The Availability of Zakāt Over the Value of Cereal Products

Yıl 2020, Sayı: 3, 123 - 132, 15.06.2020

Çevirmen: Ali Taşköprü

Öz

The epistle namely Jawāzu ikhrāji zakat
al-habbi bi al-qiymah written by Mohammad Ᾱbid in response to a letter sent by Sayyid
Yousuf al-Battāh in 1236/1820. Al- Battāh, lived in Makkah, addressed a
question to Ᾱbid in his letter. That question also became the name
of this booklet.

The question of al-Battāh comprises of
three different issues concerning zakāt/obligatory alms. The first is whether
it is permissible to render the alms through monetary value. The second is if
bread could be given as the alms in case of advantage. The third one is whether
it is appropriate to give alms in kind or value considering the need of the
poor. Mohammad Ᾱbid, while handling these three issues, he based on
views of Hanafi sect and the reliable sources in the Hanafi sect. In this
respect, he referred in his epistle to Badāi‘ al sanāi‘ of Kāsānī (d.
587/1191), al Mukhtār of al Mawsīlī (d. 683/1284), and al Bahr al rāiq of Ibn
Nujaim (d. 970/1563).

Anahtar Kelimeler

Ayn/in Kind, Cereal, Poor, Value, Zakāt/The Obligatory Alms

Tahıl Ürünlerinin Zekâtının Değeri Üzerinden Verilebilirliği

Öz

Cevâzu ihrâci zekâti’l-habbi bi’l-kıymeti isimli risale, 1236/1820 yılında Seyyid Yusuf el-Bettâh’ın kendisine gönderdiği bir mektuba cevap olarak Muhammed Âbid tarafından kaleme alınmıştır. Mekke-i Mükerreme’de ikamet eden el-Battâh mektubunda Âbid’e bir soru yöneltmiştir. Bu soru aynı zamanda risalenin de ismi olmuştur. el-Bettâh’ın sorusu zekat konusunda üç farklı meseleyi içermektedir. Birincisi, zekâtın kıymeti ile verilmesinin caiz olup olmayacağıdır. İkincisi, fakirler için faydalı olması durumunda ekmeğin zekât olarak verilip verilemeyeceğidir. Üçüncüsü ise, fakirlerin ihtiyaç durumu dikkate alınarak zekâtın aynî olarak mı yoksa kıymetinin verilmesinin mi daha uygun olacağıdır. Muhammed Âbid, bu zikredilen üç meseleyi cevaplarken Hanefî mezhebinin görüşlerini ve mezhep içerisinde muteber sayılan kaynakları esas almıştır. Bu meyanda Âbid risalesinde Kâsânî’nin [ö. 587/1191] Bedâi‘u’s-sanâi‘, el-Mevsılî’nin [ö. 683/1284] el-Muhtâr ve İbn Nüceym’in [ö. 970/1563] el-Bahru’r-râik isimli eserlerinden istifade etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ayn, Fakir, Kıymet, Tahıl, Zekât

Kaynakça

• Burhâneddin el-Buhârî, Mahmûd b. Ahmed b. Abdilazîz el-Buhârî el-Mergīnânî, el-Muḥîṭü’l-burhânî, Dâru Turâsi’l-Arabî, Beyrut, ts.
• Haskefî, Alâüddîn Muhammed b. Alî b. Muhammed el-Haskefî ed-Dımaşkî, ed-Dürrü’l-muḫtâr fî şerhi tenvîri’l-envâr, Daru’l-fikr, Beyrut, ts.
• İbn Nüceym, Zeynüddîn, el-Baḥrü’r-râʾik şerhu kenzi’d-dekâik, Dâru’l-Kitabi’l-İslamî. İçerisinde Bahru’r-râik’in tekmilesi ve İbn Âbidîn’in Minhatu’l-hâlik isimli eserleriyle birlikte, ts.
• İbnü’l-Hümâm, Kemâlüddîn Muhammed b. Abdilvâhid b. Abdilhamîd es-Sivâsî el-İskenderî, Fetḥu’l-ḳadîr li’l-ʿâcizi’l-faḳīr, 1. Baskı, Dâru’l-Fikr, Beyrut, ts.
• Kâdîhân, Ebü’l-Mehâsin Fahrüddîn Hasen b. Mansûr b. Mahmûd el-Özcendî el-Fergānî, el-Fetâva’l-Hâniyye, 2. Baskı, el-Matba’ati’l-Kübrâ’l-Emîriyye, Bolak, Mısra’l-Mahmiyye, Meşhur Âlemgîriyye’ye ait Fetâva’l-hindiyye haşiyesiyle birlikte, 1310.
• Kâsânî, Alâüddîn Ebû Bekr b. Mes‘ûd b. Ahmed, Bedâʾiʿu’ṣ-ṣanâʾiʿ fî tertîbi’ş-şerâʾiʿ, Dâru’l-Kitabi’l-Arabî, Beyrut, 1982.
• Mevsılî, Ebü’l-Fazl Mecdüddîn Abdullāh b. Mahmûd b. Mevdûd, el-İhtiyâr li-taʿlîli’l-muhtâr, Mahmûd Ebû Dakîk tahkikiyle birlikte, 1356/1937.