Türkiye’de Konaklama Endüstrisinde Kurumsal Değişime Yol Açan Olaylar Üzerine Kavramsal Bir Analiz

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 48, 197 - 211

Zeynep Genç , Deniz Elber Börü

https://doi.org/10.35343/kosbed.1577618

Öz

Çalışmanın amacı, Türkiye’deki konaklama endüstrinde kurumsal değişime yol açan olayları ortaya çıkarmaktır. Amaca yönelik olarak alan yazını incelemesine dayalı, kavramsal bir analiz ile son on beş yıllık dönemi kapsayacak şekilde literatür taraması yapılmıştır. Araştırma bulguları, ekonomik ve doğal olayların konaklama endüstrisinde kurumsal değişim yaratacak düzeyde etkisi olmadığı sonucunu ortaya çıkarmıştır. Ayrıca Türkiye’de konaklama işletmelerini etkileyen yakın dönemli olaylarda güvenlik ile ilgili faktörler (Covid-19, terör ve savaş faaliyetleri) ile birlikte bilişim ve bilgi teknolojilerindeki gelişmelerin önemli etkisi olduğu göze çarpmaktadır. Çalışmanın sonuçları, turizm ve konaklama endüstrisini etkileyebilecek potansiyel olayları somut olarak ortaya koyabilmek adına sektör açısından önem arz etmektedir. Diğer taraftan, ortaya konulan bulguların hem turizm hem de yönetim ve organizasyon alan yazınlarına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Konaklama Endüstrisi, Kurumsal Değişim, Oteller, Olay Sıralaması

Etik Beyan

Kavramsal bir çalışma olmasından ötürü Etik Kurul iznine gerek yoktur.

A Conceptual Analysis of Events Leading to Institutional Change in The Accommodation Industry in Turkey

Öz

The aim of this study is to identify the events that have led to institutional change in Turkey's accommodation industry. To achieve this, a conceptual analysis based on a review of the literature has been conducted, covering the last fifteen years. Findings indicate that economic and natural factors have not had a significant impact on institutional change in the accommodation industry. Additionally, recent events affecting accommodation industry in Turkey highlight the considerable impact of security-related factors (such as COVID-19, terrorism, and warfare activities) along with advancements in information and communication technologies. The results of the study are crucial for the industry to concretely identify potential events that could impact tourism and accommodation. Furthermore, the findings are expected to contribute to the literature in both tourism and management and organization fields.

Anahtar Kelimeler

Accomodation Industry, Institutional Change, Hotels, Event Sequence

Kaynakça

• Ak, S., & Kızılırmak, İ. (2019). Otel işletmelerinde e-şikâyetler ve e-şikâyet yönetimi üzerine bir araştırma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(4), 820–832. https://doi.org/10.26677/TR1010.2019
• Akbaş, Z., & Mutlu, Ç. (2021). 11 eylül saldırıları ve 2008 ekonomik krizi örnekleri üzerinden terör ve ekonomik kriz olgularının yumuşak güç unsuru olarak turizme etkileri. Turk Turizm Arastirmalari Dergisi, 5(2), 1487–1508. https://doi.org/10.26677/tr1010.2021.777
• Akduru, H. E. (2020). Covid-19 pandemisinin konaklama sektörü üzerine etkisi: Bodrum/ Türkiye’den bir araştırma. Journal of Turkish Studies, 15(8), 3359–3371. https://doi.org/10.7827/turkishstudies.45334
• Alaeddinoğlu, F., & Rol, S. (2020). Covid-19 pandemisi ve turizm üzerine etkileri. Van YYÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Salgın Hastalıklar Özel Sayı, 233–258.
• Alrawadieh, Z., & Demirkol, Ş. (2015). Konaklama işletmelerinde e-şikayet yönetimi: İstanbul’daki beş yıldızlı oteller üzerine bir çalışma. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 130–148.
• Ardıç Yetiş, Ş. (2018). Sürdürülebilir turizm kapsamında küçük ölçekli konaklama işletmelerinde yeşil pazarlama uygulamaları. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 9(23).
• Arpacı, Ö. (2022). Konaklama işletmelerinde hizmet kalitesine yönelik müşteri e- şikâyetlerinin analizi. International Journal of Social Sciences, 6(27), 442–463. https://doi.org/10.52096/usbd.6.27.28
• Atay, L. (2020). COVID- 19 salgını ve turizme etkileri. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 17(1), 168–172.
• Avşar, M., & Karakaş Tandoğan, G. (2023). Çevre dostu konaklama işletmelerine fazla ücret ödeme eğiliminin kuşaklara göre değişikliğinin incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 12(2), 976–994. Ayaz, N. (2016). Ekonomik krizlerin turizm sektörüne olan etkileri üzerine bir inceleme. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1360–1371. https://doi.org/10.17755/esosder.263237
• Aydın, F., & Doğru, E. (2022). Covid-19 salgınının konaklama işletmelerine etkisi (Datça örneği). International European Conference On Interdisciplinary Scientific Research, August, 547–559.
• Bahar, O., & Çelik Ilal, N. (2020). The economic effects of Coronavirus (COVID-19) in the tourism industry. International Journal of Social Sciences and Education Research, 6(1), 108–122.
• Battilana, J. (2006). Agency and institutions: the enabling role of individuals’ social position. Organization Articles, 13(5), 653–676. https://doi.org/10.1177/1350508406067008
• Battilana, J., & Dorado, S. (2010). Building sustainable hybrid organizations: The case of commercial microfinance organizations. Academy of Management Journal, 53(6), 1419–1440.
• Büyükipekçi, S., & Şimşek, Ş. (2018). Konaklama sektöründe çevre dostu yönetim ve çevre muhasebesinin önemi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 21(2), 336–347. https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.463777
• Çavuşgil Köse, B. (2020). Turizm ve Covid-19: Bir bibliyometrik analiz yaklaşımı. Journal of humanities and tourism research (Online), (Özel Sayı 5), 99–111. https://doi.org/10.14230/johut951
• Çetin Gürkan, G., Dönmez Polat, D., & Demiralay, T. (2015). Turistlerde çevre bilincinin çevreye duyarlı müşteri davranışı ve çevreye duyarlı konaklama işletmelerinde kalma tercihleri üzerindeki etkisi. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 114–133.
• Ceylan, U., & Gençer, K. (2022). Devre tatil sistemindeki otel işletmelerine yönelik çevrimiçi şikâyetlerinin incelenmesi. Turk Turizm Arastirmalari Dergisi, 6(2), 540–552. https://doi.org/10.26677/tr1010.2022.1010
• Çubukcu, B. B., & Arslan, İ. (2022). Konaklama işletmelerinde Covid-19 salgınının etkilerinin değerlendirilmesi. Avrasya Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(1), 12–20.
• Demir, M., Günaydın, Y., & Demir, Ş. Ş. (2020). Koronavirüs (Covid-19) salgınının Türkiye’de turizm üzerindeki öncülleri, etkileri ve sonuçlarının değerlendirilmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 6(1), 80–107. https://doi.org/10.24289/ijsser.734263
• Demirkıran, M., Hekim, M., Çetin Kılıç, N., & Eser, G. (2022). Rusya-Ukrayna savaşının Türkiye’deki turizm sektörüne etkileri: Kriz yönetimi stratejileri açısından Antalya örneği incelemesi. İktisat İşletme ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 1(1), 68–87.
• Dinçer, M., & Dinçer, F. (1989). Türkiye’de konaklama sektörünün gelişimi ve başlıca sorunları üzerine bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 47(1–4).
• Dinçer, Ö. (1998). Stratejik yönetim ve işletme politikası. Beta Yayınları.
• Doğru, E., & Koçak, E. (2021). Covid-19 salgınının konaklama işletmelerine etkisi (Fethiye örneği). Doğu Coğrafya Dergisi, 26(45), 107–124.
• Dorado, S. (2005). Institutional entrepreneurship, partaking, and convening. Organization Studies, 26(3), 385–414. https://doi.org/10.1177/0170840605050873
• Dudka, A., Moratal, N., & Bauwens, T. (2023). A typology of community-based energy citizenship: An analysis of the ownership structure and institutional logics of 164 energy communities in France. Energy Policy, 178(January), 113588. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2023.113588
• Durgun, A., & Gövdere, B. (2011). 2008 küresel krizinin Antalya konaklama işletmelerine etkileri üzerine bir analiz. Uluduağ Üniversitesi. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(1), 139–159.
• Esen, Ş., & Uyar, H. (2011). Küresel krizin yerel ekonomilere etkileri: Bartın ve Karabük ili otel işletmeleri üzerine bir araştırma. EKEV Akademi Dergisi, 46(1), 357–370.
• Friedland, R., & Alford, R. R. (1991). Bringing society back in: Symbols, practices and institutional contradictions in the new institutionalism in organizational analysis. Içinde W. W. Powell & P. J. DiMaggio (Ed.), In The New Institutionalism in Organizational Analysis (Sayı January 1991, ss. 232–263). The University of Chicago Press.
• Genç, Z. (2023). Kurumsal mantıklar ve örgütlerdeki kurumsal mantık değişimi: Türkiye’deki zincir oteller üzerinde bir inceleme. (Doktora Tezi, Marmara Universitesi).
• Genç, Z. (2024). Changing foreign customers’ evaluations in the hotel industry amid the Covid 19 pandemic: An investigation on online customers’ reviews. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 12(3), 1607–1620. https://doi.org/10.21325/jotags.2024.1453
• Glynn, M. A., & Lounsbury, M. (2005). From the critics corner: Logic blending, discursive change and authenticity in a cultural production system. Journal of Management Studies, 42(5), 1031–1055. https://doi.org/10.1111/j.1467-6486.2005.00531.x
• Greenwood, R., Suddaby, R., & Hinings, C. R. (2002). Theorizing change: The role of professional associations in the transformation of institutionalized fields. Academy of Management Journal, 45(1), 58–80.
• Gürbüz, A., & İnce, M. (2016). Küçük ve orta ölçekli konaklama işletmelerinde bilgi teknolojilerinin yeri ve rekabet gücüne etkisi: karabük örneği. International Journal of Management Economics and Business, 12(28), 61–84.
• Hoffman, A. J., & Ocasio, W. (2001). Not all events are attended equally: Toward a middle-range theory of industry attention to external events. Organization Science, 12(4), 414–434. https://doi.org/10.1287/orsc.12.4.414.10639
• Kesimli, I. G. (2011). Turizm perspektifinden politik krizlerin ekonomiye yansımaları. Electronic Journal of Vocational Colleges, 1(1), 25–42.
• Kozak, M. A. (1996). Konaklama endüstrisinde kadının konumu. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 7(2), 16–23.
• Kozak, N., Kozak, M. A., & Kozak, M. (2015). Genel turizm, ilkeler-kavramlar (17. Baskı). Detay Yayıncılık.
• Leblebici, H., Salancik, G. R., Copay, A., & King, T. (1991). Institutional change and the transformation of interorganizational fields: An organizational history of the U . S . radio broadcasting industry. Administrative Science Quarterly, 36(3), 333–363.
• McIntosh, R. W., Goeldner, C. R., & Ritchie, J. R. B. (1995). Tourism, principles, practices, philosophies (7th Editio). John Wiley & Sons, Inc.
• Mutlu, Ç., & Akbaş, Z. (2016). 11 Eylül saldırıları üzerinden uluslararası terörün turizme etkisi: Türkiye örneği. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 1–14.
• Oğuz, Y. E., & Yılmaz, V. (2019). Çevre bilincinin yeşil yıldızlı otel tercihine etkisi: ESOGÜ turizm fakültesi öğrencileri örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(1), 51–66. https://doi.org/10.17153/oguiibf.411968
• Olalı, H., & Korzay, M. (1993). Otel işletmeciliği (2. Baskı). Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Oliver, C. (1992). The antecedents of deinstitutionalization. Organization Studies, 13(4), 563–588.
• Özaltaş Serçek, G., & Serçek, S. (2016). Turizm sektörünün gelişmesi önündeki engel: Terörizm. The Journal of Academic Social Science Studies, 1(42), 431–431. https://doi.org/10.9761/jasss3244
• Özaltın Türker, G., & Ertürk, N. (2020). Covid-19’un konaklama işletmelerine etkileri: Yöneticiler perspektifinden bir değerlendirme. Journal of Tourism Economics and Business Studies, 2(2), 89–101.
• Özdal, F., & Bardakoğlu, Ö. (2017). Konaklama işletmelerinde şikâyet yönetim süreci-bilgi yönetimi ilişkisi: Çeşme örneği. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2). https://doi.org/10.18026/cbayarsos
• Seçilmiş, C., & Sarı, Y. (2010). Kriz dönemlerinde konaklama işletmelerinin kriz yönetimi uygulamaları üzerine bir araştırma. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences, 15(1), 501–520.
• Şengül, A. (2024). Kastamonu’daki konaklama işletmelerine yönelik çevrim içi şikâyetlerin incelenmesi: Tripadvisor örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1), 329–342.
• Seo, M.-G., & Creed, W. E. D. (2002). Institutional contradictions, praxis, and institutional change: A dialectical perspective. Academy of Management Review, 27(2), 222–247.
• Sevim, B., & Ünlüönen, K. (2010). İklim değişikliğinin turizme etkileri: Konaklama işletmelerinde bir uygulama. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(1), 43–66.
• Sewell, W. H. (1996). Historical events as transformations of structures: Inventing revolution at the Bastille. Theory and Society, 25(6), 841–881. https://doi.org/10.1007/BF00159818
• Söyler, S., & Ertaş, M. (2015). Suriye savaşının turizme etkisi: Sınır illeri üzerine bir araştırma. 869–884.
• Suddaby, R., & Greenwood, R. (2005). Rhetorical strategies of legitimacy. Administrative Science Quarterly, 50(1), 35–67. https://doi.org/10.2189/asqu.2005.50.1.35 T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (1982). Turizmi teşvik kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2634.pdf
• Tekin, E. (2018). Uluslararası politik krizlerin küçük ve orta büyüklükteki konaklama işletmelerine etkisi. Gumushane Universitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 9(22), 393–411. https://doi.org/10.17823/gusb.2612
• Tekindağ, M. (2014). Avrupa Birliği turizm destek politikalarının türk turizm sektörüne etkileri. Journal of Recreation and Tourism Research, 1(1).
• Thornton, P. H., & Ocasio, W. (1999). Institutional logics and the historical contingency of power in organizations: Executive succession in the higher education publishing industry, 1958– 1990. The American Journal of Sociology, 105(3), 801–943.
• Thornton, P. H., & Ocasio, W. (2008). Institutional logics. Içinde R. Greenwood, C. Oliver, Sahlin-Andersson, & R. Suddaby (Ed.), The SAGE Handbook of Organizational Institutionalism (ss. 99–128). https://doi.org/10.4135/9781849200387.n4
• Thornton, P. H., Ocasio, W., & Lounsbury, M. (2012). The institutional logics perspective: A new approach to culture, structure, and process. Oxford University Press.
• TUİK. (2024). Turizm istatistikleri, IV. Çeyrek: Ekim - Aralık, 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turizm-Istatistikleri-IV.-Ceyrek:-Ekim---Aralik,-2023-53661
• Türk, M., & Kara, E. (2018). Konaklama işletmelerinde çevre bilinci ve yeşil yönetim uygulamalarının işletme başarısına katkısı: Muğla ili üzerine bir araştırma. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15). https://doi.org/10.26466/opus.449339
• Uçan, B. A., & Kodaş, B. (2024). Konaklama işletmesi misafirlerinin e - şikâyet davranışları üzerine bir araştırma: Mardin örneği. Journal of Hospitality and Tourism Issues, 6(2), 99–115.
• Uçar, Ö., & Kırhasanoğlu, M. (2021). Doğu Karadeniz’deki 5 yıldızlı konaklama işletmelerine yönelik çevrimiçi müşteri şikâyetlerinin incelenmesi. Turk Turizm Arastirmalari Dergisi, 5(3), 2149–2165. https://doi.org/10.26677/tr1010.2021.839
• Ünal, A. (2019). Otel müşterilerinin e-şikâyetlerinin sınıflandırılmasına yönelik bir çalışma. International Journal of Management Economics and Business, 15(2), 561–581. https://doi.org/10.17130/ijmeb.2019252111
• Ünüsan, Ç., Sezgin, M., & Köseoğlu, A. (Ed.). (2023). Deprem ve turizm (Maraş depremi sonrası turizm sektörü değerlendirmeleri). Eğitim Yayınevi. www.kitapmatik.com.tr Usta, E., & Bayram, M. (2022). Koronavirüs salgınının otel işletmelerine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Universitesi).
• Yarcan, S., & Ertuna, B. (2002). What you encourage is what you get: The case of Turkish inbound international tourism. Anatolia, 13(2), 159–183. https://doi.org/10.1080/13032917.2002.9687131
• Yazıcı Ayyıldız, A., & Baykal, M. (2020). Otel işletmelerine yönelik e-şikâyetlerin içerik analizi ile incelenmesi: Kuşadası 5 yıldızlı otel işletmeleri örneği. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(30), 2659–2683. https://doi.org/10.26466/opus.785657
• Yenişehirlioğlu, E., Salha, H., & Şahin, S. (2016). Politik krizlerin turizm talebi üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma: Rusya’nın değişen yüzü ve bu değişimin Türkiye turizmine etkileri. Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences, 02(03), 74–83.
• Yıldırım, G., & Sayın, K. (2020). Turizm işletmelerinde kriz yönetiminin önemi: Alanya’daki 5 yıldızlı otellerde Covid 19 krizi üzerine bir araştırma. Journal Of Social, Humanities and Administrative Sciences, 6(33), 1738–1756.
• Yılmaz, Ö. D. (2004). Turizm işletmelerinde kriz yönetimi ve konaklama işletmeleri yöneticilerinin krizlere ilişkin yaklaşımlarına yönelik bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi).
• Zengin, B., & Arslan, H. (2017). Pazarlama bilişim sistemleri kullanımının konaklama işletmelerine etkileri: İstanbul’daki 5 yıldızlı otel işletmeleri üzerine bir araştırma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 48, 518–532.
• Zengin, B., & Haliloğlu, S. (2020). Konaklama işletmelerine yönelik e-şikayetlerin incelenmesi: Sakarya örneği. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(2), 68–84.