Dünyada ve Türkiye’de Finansal ve Yerel Raporlama Standartlarının Gelişim Süreci

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 258 - 277, 23.09.2019

Ömer Faruk Güleç , Şener Ergi

Öz

Ulusal ve uluslararası sermaye hareketlerinin gelişme göstererek büyümesi ve ülke ekonomileri arasındaki hareketlilik ve bağımlılığın artması finansal piyasalarda bazı düzenlemelerin” hayata geçirilmesini sağlamıştır. Bu düzenlemelerden”işletmelerin finansal raporlama anlayışına etki eden en büyük değişimlerden birisi de muhasebe standartları alanında gerçekleşmiştir. Bu çalışmada muhasebe standartlarının tarihsel gelişim süreci ortaya konularak standartların oluşturulmasında yer alan kurum ve kuruluşların etkileri sistematik olarak incelenmiştir. Çalışmada Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) başta olmak üzere yerel finansal raporlama standartlarından KOBİ TFRS, Yerel Finansal Raporlama Çerçevesi Taslağı (YFRÇ), Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS) ve Küçük ve Mikro İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı (KÜMİ FRS) temel hatlarıyla ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS), KOBİ TFRS, Yerel Finansal Raporlama Çerçevesi (YFRÇ), Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS), Küçük ve Mikro İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı (KÜMİ FRS)

Development Process of Financial and Local Reporting Standards in Turkey and The World

Öz

The growth of national and international capital movements and the increase in the mobility and dependence among the economies have enabled some regulations to be implemented in financial markets. The biggest change that affected the financial reporting approach of the enterprises was realized in the field of accounting standards. This study examines the historical development process of accounting standards and the effects of institutions and organizations involved in the establishment of standards systematically. This study outlines especially International Financial Reporting Standards (IFRS) and TFRS for SMEs, Local Financial Reporting Framework Draft (YFRC), Financial Reporting Standard for Large and Medium Sized Enterprises (BOBI FRS) and Financial Reporting Standard for Small and Micro Sized Enterprises (KUMI FRS).

Anahtar Kelimeler

International Financial Reporting Standards (IFRS), TFRS for SMEs, Local Financial Reporting Framework Draft, Financial Reporting Standard for Large and Medium Sized Enterprises (BOBI FRS) and Financial Reporting Standard for Small and Micro Sized Enterprises

Kaynakça

• Ağca, A. ve Aktaş, R. (2007). “Uluslararası Muhasebe/Finansal Raporlama (IAS/IFRS) Standartları İMKB’de Yer Alan Firmaların Finansal Tablolarını Nasıl Etkiledi?”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (18), 1-17.Akdoğan, N. (2010). “KOBİ Finansal Raporlama Standardına Genel Bakış ve Tam Set IAS/IFRS’lerden Farklılığı”, Muhasebe ve Denetime Bakış, 1-26.Akgün, A. İ. (2013). “Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının Finansal Analize Etkisi: İMKB’ye Yönelik Bir Araştırma”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14 (1), 10-26.Aksoy, T. (2005). “Finansal Muhasebe ve Raporlama Standartlarında Uyumlaştırma ve UMS-UFRS Bazında Küresel Muhasebe Standartları Setine Yöneliş Eğilimi”, Mali Çözüm, (71), 182-199. Aktürk, A. (2014). “Muhasebe Meslek Mensuplarının Muhasebe Standartlarına Uyumu Sürecinde Eğitim Faktörü Üzerine Antalya İlinde Bir Araştırma”, Mali Çözüm Dergisi, 63-84.Alataş, A. ve Kılıç, İ. (2018). “Özet Tablolar İle BOBİ FRS ve TMS/TFRS Arasındaki Farkların Karşılaştırılması”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (64), 453-478.Ataman. B. ve Gökçen, G. (2017). Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS) Uygulamaları. İstanbul: Beta Basım.Ayboğa, H. (2003). “Globalleşme Sürecinde Ülkemizde Muhasebe Mesleği ve Meslek Mensuplarının Eğitimi”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (1), 40-55.Aydın, S. Ö. (2018). Akreditiflerin TMS ve BOBİ FRS Kapsamında Muhasebeleştirilmesi, Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Tez No. 533616).Başpınar, A. (2005). “Türkiye’de ve Dünya’da Muhasebe Standartlarının Oluşumuna Genel Bir Bakış”, Maliye Dergisi, (148), 42-57.Bostancı, S. (2002). “Küreselleşen Muhasebede Standartlaşma ve Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu”, Mali Çözüm, 59 (2), 1-8.Büyüktopçu, H. İ. (2009). Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının Finansal Tablo Düzenlemelerine Etkileri ve Örnek Bir Uygulama, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Tez No. 236028).Cebeci, Y. ve Cavlak, H. (2017). “Türk Ticaret Kanunu’nda Finansal Raporlama”, Route Educational and Social Science Journal, 4 (6), 158-169.Çelik, E. (2012). Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS)’nın Varlıkların Değerlemesi Hususunda Getirdiği Yenilikler: Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin Bilgi Düzeylerinin Tespitine Yönelik Bir Araştırma, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Tez No. 375086).Çelik, S. (2013). Muhasebe Meslek Mensuplarının Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartlarına Bakış Açılarının Değerlendirilmesine İlişkin Ampirik Bir Çalışma: Niğde Örneği, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Tez No. 349193).Değirmenci, İ. (2012). “Yeni TTK ve Muhasebe Düzeninde Karşılaşılabilecek Sorunlar Ve Çözüm Önerileri”, ASMMMO 8. Muhasebe Uygulamaları Ve Vergi Mevzuatı Sempozyumu.Demir, V. (2007). “KOBİ’ler için UFRS’nin Son Taslağı ve Değerlendirmeler”, Mali Çözüm Dergisi, (80), 43-58.Demir, V. ve Bahadır, O. (2014). “Yeni Avrupa Birliği Yönergesi (2013/34 EU) Kapsamında Bireysel Finansal Tablolar”, Mali Çözüm İSMMMO, 13-33.Demir, V. ve Gür, E. (2016). “Avrupa Birliği Muhasebe Yönergesi (2013/34) Ve UFRS, US GAAP, Alman GAAP Karşılaştırması Kapsamında Türkiye’deki Muhasebe Uygulamaları”, Muhasebe ve Denetime Bakış, (49), 69-88.Elitaş, C., Karakoç, M. ve Özdemir, S. (2011). “Muhasebe Meslek Mensupları Perspektifinden Türkiye Muhasebe Standartları”, WORLD of IFRS, 1-14.Ercan, C. ve Büyükoğlu, B. (2017). “KOBİ Türkiye Finansal Raporlama Standartlarının İşletmeler Tarafından Algılanma Düzeyinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma: Gaziantep Örneği”, Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 4 (15), 2069-2076.Gökçen, G., Öztürk, E. ve Güleç, Ö. F. (2018). “BOBİ FRS ve TFRS’nin Finansal Raporlara Etkileri Açısından Karşılaştırılması”, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (FESA), 3 (2), 437-457.Güleç, Ö. F. (2018). “Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlıkların BOBİ FRS ve TFRS Açısından Değerlendirilmesi”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 10 (4), 901-921.Gürel, A. B. (2015). Türkiye Muhasebe Standartları Kapsamında TMS 18 Hasılat Standardı ve TMS 21 Kur Değişimlerinin Etkisi Standardının İncelenmesi: Etimaden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Emet Bor İşletmesi Uygulaması, Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Tez No. 383715).Güvemli, O. (2007). Mali Tabloların Evrimi. İstanbul: Avcıol Basım Yayın.Güvemli, O. ve Aslan, Ü. (2009). “Muhasebe ve Finansman Öğretim Üyeleri Kendi Branşlarının Tarihi İle Meşgul Olmalılar Mı?”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (41), 30-41.Güvemli, O. Ve Güvemli, B. (2016). Mali Tabloların Dinamik Tahlili. İstanbul: İSMMMO Yayınları.Hacıhasanoğlu, T., Karaca, N. ve Demirci, Ş. D. (2012). “KOBİ’ler İçin TFRS’nin Getirdiği Yenilikler ve Uygulanabilirliği Üzerine Ankara İlinde Bir Araştırma”, WORLD of IFRS, (4), 1-12.Hatipoğlu, O. (2009). Türkiye’de Uluslararası Muhasebe Standartları’nın Gelişimi, Gerekliliği ve Uygulanabilirliği Üzerine Bir Araştırma, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Tez No. 249864).Hatunoğlu, Z., Uçaktürk, M. ve Kıllı, M. (2013). “Türkiye Finansal Raporlama Standartları’nın Bilinirlik Düzeyi Üzerine Kahramanmaraş’ta Bir Alan Çalışması”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 6 (1), 51-62.http://www.kobi.org.tr/index.php/tanimi/abde, Erişim: 24.02.2019.http://www.kobi.org.tr/index.php/tanimi/layout, Erişim: 24.02.2019.https://www.pwc.com.tr/tr/services/ufrs/pdf/aralik-taslak-yerel-finansal-raporlama-cercevesi.pdf, Erişim: 25.09.2019.İbiş, C. (2011). “TÜRMOB ve TMUD’un Uluslararası Meslek Örgütleri İle Olan İlişkileri”, IX. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu, III. Uluslararası Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu, 113-128.İbiş, C. ve Özkan S. (2006). “Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na (UFRS) Genel Bakış”, Mali Çözüm Dergisi, (74), 25-43.Karakaya, M. (2010). “KOBİ’lerin Küresel Ekonomik İklime Uyumunda Uluslararası Finansal Raporlama Standartları”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 3 (2), 1-25.Kaya, C. T. ve Türegün, N. (2017). “Dünyada Kobi Finansal Raporlama Uygulamaları ve Türkiye İçin Çıkarımlar: Yerel Finansal Raporlama Çerçevesi’ne Bakış”, Muhasebe ve Denetime Bakış, (50), 97-114.Kılınç, Y. (2016). “Yatırım Amaçlı Gayrimenkullerin Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları (TMS/TFRS) İle Yerel Finansal Raporlama Çerçevesi Taslağı Açısından Karşılaştırmalı İncelenmesi ve Muhasebeleştirilmesi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (43), 1935-1946.Memiş, M. Ü. ve Güner, M. F. (2011). “Avrupa Birliği Müktesebatına Uyum Sürecinde Muhasebe ve Denetim Alanında Yapılan Düzenlemeler”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20 (2), 149-164.Özbarlas, B. (2009). Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının İlk Kez Uygulanması ve Bu Uygulamanın İşletmeler Üzerindeki Etkileri, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Tez No. 235416).Özbirecikli M. ve Pastacıgil, A. (2009). “Türkiye’de Muhasebe Eğitiminin Gelişim Süreci: IFAC Standartları ile Mukayeseli Bir İnceleme”, Muhasebe ve Finansman Öğretim Üyeleri Bilim ve Araştırma Derneği Dergisi (MUFAD), 82-97.Özbirecikli M., Şen, İ. K. ve Tüm, K. (2017). Uygulamaya Dönük Örnekli Açıklamalarla BOBİ FRS. Ankara: Detay Yayıncılık.Özkan, M. ve Terzi, S. (2010). “Avrupa Birliği’nde Finansal Raporlama: İngiltere, Fransa ve Almanya Örnekleri”, Mali Çözüm, 21-44.Parlakkaya, R. (t.y.). “Muhasebede Uluslararası Uyum ve Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye’de Muhasebe Uyumlaştırma Çalışmaları”, Selçuk Üniversitesi İ.İ.B.F. Sosyal Ve Ekonomik Araştırma Dergisi, 119-139.Pekdemir, R. (2007). ““UFRS” Furyası Mı? Rantiye Kapısı Mı?”, Mali Çözüm İSMMMO, (79), 107-120.Resmî Gazete. (2017). “Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı Hakkında Tebliğ”, 29 Temmuz 2017 Sıra No. 56, Sayı. 30138 (Mükerrer).Sevilengül, O. (2011). Genel Muhasebe. Ankara: Gazi Kitabevi.Şahin, E. (2010). Uluslararası Muhasebe Standartları Çerçevesinde Oluşturulan TMS-16, TMS-36, TMS-38 Muhasebe Standartlarının Tekdüzen Muhasebe Sistemi ile Karşılaştırılması ve Çorum’da Bir Sanayi İşletmesi Örneği, Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çorum. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Tez No. 273234).Şenol, A. (2011). KOBİ’lerde UFRS ve Basel II Düzenlemelerinin Farkındalığının Araştırılması: Doğu Marmara Örneği, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Tez No. 296136).Şensoy, H. B. (2008). Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının Ortaya Çıkışı ve Gelişimi ile Muhasebe Standartlarının Türkiye’deki Durumu, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Tez No. 218533).Terzi, S. ve Şen, İ. K. (2013). “Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına Geçişin Özkaynak Üzerine Etkileri: Borsa İstanbul Örneği”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 15 (4), 1-19.Uçma, T. (2011). “Muhasebe Okulları ve Uluslararası Muhasebe Literatürünün Gelişimine Katkıları: Tarihsel Perspektiften”, Muhasebe ve Denetime Bakış, 117-136.Ulusan, H., Eren, E. ve Köylü, Ç. (2012). “6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu (TTK)’nun Muhasebe ve Denetim Uygulamalarına Getirdiği Yenilikler Üzerine Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 11-34.Utku, B. D. ve Gürsoy, K. (2011). “KOBİ'ler İçin Türkiye Finansal Raporlama Standartlarının (KOBİ TFRS) Tam Set TFRS İle Karşılaştırılarak Değerlendirilmesi”, Mali Çözüm Dergisi, 19-42.Uysal, Ö. Ö. (2006). “Uluslararası Muhasebe Standartlarının Oluşum Süreci: IASC Ve Önde Gelen Ulusal ve Uluslararası Örgütler”, Muhasebe ve Denetime Bakış, 87-108.Uysal, T. (2017). Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları Konusunda Üniversite Öğrencilerinin Bilgi ve Algı Düzeylerinin Ölçülmesi: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Örneği, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bilecik. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Tez No. 451992).