Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Mesleki Özyeterliklerine İlişkin Algılarının İncelenmesi

Yıl 2020, , 125 - 136, 31.01.2020

Serpil Recepoğlu Bilgin Ünal İbret

https://doi.org/10.24106/kefdergi.3478

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler
öğretmen adaylarının mesleki özyeterliklerine ilişkin algılarını ortaya
koymaktır. Bu
amaç doğrultusunda, araştırmanın
çalışma grubunu 12 üniversitede Eğitim Fakültelerinin 2014-2015 öğretim yılında
İlköğretim Sosyal Bilgiler öğretmenliği 1.2.3.4. sınıflarında okuyan 2193
öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırma tarama modelinde betimsel bir
araştırmadır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, genel olarak Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının
özyeterlik algıları incelendiğinde “oldukça yeterli” düzeyde olduğu bulunmuştur.
Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının özyeterlik algıları öğretmen adaylarının
cinsiyetine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Bununla birlikte, Sosyal
Bilgiler öğretmen adaylarının özyeterlik algıları sınıf düzeyine göre anlamlı
bir şekilde değişmektedir. Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının özyeterlik
algıları 1. sınıfta en yüksek düzeyde; 4. sınıfta ise en düşük düzeydedir.
Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının
özyeterlik algılarının üniversite değişkenine göre anlamlı farklılık
göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Sosyal Bilgiler Öğretmen Adayı, Öğretmen Özyeterliği

Examining the Perceptions of Social Studies Prospective Teachers’ Sense of Efficacy

Öz

The aim of this study is to examine the perceptions
of social studies prospective teachers’ sense of efficacy. This is a
descriptive research in survey model. The participants of the study are 2193
social studies prospective teachers of 1th 2nd 3th 4th grade at Faculty of
Education of 12 Universities in the 2014­2015 academic years. As a result of
the research, In general, it has been determined that socıal studıes
prospective teachers’ sense of effıcacy perceptions are "quite
sufficient". socıal studıes prospective teachers’ sense of effıcacy
perception does not show a significant difference according to the gender. Social
studies prospective teachers’ sense of efficacy vary significantly according to
grade level. social studies prospective teachers’ sense of efficacy are at the
highest level in the first grade, but it is the lowest level in the 4th grade.
Social studies prospective techers'
self-efficacy perceptions differ significantly according to university 

Anahtar Kelimeler

Social Studies, Social Studies Prospective Teachers, Teachers’ Sense Of Efficacy

Kaynakça

• Akkoyunlu, B. & Kurbanoğlu, S. (2003). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve bilgisayar öz-yeterlik algıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 1–10.
• Akkoyunlu, B., Orhan, F. & Umay, A. (2005). Bilgisayar öğretmenleri için bilgisayar öğretmenliği özyeterlik ölçeği geliştirme çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 1-8.
• Akbaş, A. & Çelikkaleli, Ö. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi özyeterlik inançlarının cinsiyet, öğrenim türü ve üniversitelerine göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 98-110.
• Akbulut, E. (2006). Müzik öğretmeni adaylarının mesleklerine ilişkin özyeterlik inançları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 24-33.
• Akengin, H.; Şahin, C. T.; Kaya, B.; Bengiç, G. & Sargın, S. (2010). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının bazı genel coğrafya konuları ve bunların öğretimi ile ilgili öz-yeterlik algıları. Marmara Coğrafya Dergisi, 21, 78 – 97.
• Akkuş, Z. (2013). Sosyal bi̇lgi̇ler öğretmen adaylarının özyeterli̇k ı̇nanç düzeyleri̇ni̇ beli̇rlenmesi̇ üzeri̇ne bi̇r çalışma. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 102–116.
• Akkuzu, N., & Akçay, H. (2012). Kimya öğretmen adaylarının öz yeterlik inançlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi (Dokuz Eylül Üniversitesi örneği). Educational Sciences: Theory and Practice, 12(3), 2195-2216.
• Allinder, R.M. (1994). The relationship between efficacy and the instructional practices of special education teachers and consultants. Teacher Education and Special Education, 17, 86-95.
• Altunçekiç, A., Yaman, S. & Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının özyeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu ili örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 93–102.
• Ashton, P. (1984). Teacher efficacy: A motivational paradigm for effective teacher education. Journal of Teacher Education, 35(5), 28–32.
• Aşkar, P. & Umay, A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili öz-yeterlik inancı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1–8.
• Ayra, M. & Kösterelioğlu, İ. (2016). Öğretmenlerin mesleki̇ özyeterli̇k ı̇nançlarının çeşi̇tli̇ deği̇şkenler açısından ı̇ncelenmesi. Gümüshane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 7(17).
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191–215.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman
• Can, B. T., Günhan, B. & Erdal, S.(2005). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen derslerinde matematiğin kullanımına yönelik öz yeterlik inançlarının incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 38-46.
• Cannon, J. R., & Scharmann, L. C. (1996). Influence of a cooperative early field experience on preservice elementary teachers’ science self- efficacy. Science Education, 80, 419-436.
• Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Steca, P., & Malone, P. S. (2006). Teachers’ self-efficacy beliefs as determinants of job satisfaction and students’ academic achievement: A study at the school level. Journal of School Psychology, 44, 473– 490.
• Celep, C. (2000). The correlation of the factors: The prospective teacher’ sence of efficacy, beliefs and attitudes about student control. National Forum of Educational Administration and Supervision Journal, 4, 99-112.
• Çakıroglu, E., & Boone, W. J. (2005). Pre-service teacher self-efficacy beliefs regarding science teaching: a comparison of pre-service teachers in Turkey and the USA. Science Educator, 14(1), 31–40.
• Çapa, Y., Çakıroğlu, J., & Sarıkaya, H. (2005). The development and validation of a Turkish version of teachers’ sense of efficacy scale. Eğitim ve Bilim (Education and Science),30(137), 74-81.
• Çapri, B. & Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33-53.
• Çoban, T. A. & Sanalan, V. A. Sanalan (2002). Fen bilgisi öğretimi dersinde özgün deney tasarım sürecinin öğretmen adayının özyeterlilik algısına etkisi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 1-10.
• Coşgun, S. & İlgar, Z.(2004). Rehberlik ve psikolojik danışmanlık deneyimi çalışmalarının adayların öz yeterlilik algılarına etkisi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya: 6-9 Temmuz.
• Demirtaş, H., Cömert, M., & Özer, N. (2011). Öğretmen adaylarının özyeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Education and Science, 36, 96–111.
• Dönmez, C. ve Uslu, S. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının özel alan yeterliklerine ilişkin özyeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 14(1), 461-482
• Ekici, G. (2008). Sınıf yönetimi dersinin öğretmen adaylarının öğretmen özyeterlik algı düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 98–110.
• Ekinci, H. (2013). Öğretmen adaylarının özyeterlik algıları: Müzik, resim ve beden eğitimi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(3), 189-196.
• Ekinci A., Yıldırım M. C., Bindak R., Öter Ö.M., Özdaş F., Akın M. A. (2014). öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin özyeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi ınvestigating candidate teachers’ self-efficacy perceptions in terms of different variables, Gaziantep University Journal of Social Sciences 13(3), 723–734.
• Enochs, L. G., & Riggs, I. M. (1990). Further development of an elementary science teaching efficacy belief ınstrument: A preservice elementary scale. School Science and Mathematics, 90(8), 694–706.
• Gerçek, C., Yılmaz, M., Köseoğlu, P. & Soran, H. (2006). Biyoloji eğitimi öğretmen adaylarının öğretiminde öz-yeterlik inançları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(1), 57–73.
• Gibson, S., & Dembo, M. (1984). Teacher efficacy: A construct validation. Journal of Educational Psychology, 76(4), 569–582.
• Goddard, R. D., Hoy, W. K., & Hoy, A. W. (2000). Collective teacher efficacy : Its meaning, measure, and ımpact on student Achievement. American Educational Research Journal, 37(2), 479–507.
• Guskey, T. R., & Passaro, P.D. (1994). Teacher efficacy: A study construct dimensions. American Educational Research Journal, 31, 627-643.
• Güven, B. & Ersin, E.(2007). Sınıf öğretmeni adaylarının Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi I dersine ilişkin öz yeterlik algıları ve bilişsel tutumlarının belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 15-32.
• Harurluoğlu, Y., & Kaya, E. (2009). Biyoloji öğretmen adaylarının biyoloji öğretimine yönelik öz-yeterlik inançları, Uludağ Ünv. Eğitim Fakültesi Dergisi, XXII(2), 481-496
• Kahyaoğlu, M. & Yangın, S. (2007). İlköğretim öğretmen adaylarının mesleki özyeterliklerine ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 73–84.
• Kan, A. (2007). Öğretmen adaylarının eğitme-öğretme özyetkinliğine yönelik ölçek geliştirme ve eğitme-öğretme özyetkinlikleri açısından değerlendirilmesi (Mersin Üniversitesi Örneği). Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 35–50.
• Kaptan, S. (1999). Bilimsel araştırma teknikleri. Ankara: Gazi Yayınları.
• Karademir, T. (2012). Öğretmenlerin öğrenme nesnesi öz-yeterlilik algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara
• Karadeniz, B. C. & Özdemir, N. (2006). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının coğrafya öğretiminde özyeterlik algıları. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 22-30.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Kaya, B. (2008). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının düşünme becerilerinin öğretimine yönelik öz-yeterliklerinin değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kurbanoğlu, S. & Akkoyunlu, B. (2002). Öğretmen adaylarına uygulanan bilgi okuryazarlığı programının etkililiği ve bilgi okuryazarlığı becerileri ile bilgisayar özyeterlik algısı aras›ndaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 98-105
• Küçükyılmaz, E. A. & Duban, N. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi özyeterlik inançlarının artırılabilmesi için alınacak önlemlere ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 1-23
• Milner, H. R., & Woolfolk Hoy, A. (2002). Respect, social support, and teacher efficacy: a case study. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, Session 26.65: Knowledge of self in the development of teacher expertise. April 3, New Orleans, LA.
• Moore, W. & Esselman, M. (1992). Teacher efficacy, power, school climate and achievement: A desegregating district’s experience. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, San Francisco.
• Morgil, İ., Seçken, N. & Yücel, A. S. (2004). Kimya öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 62–72.
• Mutlu Bozkurt, T. (2013).Beden eğitimi öğretmen adaylarının öğretmenlik özyeterliklerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özdemir, S. M. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim surecine ilişkin özyeterlik inançlarının çeşitli değişkenler acısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 277-306.
• Özenoğlu Kiremit, H. (2006). Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoloji ile ilgili öz-yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Recepoğlu, S, & Ergün, M. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sınıfı yönetebilme becerilerine ilişkin algıları. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 25 (4), 1337-1352.
• Savran, A. & Çakıroğlu, J. (2001). Biyoloji öğretmen adaylarının biyoloji öğretimine ilişkin özyeterlilik inançları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 105–112.
• Soodak, L. C., & Podell, D. M. (1998). Teacher efficacy and the vulnerability of the difficult-to-teach student. Advances in Research on Teaching, 7, 75-109.
• Şahin T. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının değerler eğitimi özyeterliliklerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Talvitie, U., Peltokallio, L., & Mannisto, P. (2000). Student teachers’ views about their relationships with university supervisors, cooperating teachers and peer student teachers. Scandinavian Journal of Educational Research, 44(1), 79–88.
• Taşkın, Ç. Ş. ve Hacıömeroğlu, G. (2010). Öğretmen özyeterlik inanç ölçeğinin türkçeye uyarlanması ve sınıf öğretmeni adaylarının özyeterlik inançları. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 63–75.
• Tatlı Dalioğlu, S. (2016). Öğretmen adaylarının meslekteki ilk yıllarına yönelik olası benlikleri ile öz-yeterlik inançları ve öğretmenliğe ilişkin tutumları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış doktora tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir
• Tschannen-Moran, M. & Woolfolk Hoy, A. (2001). Teacher efficacy: capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17, 783–805.
• Tschannen-Moran, M., & Hoy, A. W. (2007). The differential antecedents of self-efficacy beliefs of novice and experienced teachers. Teaching and Teacher Education, 23(6), 944–956.
• Tschannen-Moran, M., Woolfolk-Hoy, A. & Hoy, W. K. (1998). Teacher efficacy: Its meaning and measure. Review of Educational Research, 68(2), 202–248.
• Uslu, S. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının özel alan yeterliliğine ilişkin öz-yeterlik inançlarının incelenmesi. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Usluel, Y. K. (2006). Öğretmen adayları ve öğretmenlerin bilgi okuryazarlığı özyeterliklerinin karşılaştırılması. Eğitim Araştırmaları, 6(22), 233–243.
• Viau, R. (2015). Okulda motivasyon. Okulda güdülenme ve güdülenmeyi öğrenme. (Çev. Y. Budak). Ankara. Anı yayıncılık.
• Vural, D.E. & Hamurcu, H. (2008). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Fen Öğretimi Dersine Yönelik Öz-yeterlik İnançları ve Görüşleri, Elementary Education Online, 7(2),
• Woolfolk, A. E., & Hoy, W. K. (1990). Prospective teachers’ sense of efficacy and beliefs about control. Journal of Educational Psychology, 82: 81–91.
• Yaman, S., Koray, Ö. C. & Altunçekiç, A. (2004). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öz yeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3) 355-364.
• Yeşilyurt, E. (2013). Öğretmen adaylarının öğretmen özyeterlđk algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(45), 88-104.
• Yılmaz, M., & Gürçay, D. (2011). Biyoloji ve fizik öğretmen adaylarının öğretmen özyeterliklerini yordayan değişkenlerin belirlenmesi, Çukurova Ünv. Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(40), 53-6
• Yüksel, I. (2014). Investigation the impact of classroom management course self efficacy levels: An experimental study on pre-service teachers. Education and Science, 39(171), 259-26.
• Zayimoğlu Öztürk, F. (2011). Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının ilköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan öğrenme alanlarına ilişkin özyeterlik düzeylerinin incelenmesi Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Zayimoğlu-Öztürk, F. (2013). Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının sosyal bilgiler öğretim programındaki öğrenme alanlarına ilişkin özyeterlik düzeylerinin ġncelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences - JSS, 12 (3), 545-565.