Gelişmekte Olan Ülkelerde Turizm Gelirleri, Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Ticari Açıklığın Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 41, 517 - 529, 31.12.2021

Savaş Durmuş Dilek Şahin Soner Beşcanlar

Öz

Çalışmanın amacı, turizm gelirleri, yabancı sermaye yatırımları ve ticari açıklığın ekonomik büyüme üzerindeki etkisini ölçmektir. Çalışma 14 gelişmekte olan ülkeyi ve 1995-2019 dönemini kapsamaktadır. Analizde bağımlı değişken olarak ekonomik büyüme değişkeni kullanılmıştır. Analiz kapsamında, Arellanao ve Bond(1991) tarafından geliştirilen Genelleştirilmiş Momentler Metodu (GMM) ve Dumitrescu ve Hurlin Nedensellik testi uygulanmıştır. GMM modelinde; turizm gelirleri, doğrudan yabancı yatırım ve ticari açıklığın ekonomik büyümeyi istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönde etkilediği görülmüştür. Nedensellik testinde ise, turizm gelirleri ve ekonomik büyüme arasında iki yönlü nedensellik; ticari açıklık ve ekonomik büyüme arasında iki yönlü nedensellik olduğu görülmüştür. Ayrıca doğrudan yabancı sermaye yatırımından ekonomik büyümeye doğru tek yönlü nedensellik görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Doğrudan Yabancı Yatırım, Ticari Açıklık, Ekonomik Büyüme, GMM Yöntemi., Turizm

Destekleyen Kurum

Bu çalışmada herhangi bir kurum ve kuruluştan destek alınmamıştır.

Kaynakça

• Adeola, O., Boso, N., Osabutey, E., and Evans, O. (2020). Foreign Direct Investment and Tourism Development in Afrika. Tourism Analysis, 25: 395-408.
• AK, M. Z. (2009). Gelişmekte Olan Ulkelere Yönelik Doğrudan Yabancı Yatırımların Temel Belirleyicileri, (Yayınlanmış Doktora Tezi), Sakarya Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Akar, G. (2021). Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Turizm Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 43: 191-204.
• Arellano, M., and S.bond (1991). Some Tests of Specification for Panel Data: Monte Carlo Evidence and An Applicationto Employment Equations. Review of Economic Studies, 58: 277–297.
• Aslam Mohamed Lebbe Ahamed (2020). Dynamic Relationship Between Tourism and Financial Development in Sri Lanka. Journal of Tourism Economics and Applied Research. 4(1): 38-46.
• Bahar, O. (2010). Turizm Sektörüne Sağlanan Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının (DYSY) Ekonomik Büyüme Üzerine Olan Olası Etkisi: Türkiye Örneği (1986–2006). Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(1): 27-40.
• Balaguer, J., and Cantavella-Jorda, M. (2002), Tourism as A Long-Run Economic Growth Factor: The Spanish Case. Applied Economics, 34(7): 877–884
• Craigwell, R., and Moore, W., (2007). Foreign Direct Investment and Tourism In SIDS: Evidence from Panel Causality Tests. Tourism Analysis, 13(4): 427-432
• Dumitrescu, E.,I., and Hurlin,C., Testing for Granger Non-Causality in Heterogeneous Panels. Economic Modelling, 29(4), 2012, s.1450-1460.
• El Menyari, Y., (2021). Effect of Tourism FDI and International Tourism to the Economic Growth in Morocco: Evidence From ARDL Bound Testing Approach. Journal of Policy Research in Tourism, Leisure and Events, 13(2): 222-242.
• Elma, S. And Muslija, A. (2018). Causality Relationship Between Foreign Direct Investment and Tourism. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 22: 65-76.
• Eroz, S., S., Nazeer, A., and Khalid, K., (2020). Financial Development, Tourism and Economic Growth Nexus: An Empirical Evidence from Pakistan. European Online Journal of Natural and Social Sciences , Vol.9, No 1 pp. 232-238.
• Katırcıoglu, S., Katırcıoglu, S., ve Altınay M.,(2018). Interactions Between Tourism and Financial Sector Development: Evidence From Turkey, The Service Industries Journal, (2017), 38(9-10), Pp.519-542.
• Khanh, V., T., V., (2020). Influence of Foreign Direct Investment on Tourism Development: An evidence from Vietnam. Social and Economic Geography, 5(1): 1-6.
• Ly Pham, T., LeMinh, H.,and Phung, T., T.,, (2017). The Relationship Between International Tourist Arrivals and Foreign Direct Investment: A Granger Causality Analysis. Acta Oeconomica Pragensia: 25(4), 3–12.
• Ly-Pham, T., and Phung, Tran.,T.,P., (2015). (2015). The Granger Causality Relationship Between International Tourist Arrivals and Foreign Direct Investment: Empirical Evidence fromTurkey. The 9 th International Days of Statistics and Economics, Prague, September 10-12; 1291-1300. https://msed.vse.cz/msed_2015/article/234-Pham-ThiMinhLy-paper.pdf (Erişim Tarihi: 31.05.2021).
• Norazean, R., B., Felorisca, S., Aralas, I., S., (2019). Tourism and Foreign Direct Investment: An Analysis for Asean Countries. MJBE (Malaysian Journal of Business and Economics), 6(2): 1-11.
• OECD (2003). “The Organisation for Economic Co-operation and Development” Checklist for Foreign Direct Investment Incentive Policies, Organization for Economic CoOperation and Development.
• Ohlan, R., (2017). The relationship between tourism, financial development and economic growth in India. Sciencedirect Future Business Journal, 3: 9-22.
• Proenca, S., Soukiazis, E. (2008), Tourism as an Economic Growth Factor: A Case Study for Southern European Countries, Tourism Economics, 14(4): 791-806.
• Rasool, H., Maqbool, S., and Tarique, Md. (2021). The relationship between tourism and economic growth among BRICS countries: a panel cointegration analysis. Future Business Journal, 7(1): 1-11. Saçık Yapar. S. (2009). Dış ticaret politikası ve ekonomik büyüme ilişkisi: Teorik açıdan bir inceleme. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(16), 162-171.
• Samimi, J., A., Sadeghi, S., and Sadeghi, S. (2013). The Relationship between Foreign Direct Investment and Tourism Development: Evidence from Developing Countries. Institutions and Economies, 5(2): 59-68.
• Seghir M., A., Belmokaddem, M., Guellil., M., S., and Ghouali, Z., Y. (2015). Tourism Spending-Economic Growth Causality in 49 Countries: A Dynamic Panel Data Approach. Procedia Economics and Finance 23: 1613 – 1623.
• Shahbaz, M., Benkraiem, R., Miloudi, A., and Tiwari, K. A. (2018). Tourism-induced financial development in Malaysia: New evidence from the tourism development index. Tourism Economics,20(10): 1-22.
• Soheila K., Y., and Niloofar N. ; Niloofar Sheikh Rezaie (2017). The Causality Relationships Between Tourism Development and Foreign Direct Investment: an Empirical Study in EU Countries. Journal of Policy Research in Tourism, Leisure and Events, 9(3): 247-263.
• Wong, K. N., Tang, T. C. (2008), Tourism and Openness to Merchandise and Services Trade in Singapore: An Empirical Investigation, Monash University, Department of Economics, 26/08 Yapraklı, S. (2007), Ticari ve Finansal Dışa Açıklık ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Uygulama”, Ekonometri ve İstatistik Dergisi, (5), 67-89.
• Yaya, K. (2017) The impact of trade openness on economic growth: The case of Cote d’Ivoire, Cogent Economics & Finance, 5:1,
• Yazdi, K., S., Salehi, H., K., and Soheilzad M. (2017b) The Relationship Between Tourism, Foreign Direct Investment and Economic Growth: Evidence from Iran. Current Issues in Tourism, 20(1): 15-26.
• https://wttc.org/Portals/0/Documents/Reports/2020/Global%20Economic%20Impact%20Trends%202020.pdf?ver=2021-02-25-183118-360