tarım işçileri. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 38, 18–22.
• Koyuncu, T., Metintaş, S., Ayhan, E., Öz, F., Gökler, M. E. & Buğrul, N. (2013). Eskişehir kırsal alanında mevsimlik tarım işçilerinin kadın sağlığı ölçütlerinin değerlendirilmesi. 􀍳􀍸. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi.
• Limon, F. J., Lamson, A., Hodgson, J., Bowler, M. C. & Saeed, S. (2018). Latino farmworkers and under-detection of depression: A review of the lliterature. Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 40(2), 210–226.
• Lordoğlu, K. & Aslan, M. (2016). En Fazla Suriyeli göçmen alan beş kentin emek piyasalarında değişimi: 2011-2014. Çalışma ve Toplum, 49(2), 789-808.
• Martin, S. L., Gordon, T. E., & Kupersmidt, J. B. (1995). Survey of exposure to violence among the children of migrant and seasonal farm workers. Public Health Reports, 110(3), 268.
• McCurdy, S. A., Samuels, S. J., Carroll, D. J., Beaumont, J. J., & Morrin, L. A. (2003). Agricultural injury in California migrant Hispanic farm workers. American Journal of Industrial Medicine, 44(3), 225–235.
• Mobed, K., Gold, E. B., & Schenker, M. B. (1992). Occupational health problems among migrant and seasonal farm workers. Western Journal of Medicine, 157(3), 367.
• National Center for Farmworker Health (2018). http://www.ncfh.org/uploads/3/8/6/8/38685499/fschild_labor.pdf adresinden erişildi
• Neal, J. W. & Neal, Z. P. (2013). Nested or networked? Future directions for ecological systems theory. Social Development, 22(4), 722–737.
• Obalar, S. & Sefer, A. D. A. (2013). Ekolojik bakış açısı ve sosyal kapital kuram çerçevesinde öğrencilerin ilk okuma yazma becerilerinin incelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 32, 141–168.
• Onwiebguzie, A. J., Collins, K. M. & Frels, R. K. (2013). Using Bronfenbrenner􀇯s Ecological Systems Theory to frame quantitative, qualitative, and mixed research. International Journal of Multiple Research Methods, 7(1), 2–8.
• Özbekmezci, Ş. ve Sahil, S. (2004). Mevsimlik tarım işçilerinin sosyal, ekonomik ve barınma sorunlarının analizi, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19(3), 261–274.
• Özenç, E. G. & Doğan, M. C.(2014). Ekolojik kurama dayalı İşlevsel Okuryazarlık Yaşantısı Ölçeği'nin EKDİOYÖ geliştirilmesi ve geçerlik güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(6), 2239–2258.
• Paquette, D., & Ryan, J.(2001) Bronfenbrenner􀇯s ecological systems theory. http://pt3.nl.edu/paquetteryanwebquest.pdf adresinden erişildi.
• Selek-Öz, C. & Bulut, E. (2013). Mevsimlik tarım işçilerinin Türk hukuk sistemi içerisindeki yeri. ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, 1, 94–111.
• Stormshak, E. A., & Dishion, T. J. (2002). An ecological approach to child and family clinical and counseling psychology. Journal of Clinical Child and Family Psychology Review, 5(3), 197–215.
• Swick, K. J., & Williams, R. D. (2006). An Analysis of Bronfenbrenner􀇯s bio-ecological perspective for early childhood educators: Implications for working with families experiencing stress. Early Childhood Education Journal, 33(5), 371–378.
• Şimşek, Z. (2012). Mevsimlik tarım işçilerinin ve ailelerinin ihtiyaçlarının belirlenmesi araştırması. Ankara: Harran Üniversitesi Tıp Sağlığı Anabilim Dalı ve Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu.
• Şimşek, Z. & Koruk, İ. (2009). Çocuk İşçiliğinin En Kötü Biçimlerinden Biri; Mevsimlik Göçebe Tarım İşçiliği, Çalışma Ortamı Dergisi, 105,7-9.
• Şimşek, Z. & Koruk, İ. (2011). Güneydoğu Anadolu Bölgesi􀇯nde 􀍲-􀍷 yaşları arasındaki çocukların büyüme ve psikomotor gelişimine mevsimlik tarım işçiliğinin etkisi. Halk Sağlığı Dergisi, 9(3), 157–159.
• Tabcu, G. (2015). Mevsimlik tarım işçilerinin ortaokul çağındaki çocuklarının eğitim sorunlarının sosyolojik olarak incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adıyaman Üniversitesi, Adıyaman.
• Tanır, F. (2009). Adana ilinde çocuk işçiliğinin en kötü biçimleri için uygulanan toplumsal işbirliği projesinin sonuçlarına bakış. http://www.nobelmedicus.com/contents/200953/82-􀍺􀍹.htm adresinden erişildi.
• TÜİK, (2012). Çalışan çocuklar. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13659 adresinden erişildi.
• UNCHR (2015). Global trends forced displacement in 2015. http://www.unhcr.org/statistics/unhcrstats/576408cd7/unhcr-global-trends-􀍴􀍲􀍳􀍷.html adresinden erişildi.
• Villarejo, D. (2003). The health of US hired farm workers. Annual Review of Public Health, 24(1), 175–-193.
• Winkelman, S. B., Chaney, E. H., & Bethel, J. W. (2013). Stress, depression and coping among Llatino migrant and seasonal farmworkers. International Journal of Environmental Research and Public Health, 10(5), 1815–1830.
• Yıldırak, N., Gülçubuk, B., Gün, S., Olhan, E. & Kılıç, M. (2002). Türkiye'de gezici ve geçici kadın tarım işçilerinin çalışma ve yaşam koşulları ve sorunları. Uluslararası Çalışma Örgütü Türkiye Temsilciliği.
• Yıldız, C. D. & Dönmez, B. 􀈋􀍴􀍲􀍳􀍹􀈌. Ekolojik sistemler kuramı çerçevesinde yöneticilerin karar verme davranışını etkileyen faktörlerin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 12(28), 223–244.