Tarih Felsefesinde ‘Tarihin Yasaları’ Üzerine

Yıl 2008, Sayı: 11, 31 - 44, 02.06.2008

Şaban Öz

Öz

Tarih Felsefesinin en önemli meselesi olarak kabul

edilen ‘tarihin yasaları’nın olup olamayacagı veya sayet böyle

yasalar varsa neler oldugu konusuna Tarih Felsefesiyle

ugrasanların neredeyse tamamı deginmislerdir. Ancak baslangıçtaki

heyecanın günümüzde kalmadıgı da açıktır. Zira

bu konuda kayda deger tek ilerleme ‘tarihin yasalarının

olamayacagı’nın genel kabul görmesidir. Tarihin yasalarının

olmadıgı bâbında ileri sürülen en önemli iki argüman: tarihî

hâdiselerin tekilligi ve fen bilimlerindeki kesinliklerin, konusu

insan olan Tarih’te söz konusu olamayacagıdır.

Anahtar Kelimeler

Tarih, Tarih Felsefesi, Kuram, Yasa, Sosyoloji, Collingwood, Popper

Kaynakça

• Akarsu, Bedia, Çağdaş Felsefe, MEB Yay., İst. 1979
• Arslan, Ahmet, Felsefeye Giriş, Vadi Yay., VII. Bsk., Ankara 2002
• Aysevener, Kubilay, “Arnold J. Toynbee’nin Tarih Görüşü”, Felsefe Dünyası, VI (Aralık 1992), 55-66
• ------, “Tarih ve İlerleme”, Felsefe Dünyası, XIV (Kış 1994), 65-71
• Aysevener, Kubilay-Barutca, E. Müge, Tarih Felsefesi, Cem Yay., İst. 2003
• Barut, Ferit, Marksist Yöntem ve Tarih Anlayışı, yer ve tarih yok
• Bıçak, Ayhan, “Kant’ın Tarih Anlayışında Tarih Bilincinin Yeri”, Felsefe Dünyası, XVI (Yaz 1995), 56-74
• Bloch, Marc, Tarihin Savunusu ya da Tarihçilik Mesleği, çev: Mehmet Ali Kılıçbay, Gece Yay., Ankara 1994
• Burke, Peter, Tarih ve Toplumsal Kuram, çev: Mete Tunçay, Tarih Vakfı Yurt Yay., İst. 1994
• Carr, Edward Hallett, Tarih Nedir, çev: Misket Gizem Gürtürk, İletişim Yay., V. Bsk., İst. 1994
• Collingwood, R. G., Tarih Felsefesi Üzerine Denemeler, çev: Erol Özvar, Ayışığı Kitapları, II. Bsk., İst. 2001
• ------, Tarih Tasarımı, çev: Kurtuluş Dinçer, Gündoğan Yay., II. Bsk., Ankara 1996
• Elibol, Saadettin, “Tarihsel Süreci Açıklama Girişimlerinde- ki Zorluk”, Felsefe Dünyası, VIII (Temmuz 1993), 59- 66
• Evans, Richard J., Tarihin Savunusu, çev: Uygur Kocabaşoğlu, İmge Kitabevi, Ankara 1999
• Gökberk, Macit, Kant ile Herder’in Tarih Anlayışları, Yapı Kredi Yay., İst. 1997
• Gündoğan, Ali Osman, “Tarihin Sonunun Eleştirisi”, Felse- fe Dünyası, XIII (Güz 1994), 17-23
• İnam, Ahmet, “Türk Tarih Yazımı için Düşürülmüş Bâzı Felsefe Notları”, Felsefe Dünyası, XIII (Güz 1994), 1-6
• Meyerhoff, Hans, Zamanımızda Tarih Felsefesi, çev: Abdul- lah Şevki, Hece Yay., Ankara 2006
• Popper, Karl R., Tarihselciliğin Sefaleti, çev: Sabri Orman, İnsan Yay., II. Bsk., İst. 1995
• Sıddıkî, Mazharuddin, Kur’ân’da Tarih Kavramı, çev: Sü- leyman Kalkan, Pınar Yay., III. Bsk., İst. 1990
• Skocpol, Theda (editör), Tarihsel Sosyoloji -Bloch’tan Wallerstein’e Görüşler ve Yöntemler-, çev: Ahmet Fet- hi, Tarih Vakfı Yurt Yay., İst. 1999
• Tekeli, İlhan, Tarih Yazımı Üzerine Düşünmek, Dost Kitabevi, Ankara 1998
• Thilly, Frank, Çağdaş Felsefe, çev: İbrahim Şener, İzdüşüm Yay., II. Bsk., İstanbul 2002
• Tolan, Barlas, Toplum Bilimlerine Giriş, Adım ve Murat Yay., IV. Bsk., Ankara 1996
• Tosh, John, Tarihin Peşinde, çev: Özden Arıkan, Tarih Vakfı Yurt Yay., İs.t 1997