Varlığının Veçheleri Bağlamında Kur’an-ı Kerim’in Nüzulü Cem’i ve Tertibi

Yıl 2017, Sayı: 30, 379 - 406, 27.12.2017

Bilal Deliser

Öz

Özet

Bu çalışmada, Kur’an’ın
kendi referanslarından yola çıkarak tarih üstündeki varlığından, varlık
alanımıza bir Mushaf olarak gelene kadarki süreci ve sonrası ele alınmaktadır
Buradaki amacımız farklı bir bakış açısıyla geleneğin bize sunduğu imkânlara
dikkat çekmektir. Kur’an-ı Kerim’in nüzulü, 
cem’i, tertibi ve istinsahı gibi konulara usûl ilmi çerçevesinde
bakılmalıdır. Çünkü bu konularla ilgili farklı hadis kitaplarında geçen
çelişkili ve tutarsız gibi algılanabilecek rivayetler, Kur’an ilimleri
eserlerinde bir usûl çerçevesinde ve alanın uzmanlarınca disiplin altına
alındığı söylenebilir. Bu nedenle kavramları ve konuları ait oldukları bilim
dalı içerisinde anlamak zorunluluğu vardır. Konuları ait oldukları
disiplinlerin dili ve terminolojisi dışında tartışmak hem keyfiliği hem de
kargaşayı beraberinde getirmektedir. Aslında Kur’an ilimleri eserleri Kur’an-ı
Kerim’in nüzulü,  cem’i, tertibi ve
istinsahı gibi konularda bize bağlı kalacağımız bir çerçeve sunmaktadır. Bu,
başkalarından ödünç alınmış bir çerçeve değildir. Geleneğin bize sunduğu bu
kavramsal ve tarihsel çerçeveden haberdar olmadan yürüttüğümüz tartışmalar bizi
dilsiz kılarken, sorunlarımızı da çözmemektedir. Doğru olan sorunu yerinde
tespit edip ona göre çözümler üretebilmektir. 

Anahtar Kelimeler

Vahiy, Varlık, Veçhe, Toplama, Çoğaltma

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel, Müsned, I-III, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
• Albayrak, Halis, Tarihin İçinden Kur’an’ı Algılamak, Şule Yayınları, İstanbul 2011.
• Atik, Kemal, Karşılaştırmalı Kur’an Tarihi, MS Yayınları, İstanbul 2012.
• Aydemir, Abdullah Kur’an’ın Faziletleri, Anadolu Matbaacılık, İz-mir 1991.
• Birışık, Abdulhamit, “Nüzul” TDİA, İstanbul 2007, XXXIII.
• Buhari, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail, Sahih, I-VIII, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
• Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usûlü, DİB Yayınları, Ankara 1988.
• Demirci, Muhsin, Kur’an Tarihî, İFAV, İstanbul 1997.
• Derveze, İzzet Kur’ânu’l-Mecid, (çev.Vahdettin İnce), Ekin Yayınla-rı, İstanbul 1997.
• Gemuhluoğu, Zeynep “Gazzâlî Düşüncesindeki Kur’an-Varlık -Metin-Âlem İlişkileri Işığında “Roman ve Kur’ân” Tartışmalarına Dair Bir İnceleme”, Dinî Ve Felsefî Metinler Yirmi birinci Yüzyılda Yeniden Okuma, Anlama Ve Algılama Sempozyu-mu Bildiri Kitabı, Cilt: 1, Sultanbeyli Belediyesi Kültür Ve Sosyal İşler Müdürlüğü Kültür Yayını, İstanbul 2012.
• Görgün, Tahsin, “Varlık ve Bilgi Cihetinden Kur’an, -Kur'an-ı Kerim’in varlık kaynağı olduğunun bilinmesinin anlaşılması ve yorumlanmasındaki ehemmiyeti üzerine- Tarihten Günümüze Kur’an’a Yaklaşımlar”, İlim Yayma Vakfı Kur'an ve Tefsir Akademisi Kur’an ve Tefsir Akademisi Araştırmaları: 2, İstanbul 2010.
• Hamidullah, Muhammed Kur’an Tarihî, (çev. M. Sait Mutlu), DİB Yayınları, Ankara 1991.
• Keskioğlu, Osman Nüzulünden Günümüze Kur’an Bilgileri, TDV Yayınları, Ankara 1989.
• Karaçam, İsmail Kur’an-ı Kerim’in Nüzulü ve Kıraatı, Nedve Yayınları, Konya 1974.
• Kılıç, Recep, “Batı Düşüncesindeki Modern Tartışmaların Işığın-da İslam Vahyi”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergi-si, 51:1, 2010.
• Mennâu’l-Kattan, Mebâhis fî Ulûmi’l-Kur’an, Mektebetu Vehbe, Kahire 1981.
• Motzkı, Harald, Kur’an’ın Cem’i Son Dönem Metodolojik Gelişme-ler Işığında Batılı Görüşlere İlişkin Yeni Bir Değerlendirme, Çeviren: Selim Türcan, Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2006/2 c. 5, sayı, 10.
• Paçacı, Mehmet, Çağdaş dönemde Kur’an ve Tefsire ne oldu?, Klasik Yayınları, İstanbul 2008.
• Sabunî, M. Ali, et-Tıbyan fî Ulûmi’l-Kur’an, Daru’l-Kalem, Beyrut t.siz.
• Serinsu, Ahmet Nedim Kur’an-ı Kerim’in Anlaşılmasında “Esbâb-ı Nüzul’e Yeni Bir Yaklaşım, I. Kur’an Sempozyumu Bilgi Vakfı Ankara 1994.
• Subhi Salih, Mebâhis fî Ulûmi’l-Kur’an, Dersaadet, İstanbul t.siz.
• Suyûti, Celaleddin Abdurrahman b. Ebi Bekr, el-İtkân fî Ulûmi’l-Kur’an, Mektebetü Dari’t-Turas, Mısır t.siz.
• Turgut, Ali Tefsir Usûlü ve Kaynakları, İFAV, İstanbul 1991.
• Yavuz, Ömer Faruk, Varlık ve Yorum Açısından Kur’an Tasavvuru, Karadeniz Basın Yayın, Rize 2007.
• Zerkânî, Muhammed Abdulazim, Menâhilu’l-İrfân fî Ulûmi’l-Kur’an, Daru’l-Fikr, Beyrut 1988.
• Zerkeşi, Ebu Abdullah Muhammed b. Bahadır, el-Burhan fî Ulûmi’l-Kur’an, tah. Mustafa Abdulkadir Atâ, Daru’l-Fikr, Beyrut 1988.