THE PLACE OF THE DOCTRINE OF OIKEIŌSIS IN STOIC ETHICS

Yıl 2025, Sayı: 2, 415 - 426, 22.10.2025

Çetin Türkyılmaz

Öz

This article problematizes the place and importance of the Stoic concept of oikeiōsis within their own philosophical system and compares it with the theory of affections in terms of their ethical views. The exaggerated emphasis made by some scholars on the doctrine of oikeiōsis, stating that “without this doctrine, there would be no Stoicism,” is considered and evaluated within the framework of the ethical views that determine the importance of Stoic thought in the history of philosophy. As a result of this evaluation, it is concluded that the Stoic view of affect (pathos) plays a decisive role in the equation of wisdom, virtue, and happiness. In this context, the article first addresses the concept of oikeiōsis, focusing on its meaning and place in Stoic thought, and then outlines their view of affections. The negative and positive emotional states that Stoic philosophers saw as decisive in the life of the wise person and their relationship are presented, emphasizing the importance of the theory of affect in their ethical thought.

Anahtar Kelimeler

Oikeiosis , Stoa , Ethics , Affects , Apatheia , Eupatheia

Oikeiōsis Öğretisinin Stoa Etiğindeki Yeri

Öz

Bu yazıda Stoa düşüncesindeki oikeiōsis görüşünün onların kendi düşünce sistematikleri içindeki yeri ve önemi sorunsallaştırılmakta ve etik görüşleri bakımından duygulanımlar teorisiyle karşılaştırılmaktadır. Kimi yorumcuların oikeiōsis öğretisine yaptıkları “bu öğreti olmasaydı, Stoa diye bir şey de olmazdı” şeklindeki abartılı vurgu, Stoa düşüncesinin felsefe tarihindeki önemini belirleyen etik görüşleri çerçevesinde göz önünde bulundurulmakta ve değerlendirilmektedir. Bu değerlendirme sonucunda, Stoa düşüncesindeki duygulanım görüşünün, bilgelik, erdem ve mutluluk denkleminde belirleyici olduğu görüşüne varılmaktadır. Bu çerçevede, yazıda öncelikle oikeiōsis kavramı ele alınmakta ve bu kavramın anlam içeriğine ve Stoa düşüncesindeki yerine odaklanılmakta, daha sonra ise ana hatlarıyla onların duygulanım görüşü ele alınmaktadır. Stoacı filozofların bilgenin yaşamında belirleyici olarak gördükleri olumsuz ve olumlu duygu durumları ve bunların ilişkisi ortaya konarak, duygulanım teorisinin onların etik düşüncesindeki önemine vurgu yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Oikeiosis , Stoa , Etik , Duygulanımlar , Apatheia , Eupatheia

Kaynakça

• Annas, J. (1993). The Morality of Happiness. Oxford: Oxford University Press. Arnim, J. (1903). Stoicorum Veterum Fragmenta (SVF) III. Stuttgart: Teubner.
• Cicero (1931): De finibus bonorum et malorum. Harvard: Harvard University Press.
• Cicero (1966), Tusculanarum Disputationum. Harvard: Harvard University Press.
• Diogenes Laertius (1931). Lives of Eminent Philosophers 2 / Bion kai Gnomon tōn en Philosophiai Eudokimēsantōn. Harvard: Harvard University Press.
• Epictetus (1998). Discourses Books 1–2. Harvard: Harvard University Press.
• Foucault, M. (2017). Dits et écrits II. Paris: Gallimard.
• Hadot, P. (1987). Exercice Sprituels et Philosophie Antique. Paris: Etudes Augustiniennes.
• Hegel, G. W. F. (1986). Vorlesungen über die Geschichte der Philosophie. Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag.
• Heidegger, M. (1993). Sein und Zeit. Tübingen: Max Niemeyer Verlag.
• Hierocles (2009). Hierocles the Stoic: Elements of Ethics, Fragments, and Excerpts. (Ilaria Ramelli Ed.) Atlanta: Society of Biblical Literature.
• Kerferd, G. B. (1972). The Search for Personal Identity in Stoic Thought. Bulletin of the John Rylands Library, 55 (1), 177–196.
• Klein, J. (2016). The Stoic Argument From Oikeiōsis. (In: Caston, V. Ed.), Oxford Studies in Ancient Philosophy, 143–200.
• Long, A.A.; Sedley, D. N. (1987). The Hellenistic Philosophers Volume 1. Cambridge: Cambridge University Press.
• Miller, J. (2021). Spinoza ve Stoacılar, (Berk Utkan Atbakan Çev.) İstanbul: Albaraka Yayınları.
• Pembroke, S. G. (1971). Oikeiōsis. (In: Long, A. A. Ed.) Problems in Stoicism. London: The Athlone Press, 114–149.
• Pohlenz, M. (1940). Die Oikeiosis. Grundfrage der Stoischen Philosophie. Göttingen: Vandenhoeck&Ruprecht, 1–81.
• Rousseau, J. J. (2008). Discours sur l’origine et les fondements de l’inégalité parmi les hommes, Paris: Flammarion.
• Seneca (1917). Epistles 1–65 / Epistulae I-LXV. Harvard: Harvard University Press.
• Seneca (1921). Epistles 93–124 / Epistulae XCIII-CXXIV. Harvard: Harvard University Press.
• Seneca (1998). Ahlaki Mektuplar, (Türkan Uzel Çev.) Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Spinoza, B. (2011). Ethica, Çiğdem Dürüşken (Çev.) İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Tatián, D. (2009). Spinoza. Dünya Sevgisi, H. Turşucu-S. Aksoy Hancı (Çev.) Ankara: Dost Kitabevi.