Geometrical Classification of Folds in the Bozdağlar Massif (Konya, Central Anatolia)

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 2, 490 - 506, 01.06.2021

Melikan AKBAŞ Yaşar EREN

https://doi.org/10.36306/konjes.845109

Öz

In this study, it is aimed to make geometrically classification and find formation mechanism of mesoscopic folds of that are occur in Bozdağlar Massif (Northern Konya), and to compare them. In the context of the study, nearly a hundred mesoscopic folds which are developed on metamorphic rocks were analysed in the Altınekin, Meram-Dereköy and Sarayönü regions. The folds are classified based on the dip isogons and interlimb angles. The orthogonal thickness graphs of folds were constructed, and the flattening ratios were calculated. According to the geometrical classification of the folds it is detected that the flattened parallel folds (Class 1C) are the dominant fold type in the deformed rocks of the Bozdağlar Massif, and the folds in the competent rocks are generally represented by the Class 1C, whereas the folds of intervening incompetent rocks are characterized by Class 2 and Class 3. The Flattening ratios ( ) of Class 1C folds of Altınekin area are 0.4-0.8 for competent rocks and 0.3-0.8 for incompetent rocks. In the Meram-Dereköy area these ratio ( ) vary between 0.5 to 0.8 for folds in the competent rocks. The Class 1C folds that are observed in the vicinity of the Sarayönü area show 0.7 to 0.9 flattening value ( ). According to the Fleuty classification, it was determined that in accordance with flattening rates, folds developed as open, narrow and tight folds in all three regions, except only open folds did not develop in the Meram-Dereköy region.

Anahtar Kelimeler

Bozdağlar Massif, Altınekin, Meram-Dereköy, Sarayönü, Folds, Dip isogons, Fleuty classification

BOZDAĞLAR MASİFİ’NDEKİ (KONYA, ORTA ANADOLU) KIVRIMLARIN GEOMETRİK SINIFLAMASI

Öz

Bu çalışmada Bozdağlar Masifi’ndeki (Konya Kuzeyi) deforme kayaçlarda gözlenen kıvrımların geometrik sınıflamaları ve oluşum mekanizması açısından birbirleriyle karşılaştırılması amaçlanmıştır.
Altınekin, Meram-Dereköy ve Sarayönü bölgelerindeki Paleozoyik yaşlı metamorfik kayaçlarda gelişen toplamda yüze yakın kıvrım analiz edilerek eğim izogonları ve kanatlar arası açıya göre sınıflandırılmıştır.
Dikey kalınlık grafikleri oluşturulan kıvrımlar için yassılma oranları hesaplanmıştır. Çalışma alanlarında yapılan geometrik sınıflamalarla, bölgede yassılmış paralel kıvrımların egemen olduğu ve kompetent tabakaların sınıf 1C, inkompetent tabakaların sınıf 2 ve sınıf 3 türü kıvrımlar oluşturacak şekilde kıvrımlandıkları görülmüştür. Altınekin bölgesindeki yassılmış sınıf 1C türü kıvrımlara ait yassılma oranları ( ) kompetent (dayanımlı) tabakalar için 0.4-0.8, inkompetent (dayanımsız) tabakalar için 0.3-0.8, Meram-Dereköy bölgesindeki yassılmış sınıf 1C türü kıvrımlara ait yassılma oranı ( ) kompetent tabakalar için 0.5-0.8, Sarayönü bölgesindeki yassılmış sınıf 1C türü kıvrımlara ait yassılma oranı ( ) kompetent tabakalar için 0.7-0.9 aralığındadır. Yapılan Fleuty sınıflamasına göre ise yassılma oranlarıyla uyumlu olarak kıvrımların her üç bölgede benzer şekilde açık, dar ve sıkışık kıvrımlar olarak geliştiği, sadece Meram-Dereköy bölgesinde açık kıvrım gelişmediği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bozdağlar Masifi, Altınekin, Meram-Dereköy, Sarayönü, Kıvrım, Eğim İzogonları, Fleuty Sınıflaması

Kaynakça

• Akbaş, M., 2013, Bozdağlar Masifi’ndeki (Konya Kuzeyi) Kıvrımların Geometrik ve Oluşum Mekanizması Açısından Sınıflaması, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Akal, C., Candan, O., Koralay, O.E., Oberhänsli, R., Chen, F., Prelević, D., 2012, “Early Triassic potassic volcanism in the Afyon Zone of the Anatolides/Turkey: implications for the rifting of the Neo- Tethys”, International Journal of Earth Sciences, Vol. 101, No. 1, pp. 177-194.
• Asan, K., Ertürk, M.A., 2013, “First Evidence of Lamprophyric Magmatism from the Konya Region, Turkey: a Genetic Link to High‐K Volcanism”, Acta Geologica Sinica (English Edition), Vol. 87, No. 6, pp. 1617-1629.
• Brennich, G., 1954, “1/100 000 ölçekli genel jeolojik harita izahnamesi. Akşehir (90-1, 2, 3, 4) ve Ilgın (91/1 ve 91/3) paftaları”, Maden Tetkik ve Arama, Derleme Rapor, Rapor No. 2515.
• Eren, Y., 1993, “Konya kuzeybatısında Bozdağlar Masifinin otokton ve örtü birimlerinin stratigrafisi”, Türkiye Jeoloji Bülteni, Cilt. 36, ss. 7-23.
• Eren, Y., “Ilgın – Sarayönü (Konya) güneyinde Bozdağlar Masifi’nin Stratigrafisi ve Jeoloji Evrimi”, K.T.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü 30. Yıl Sempozyumu Bildirileri, KTÜ, Trabzon, Cilt 1, 694-707, 1996a.
• Eren, Y., 1996b, “Ilgın-Sarayönü (Konya) Güneyinde Bozdağlar Masifi’nin Yapısal Özellikleri”, Türkiye Jeoloji Bülteni, Cilt 39, Sayı 2, ss. 49-64.
• Eren, Y., 2001; “The Polyphase Alpine Deformation at the Northern Edge of the Menderes-Taurus Block, North Konya, Central Turkey”, Journal of Asian Earth Sciences, Vol. 19, No. 6, pp. 737-749.
• Eren Y., 2003, “Tuzgölü Havzası Güneybatısındaki (Altınekin-Konya) Temel Kayaçlarının Jeolojisi”, Türkiye Petrol Jeologları Derneği (Haymana-Tuzgölü-Ulukışla Basenleri Uygulamalı Çalışma-Özel sayı), Cilt 5, ss. 113-127.
• Eren, Y., Kurt, H., 2000, “The Stratigraphical, Geochemical and Geodynamical Modelling of the Northeast Margin of Menderes – Taurus Block”, S.Ü. Mühendislik Fakültesi Dergisi, Vol. 15, No. 1, pp. 26-41.
• Eren,Y., Kurt, H., Rosselet, F., G.M. Stampfli, 2004, “Palaeozoic Deformation and Magmatism in the Northern Area of the Anatolide Block (Konya), Witness of the Palaeotethys Active Margin, Eclogae Geologicae Helvetiae, Vol. 97, No. 2, pp. 293-306.
• Fleuty, M.J., 1964, “The Description of Folds”. Geological Association Proceeding, Vol. 75, pp. 461-492.
• Göğer, E., Kıral, K., 1969, “Kızılören dolayının jeolojisi”, Maden Tetkik ve Arama, Rapor No. 5204.
• Göncüoğlu, M. C., 2011, “Kütahya-Bolkardağ Kuşağının Jeolojisi”, Maden Tetkik ve Arama Dergisi, Cilt 142, ss. 227-282.
• Göncüoğlu, M. C., Çapkınoğlu, Ş., Gürsu, S., Noble, P., Turhan, N., Tekin U. K., Okuyucu, C., Göncüoğlu, Y., 2007, “The Mississippian in the Central and Eastern Taurides (Turkey): constraints on the tectonic setting of the Tauride-Anatolide Platform”, Geologica Carpathica, Vol. 58, No. 5, pp. 427- 442.
• Kaaden, G., 1966, “The significance and distribution of glaucophane rocks in Turkey”, Bulletin Mineral Research Exploration Institute of Turkey, Vol. 67, pp. 37-67.
• Karaman, M.E., 1986, “Altınekin (Konya) çevresinin jeolojisi ve tektonik evrimi”, Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, Cilt 29, ss. 157-171.
• Ketin, İ, 1966, “Anadolu’nun Tektonik Birlikleri (Tectonic Units of Anatolian Asia Minor)”, Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Dergisi, Cilt 66, ss. 20-34.
• Koç, A., Kaymakçı, N., Van Hinsbergen, D.J., Kuiper, K.F., Vissers, R.L., 2012, “Tectono-Sedimentary evolution and geochronology of the Middle Miocene Altınapa Basin, and implications for the Late Cenozoic uplift history of the Taurides, southern Turkey”, Tectonophysics, Vol. 532, pp. 134- 55.
• Korkmaz-Gençoğlu, G., Asan, K., Kurt, H., Morgan, G., 2017. “40Ar/39Ar geochronology, elemental and Sr-Nd-Pb isotope geochemistry of the Neogene bimodal volcanism in the Yükselen area, NW Konya (Central Anatolia, Turkey)”, Journal of African Earth Sciences, Vol. 129, pp. 427-44.
• Kurt, H., 1994, Petrography and Geochemistry of Kadınhanı (Konya) Area, Central Turkey, PhD Thesis, Glasgow University, UK.
• Kurt, H., 1996, “Geochemical characteristics of the metaigneous rocks near Kadınhanı (Konya), Turkey”, Geosound, Vol. 28, pp. 1-22.
• Kurt, H., 1997, “Petrochemistry of metabasites in the metapelitic rocks of the North of Yükselen (Kadınhanı), Konya”. Selçuk Üniversitesi Dergisi, Cilt 20, ss. 329-39.
• Niehoff, W., 1961, “1/100 000 ölçekli Akşehir 90/2 paftası, Ilgın 91/1, 91/3 ve 91/4 paftaları üzerine yapılan revizyon çalışmaları”, Maden Tetkik ve Arama, Derleme Rapor, Rapor No. 3387.
• Okay, A.I., 1986, “High Pressure/Low Temperature Metamorphic Rocks of Turkey: in Blueschists and Eclogites”, The Geological Society of America, Memories, Vol. 164, pp. 338-348.
• Özcan, A., Göncüoğlu, M.C., Turan, N., Uysal, S., Sentürk, K., Işık, A., 1988, “Late Paleozoic evolution of the Kütahya-Bolkardagi beIt”, METU Journal of Pure and Applied Science, Vol. 21, No. 1/3, pp. 211- 220.
• Özdamar, Ş., Billor, M.Z., Sunal, G., Esenli, F., Roden, M.F., 2013, “First U–Pb SHRIMP Zircon and 40Ar/39Ar Ages of Metarhyolites From the Afyon–Bolkardag Zone, SW Turkey: Implications For the Rifting and Closure of the Neo-Tethys”, Gondwana Research, Vol. 24, No. 1, pp. 377-391.
• Özgül, N., 1976, “Toroslar'ın bazı temel jeolojik özellikleri”, Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, Cilt 19, ss. 65 - 78.
• Özgül, L., Göncüoğlu M.C., “Koçkaya Metamorfik Kompleksi’nin Metamorfik Evrimi: Batı Orta Anadolu’da YB/DS Metamorfizmalı Tektonik Bir Birim”, 52. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildirileri, Ankara, 279 – 286, 1999.
• Ramsay, J.G., 1967, Folding and Fracturing of Rocks, McGraw-Hill, New York, U.S.A.
• Robertson, A.H.F., Ustaömer, T., 2009, “Formation of the Late Palaeozoic Konya Complex and Comparable Units in Southern Turkey by Subduction–Accretion Processes: Implications For the Tectonic Development of Tethys in the Eastern Mediterranean Region”, Tectonophysics, Vol. 473, No. 1-2, pp. 113-48.
• Robertson, A.H.F., Parlak, O., “Ustaömer, T., 2009, “Melange Genesis and Ophiolite Emplacement Related to Subduction of the Northern Margin of the Tauride–Anatolide Continent, Central and Western Turkey”, Geological Society, London, Special Publications, Vol. 311, No. 1, pp. 9-66.
• Robertson, A.H.F., Parlak, O., Ustaömer, T., 2013, “Late Palaeozoic–Early Cenozoic Tectonic Development of Southern Turkey and the Easternmost Mediterranean Region: Evidence From the Inter- Relations of Continental and Oceanic Units”, Geological Society, London, Special Publications, Vol. 372, No. 1, pp. 9-48.