Hacıbatı Tekkesi'nin Restorasyonu, Osmanlı ve Batı Mimari Unsurlarının Korunması ve Yeniden Yorumlanması

Yıl 2025, Cilt: 2 Sayı: 1, 35 - 47, 19.06.2025

Ayse Arıcı

https://doi.org/10.64330/kiufemte.1591058

Öz

Bu makale, Kuzey Makedonya'nın Kalkandelen (Tetova) şartlarında bulunan Harabati Baba Tekkesi'nin gerçek, mekânsal ve kültürel dönüşümünü ele almaktadır. 16. yüzyılda Bektaşi şeyhi Sersem Ali Dede tarafından kurulan tekke, Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkanlardaki etkisinin önemli bir simgesi olarak ortaya çıktı. Dini bir merkezin ötesinde, toplumsal dayanışma, yardımlaşma ve kültürel iletişimlerin merkezi haline geldi.
Makale, Harabati Baba Tekkesi'nin tarihi arka planını, dini biliyor ve sosyal yaşamın üzerinde olup olmadığını detaylı bir şekilde inceliyor. Osmanlı dönemi boyunca dini eğitim veren bir kurumlaşma yanı sıra, bölgenin sosyo-kültürel yapısı da artmış, kültürel alışveriş ve dayanışmanın odağı olmuştur.
Çalışma, tekkenin zaman içinde ortaya çıkan mekânsal ve işlevsel değişimleri ele alarak, bu dönüşümlerin paylaştığı fiziksel varlığı ve toplumsal rollerin üzerinde değerlendirmeler yapmaktadır. Sonuç olarak, Harabati Baba Tekkesi'nin, Osmanlı döneminin korunması ve çok kültürlü bir gerçek mekan olarak yeniden yorumlanması açısından önemli bir örnek teşkil ettiği vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilirlik , Yapı Malzemeleri , Sürdürülebilir Yapı Malzemeleri , Çevresel Etkileri Azaltan Yapı Tasarımı , Osmanlı Mimarisi

Restoration of Hacıbaşı Lodge, Preservation and Reinterpretation of Ottoman and Western Architectural Elements

Öz

This article deals with the real, spatial, and cultural transformation of Harabati Baba Lodge, located in Tetovo, North Macedonia. Founded by the Bektashi sheik Sersem Ali Dede in the 16th century, the lodge emerged as an important symbol of the Ottoman Empire's influence in the Balkans. Beyond a religious center, it has become a center of social solidarity, cooperation, and cultural communications.
The article examines in detail the historical background of Harabati Baba Lodge, whether it knows religion and social life. In addition to institutionalizing religious education during the Ottoman period, the socio-cultural structure of the region also increased and became the focus of cultural exchange and solidarity.
The study considers the lodge's spatial and functional changes over time and evaluates the physical existence and social roles shared by these transformations. In conclusion, it emphasizes that Harabati Baba Lodge constitutes an important example of preserving the Ottoman period and reinterpreting it as a multicultural real place.

Anahtar Kelimeler

Building Materials , Sustainable Building Materials , Building Design Reducingonmental Impacts , Ottoman Architecture

Kaynakça

• Arıcı, A. (2023). Creating fast and safe structural designs and quarantine structures during an epidemic. Vision International Scientific Journal, 8(1), 75–82.
• Arıcı, A. (2023). Environmentally friendly construction sites: Sustainability and green practices. International Scientific Journal Vision, 8(2), 67–80.
• Arıcı, A. (2024). İnşaat projelerinde iş kazalarının önlenmesi: Stratejiler ve uygulamalar. Justicia, 12(21/22), 261. https://doi.org/1/ut.jus.v12.i21-22.p
• Arıcı, A. (2024). Prevention of work accidents in construction projects: Strategies and applications. Justicia, 12.
• Arıcı, A., & Elbir, U. (2023). Innovative solutions in labor law and construction sector: Future perspective. International Scientific Journal Sui Generis, 2(2), 7–15.
• Arıcı, A., Tayyar, R., Usta, P., & Nureddin, M. (2024). Kompozit ahşap malzemelerin çeşitli avantajları: Dayanıklılık, estetik ve çevre dostu özellikleri. KİÜ Fen, Mühendislik ve Teknoloji Dergisi, 1(2), 1–9.
• Aydın, M. (2020). Osmanlı dönemi mimarisi ve restorasyon uygulamaları. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Yayınları.
• Çelik, R. (2021). Harabati Tekkesi ve bölgedeki Osmanlı mirasının korunması. Türk Restorasyon Araştırmaları Dergisi, 12(3), 45–61.
• ICOMOS. (1964). The Venice Charter: International charter for the conservation and restoration of monuments and sites. Paris: International Council on Monuments and Sites.
• Korkut, F. (2015). Osmanlı mimarisi ve Balkanlar. Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi, 12(2), 215–230.
• Özkan, M. (2020). Bektaşi tekkeleri ve mimari semboller. İslam Sanatları Enstitüsü Yayınları, 56–89.
• Petkovski, L., & Nikolov, A. (2015). Traditional architecture in rural areas of Macedonia: The case of Mavrovo. International Journal of Architectural Research, 9(2), 35–48. https://doi.org/10.5171/2015.23441
• Petrova, M., & Doloska, M. (2013). Environmental protection of Mavrovo National Park through sustainable tourism development. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 92, 675–682. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.04.135
• Simovski, B. (2017). Biodiversity conservation in Mavrovo National Park. In Proceedings of the 4th International Conference on Sustainable Development (pp. 123–130).
• Stojanovski, V. (2015). The impact of tourism on the environment in Mavrovo National Park. Tourism and Hospitality Management, 21(1), 15–26. https://doi.org/10.4172/2167-0269.1000115
• TİKA. (2020). TİKA Balkanlar projeleri raporu. Ankara: TİKA Yayınları.
• Toker, H. (2022). Osmanlı barok mimarisinin Balkanlar'daki izleri. Mimarlık ve Sanat Dergisi, 18(3), 112–128.
• Trajkov, S., & Mitic, V. (2016). Environmental issues in Mavrovo National Park: Current state and perspectives. International Journal of Ecosystems and Ecology Science, 6(2), 233–240. https://doi.org/10.11114/ijee.2016.6.2.3103
• Yavuz, İ. (2019). Harabati Baba Tekkesi ve Bektaşi geleneği. Balkanlar'da Osmanlı Mimarisi, 3(1), 145–165.
• Yılmaz, E. (2019). Balkanlarda Osmanlı mimari mirasının korunması: TİKA örnekleri. Sanat ve Mimarlık Dergisi, 8(2), 78–95.