DİLİN İŞLEVLERİ AÇISINDAN KUR’AN’IN ÜSLÛBU

Yıl 2007, Sayı: 9, 171 - 206, 01.06.2007

Mustafa Karagöz

Öz

Bu çalısmada, dilin islevleriyle iliskisi bakımından

Kur’an’ın bazı üslûp özellikleri incelenecektir. Farklı sınıflan-

dırmalar olmakla birlikte, dilin islevleri; gönderge (tasvir) is-

levi, duygusal islev, çagrı islevi, iliski islevi, üstdil islevi ve

sanatsal islev olmak üzere altı kategoride ele alınabilir.

Kur’an’ın tamamı, dilin islevlerinden bilgi vermeyi amaçla-

yan tasvir isleviyle örtüsmektedir. Duygusal islevle, Kur’an

kıssalarının duygusal yönü, Kur’an’da yan anlamların kul-

lanılması gibi durumlar; dilin çagrı isleviyle Kur’an’daki emir

ve yasaklar; iliski isleviyle, tekrarlar, huruf-i mukatta‘a,

tenbih edatları gibi durumlar örtüsmektedir. Kur’an’da bazı

kelime ve kavramların degisik üslûplarla açıklanması dilin

üst-dil isleviyle; Kur’an’da kullanılan mübalaga ve iltifat gibi

sanatlar ise sanatsal islevle örtüsmektedir. Süphesiz,

Kur’an’ın üslubuyla dilin islevleri arasındaki iliski bu kadar-

la sınırlı degildir. Ancak bir yaklasım denemesi olan bu ça-

lısmada az sayıda örnekle yetinilmistir.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, Üslûp, dilin işlevi, edebi sanatlar