Sosyal Değişim Dinamiğinin İslam Hukukuna Etkisi (Peygamber ve Sahabe Dönemi)

Yıl 2005, Sayı: 6, 43 - 64, 01.12.2005

Nuri Kahveci

Öz

Değişim, her hangi bir alanda bir dönem içinde meydana

gelir ve herkes tarafından fark edilebilir bir olgudur. Sosyal değişim

sosyal yapı üzerinde önemli bir role sahiptir. Sosyal bir

kurum olan hukuk değişmeli ve gelişmelidir. Benzer şekilde

sosyal değişmeler İslam hukuku açısından da önemli rollere

sahiptirler. Gerçekte İslam hukuku sosyal değişme dinamiğine

sahiptir. İslam hukukunun tarih boyunca sosyal değişmelerden

etkilendiği bir gerçektir. Bu yüzden İslam hukuku ile sosyal değişim

arasında bir bağın varlığı ifade edilmelidir. Ayrıca hem

Kur’an hem de Sünnet’in İslam hukukunun yenilikçi kaynakları

olduğunu da söyleyebiliriz.

Anahtar Kelimeler

islam hukuku, sosyal değişim, değişim

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel eş-Şeybani, el-Müsned, Beyrut, t.siz Akgül, Mehmet, Türkiye’de Din ve Değişim, İstanbul, 2002
• Buhari, Mahmmed b. İsmail, Sahih-i Buhari, İstanbul, t.siz Çağıl, Orhan Münir, Hukuka ve Hukuk İlmine Giriş, İstanbul, 1966
• Dalgın, Nihat, “Sosyal Değişme ve İslam Hukuku” , Marife, Yıl: 3, Sayı: 2 Konya, 2003
• Darimi, Abdullah b. Abdirrahman, Sünen-i Darimi, Beyrut, 1987
• Doğan, İsmail, Sosyoloji Kavramlar ve Sorunlar, İstanbul 2000 Dönmezer, Sulhi, Sosyoloji, İstanbul, 1978
• Ebu Davud, Edahi 10; Nesai, Ebu Abdirrahman b. Şu’ayb, Sünen-i Nesai, Beyrut, t.siz
• Ebu Davud, Süleyman b. Eş’as, Sünen-i Ebi Davud, Beyrut, 1969
• Ebu Zehra, Muhammed, İslam Hukuku Metodolojisi (Çev. Abdulkadir Şener), Ankara, 1986
• Erdoğan, Mehmet, Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü, İstanbul, 1998
• Erdoğan, Mehmet, İslam Hukukunda Ahkamın Değişmesi, 2000
• Erkal, Mustafa, Sosyoloji, İstanbul, 1999
• Gürkan, Ülker, Hukuk Sosyolojisine Giriş, Ankara, 1994
• Hallaf, Abdulvahhab, İslam Teşrii Tarihi (Çev. Talat Koçyiğit), Ankara, 1970
• İbn Mace, Ebu Abdillah el-Kazvini, Sünen-i İbn Mace, Beyrut, 1975
• İmam Malik b. Enes, el-Muvatta, Beyrut, t.siz Kahveci, Nuri, “Değişime Açık Oluşu Açısından İslam Hukuku İle İlgili Bir Değerlendirme”, İslam Düşüncesinde Gelenek ve Yenileşme Sempozyumu, Kahramanmaraş, 2004
• Karaman, Hayrettin, İslam Hukuk Tarihi, İstanbul, 2001 Kasani, Ebu Bekir b. Mes’ud, Kitabu Bedai’u’s-Senai’ fi Tertîbi’ş-Şerai’, Beyrut, 1986
• Kirman, M. Ali, Din Sosyolojisi Terimler Sözlüğü, İstanbul, 2004
• Koçak, Muhsin, İslam Hukukunda Hükümlerin Değişmesi Açı- sından Hz. Ömer’in Uygulamaları, Samsun, 1997
• Merginani, Burhaneddin Ebu Bekir b. Abdilcelil, el-Hidaye Şerhu Bidayeti’l-Mübtedi, İstanbul, 1986
• Müslim, Ebu Huseyn, Sahih-i Müslim, Beyrut, 1987 Öktem, Niyazi, Hukuk Felsefesi ve Hukuk Sosyolojisi, İstanbul, 1985
• Polat, Selahattin, “Hz. Peygamber’in Sünneti ve Değişim”, Deği- şim Sürecinde İslam, TDV, Ankara, 1997
• Ring-Nash-MacDonald-Glennon-Clancy, Nancy-KathleenMary-Fred-Jennifer, Introduction to the Study of Religion, New York, 1998
• Şa’ban, Zekiyuddin, İslam Hukuk İlminin Esasları (Çev. İbrahim Kafi Dönmez), Ankara, 1990
• Tirmizi, Muhammed b. İsa b. Sevre, Sünen-i Tirmizi, Beyrut, 1994
• Yavuz, Yunus Vehbi, “Sosyal ve Siyasal Yapının İslam Hukukuna Etkileri”, Zihniyet Değişimi ve Çağdaşlaşma Sempozyumu, Bursa, 1990
• Zeydan, Abdulkerim, İslam Hukukuna Giriş (Çev: Ali Şafak), İstanbul, 1985
• Mevsıli, Abdullah b. Mahmud b. Mevdud, el-İhtiyar li Ta’lili’lMuhtar, İstanbul, 1984