MEVLEVÎHÂNELERDE MEKÂNSAL ÖRGÜTLENME

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 91 - 111, 30.06.2018

Gökben Pala Azsöz

Öz

Mevlevilik Tarikatı; Selçuklular Devri’nden başlayarak 30 Kasım 1925 tarihinde tekke, zaviye ve türbeler kapatılıp, türbedarlıklar ile şeyhlik, dervişlik, müritlik, dedelik, seyitlik, çelebilik vb. birtakım unvanların kaldırılmasına kadar geçen süre içerisinde, Osmanlı Devleti sınırları içinde halkı derinden etkilemiştir. Tarikat Mevlana’nın görüş ve fikirleri çerçevesinde Konya’daki dergahı merkez kabul edip, çelebiler ve Mevlevi müntesipleri vasıtasıyla, başta Anadolu olmak üzere tüm İslam topraklarında yayılmıştır. Kısa sürede buralarda Mevlevi tarikatının yapısı olan Mevlevihanelerin kurulmasını sağlamıştır. Bu çalışmada yedi asır boyunca Mevleviliğe intisap etmiş olanlara hizmet veren Mevlevihanelerin ilk Mevlevihane olarak kabul edilen Konya Mevlana Dergahı öncülüğünde zamanla gelişerek şekillenen mekânsal örgütlenme yapıları analiz edilerek yerleşim düzenlerinin ana hatlarının zaman içindeki biçimlenişleri ortaya çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tasavvuf, Dini mimarlık, Mevlevilik, Mevlevihane

THE SPATIAL ORGANIZATION STRUCTURE AT MEVLEVIHANE LODGE

Öz

Kaynakça

• Referans1 Kuş, A., Dıvarcı, İ., Şimşek, F., Türkiye Mevlevihaneleri Fotoğraf Albümü, T.C. Konya Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Konya, 2006.
• Referans 2 Yücel, E., İstanbul Mevlevihaneleri, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayınları, İstanbul, 2004.
• Referans 3 Tanrıkorur, B., Türkiye Mevlevihanelerinin Mimarî Özellikleri, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya, 2000.
• Referans 4 http://muze.semazen.net/content.php, Erişim Tarihi 05.09.2017
• Referans 5 Tanman M. B., Mevlevi Dünyasında Bahariye Mevlevihanesi, Mevlevihanelerin ve Özellikle İstanbul Mevlevihanelerinin Mimari Özellikleri, s:51, İSTEV, İstanbul, 2013.
• Referans 6 Tanrıkorur, B., Türkiye Mevlevihanelerinin Mimari Özellikleri, Aşk Ocağında Can Olmak-Sergi Katalogu, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2007.
• Referans 7 Tanman, M.B., İstanbul Tekkelerinin Mimari ve Süsleme Özellikleri Tipoloji Denemeleri, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 1990.
• Referans 8 Nevin Halıcı, Mevlevi Mutfağı, Metro Kültür Yayınları, İstanbul, 2007.
• Referans 9 Gökben PALA AZSÖZ Yıldız Teknik Üniversitesi, Mimarlık Bölümü, Mimarlık Tarihi ve Kuramı Programı’nda yapmış olduğu basılmamış doktora tezi, 2017.
• Referans 10 Gölpınarlı, A., Mevlânâ’dan Sonra Mevlevîlik, İstanbul, 1983.
• Referans 11 Çam, Ö. F., Cesen, N., Sema Töreni, Kendi Yayını, İstanbul, 2005.
• Referans 12 Tanrıkorur, B., Bir Eğitimin Mimarisi: Mevlevi Matbah-ı Şerifi, I. Milletler Arası Mevlana Kongresi, Konya, 271-298, 1988.
• Referans 13 Işık, D. A., Osmanlı Mimarisinde Tarikat Yapıları, Tekke Zaviye ve Benzer Nitelikteki Fütüvvet Yapıları, Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 1977.
• Referans 14 Kara, İ., Hanya Mevlevihanesi: Şeyh Ailesi–Müştemilatı-Vakfiyesi, İslam Araştırmaları Dergisi, Sayı 1, 134-140, 1997.