Kentsel Peyzajda Kullanılan Odunsu Taksonların Arı Çekme Potansiyelleri Bakımından Değerlendirilmesi; Artvin Kent Merkezi Örneği

Yıl 2022, Cilt: 25 Sayı: 5, 986 - 998, 31.10.2022

Derya Sarı

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.969594

Cited By: 2

Öz

Dünyadaki tüm ekosistemlerin devamlılığı için bitkiler ve polinatörler arasındaki ilişkinin sürdürülebilirliği vazgeçilmez bir ihtiyaçtır. Küresel ölçekte tozlaşmanın önemi giderek daha iyi anlaşılmaktadır. Özellikle kentsel alanlarda azalan tozlaştırıcı nüfusunun dengelenmesi ve kent içi biyoçeşitliliğinin desteklenmesi önemli bir konudur. Kentsel yeşil alanlarda yürütülen birçok bitkilendirme faaliyeti bu bağlamda yeşil altyapıları desteklemenin yanı sıra arılar ve diğer tozlayıcılar için insan eliyle oluşturulmuş yeni kaynaklar yaratmaktadır. Ancak kentsel alanlarda kullanılan peyzaj bitkilerinin polinasyon potansiyelleri üzerine çalışmalar oldukça yetersizdir. Bu bakımdan çalışma kapsamında Artvin kent merkezi örneğinde kamusal ve yarı kamusal alanları içeren 8 örnek alanda kullanılan peyzaj süs bitkilerinin bal arıları başta olmak üzere polinatörlerin bu bitkilerden faydalanabilme özellikleri incelenmiştir. Yapılan saha çalışmaları sonucunda 50 familyaya ait toplam 140 odunsu takson tespit edilmiştir. Taksonların özellikleri doğrultusunda veri grafikleri hazırlanmış ve taksonların çiçeklenme periyotları ile Artvin ili ortalama iklim değerleri arasındaki ilişkiler, arıların aktif olduğu dönem ile karşılaştırılmıştır. Elde edilen verilere göre taksonlardan 108’inin arıların faydalanabileceği polen, nektar ve salgı ürünlerinden en az ikisini barındırdığı ve çiçeklenme periyodu bakımından 7 aya varan bir dönemde arıların faaliyetlerini destekleyen taksonların olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak kentsel peyzajda kullanılan odunsu taksonların arılara kaynak oluşturma açısından önemli bir potansiyeli bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Arı bitkileri, Artvin, Peyzaj, Polinasyon, Süs bitkileri

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Assessment of Woody Taxa Used in Urban Landscape in terms of Bee Plants Attributes; Artvin City Example

Öz

Sustainability of a healthy relationship between plants and pollinators is an indispensable need for the survival of all ecosystems in the world. The importance of pollination on a global scale is increasingly recognized. Balancing the declining pollinator population in urban areas and supporting urban biodiversity is an important issue. Planting in urban green spaces not only supports green infrastructures, but also creates new man-made resources for bees and other pollinators. However, studies on the pollination potential of landscape plants used in urban areas are insufficient. Within the scope of this study, the ability of pollinators (especially honeybees) to benefit from ornamental plants in 8 public and semi-public sample areas in Artvin city center were examined. As a result of the field studies, a total of 140 woody taxa belonging to 50 families were identified. Data graphics were prepared depending on the characteristics of taxa and the relationships between the flowering periods of taxa and the average climatic values of Artvin province were compared with the period when the bees were active. According to the results, it was determined that 108 of taxa contain at least two of the pollen, nectar and secretion products that bees can benefit from, and these taxa support the activities of bees for a period of up to 7 months in terms of flowering. Consequently, woody taxa used in urban landscape have an important potential to be a resource for bees.

Anahtar Kelimeler

Artvin, Bee plants, Landscape, Ornamental plants, Pollination

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Akkemik Ü 2014a. Türkiye’nin Doğal – Egzotik Ağaçları ve Çalıları I. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 736 sy.
• Akkemik Ü 2014b. Türkiye’nin Doğal – Egzotik Ağaçları ve Çalıları II. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 680 sy.
• Albaba I 2015. A List of Important Honeybee Nectariferous and Polleniferous Plant Species in the West Bank Governorates, Palestine. Journal of Agricultural Science and Technology A (5): 114-121.
• Anonim 2013. Bal Ormanı Eylem Planı 2013-2017, T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü. https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/ Yayinlar/Bal%20Orman%C4%B1%20Eylem%20P lan%C4%B1%20%282013-17%29.pdf
• Anonim 2021a. Ballı Bitkiler. http://www. aricilikgazetesi.com.tr/aricilik/11-balli-bitkiler-aricilik-gazetesi-turkey-beekeeping-newspaper-guner-kayral.html. (Alınma tarihi: 28.05.2021).
• Anonim 2021b. Coğrafi Durum, Artvin Valiliği. http://www.artvin.gov.tr/cografi-durum. (Alınma tarihi: 24.06.2021).
• Anonim 2021c. TUBİVES, 2021. Turkish Plants Data Service. http://www.tubives.com/
• Anonim 2021d. Meteoroloji Genel Müdürlüğü. https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?k=A&m=ARTVIN. (Alınma tarihi: 18.06.2021).
• Anonymous 2021a. The Plant List. http://www.theplantlist.org/
• Anonymous 2021b. Invasive species compendium. https://www.cabi.org/isc/datasheet/
• Anonymous 2021c. Plants for a future, Database. https://pfaf.org/user/
• Bağrıaçık N 2017. Polinatör Böcekler ve Küresel Tozlaşma Krizi (Pollinator Insects and Global Pollination Crisis). Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 7(4): 37-41.
• Bahadırlı NP, Gül A 2020. Bal Arısının (Apis mellifera L.) Mustafa Kemal Üniversitesi Kampüsünde Bulunan Bazı Bazı Bitkiler Üzerindeki Bitki Tercihi. MKU Tarım Bilimleri Dergisi 25(2): 211-216.
• Calderone NW 2012. Insect Pollinated Crops, Insect Pollinators and US Agriculture: Trend Analysis of Aggregate Data for the Period 1992–2009. PLoSONE 7(5): e37235.
• Davis PH 1965–1988. Flora of Turkey and East Aegean Islands, Vol. I – XI, Edinburg.
• Deveci M, Cınbırtoğlu Ş, Demirkol G 2015. İlkbahar Dönemi Bitkileri ve Arıcılıkta Polen Kaynağı Bakımından Önemi. Akademik Ziraat Dergisi 4(1): 1‐12.
• Eminağaoğlu Ö 2015. Artvin’in Doğal Bitkileri. Promat, İstanbul,456 sy.
• Sarıkaya E, Sıralı R, Deveci M 2012. Bal Arılarının Bitki Tercihinde Etkili Olan Faktörler. Arıcılık Araştırma Dergisi 7: 32-33.
• Garbuzov M, Ratnieks FLW 2014. Listmania: The Strengths and Weaknesses of Lists of Garden Plants to Help Pollinators. BioScience 64(11): 1019-1026.
• Genç F, Dodoloğlu A 2011. Arıcılığın Temel Esasları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Yayın No: 931‐341‐88, Erzurum, 386 sy.
• Geslin B, Oddie M, Folschweiller M, Legras G, Seymour CL, Van-Veen FJF, Thébault E 2016. Spatiotemporal Changes Inflying Insect Abundance and their Functional Diversity as a Function of Distance to Natural Habitats in a Mass Flowering Crop. Agric Ecosyst Environ 229: 21–29.
• Güler Y 2016. Polinatör Arı Popülasyonlarının Desteklenmesinde Süs Bitkilerinin Rolü. VI. Süs Bitkileri Kongresi, Tam Metin Bildirileri Kitabı, 19 – 22 Nisan 2016, Antalya, 122-128.
• Güneş Özkan N, Aksoy N, Değermenci AS 2016. Hasanlar Barajı (Düzce-Yığılca) ve Çevresinin Ballı Bitkileri. Ormancılık Dergisi 12(2): 44-65.
• Hassen A, Muche M 2020. Preliminary Survey of Poisonous, Useful and Medicinal Bee Plants in Ethiopia: Review. Bulletin of Pure and Applied Sciences 39B(2): 106-121.
• Johannsmeier MF 2016. Beeplants of South Africa. Sources of Nectar, Pollen, Honeydew and Propolis for Honeybees. Strelitzia 37. South African National Biodiversity Institute, Pretoria, 550 pp.
• Karaca A 2008. Aydın Yöresinde Bal Arılarının (Apis mellifera L.) Yararlanabileceği Bitkiler ve Bazı Özellikleri. ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi 5(2): 39-66.
• Karaca A, Kösoğlu, Boz Ö 2006. Aydın ili Çine-Karpuzlu Yöresinde Bal Arılarının (Apis mellifera L.) Nektar ve Poleninden Faydalanabileceği Bitkiler. ADÜ Ziraat Fak Dergisi 3(1): 21-26.
• Karaköse M, Polat R, Rahman M, Çakılcıoğlu U 2018. Traditional Honey Production and Bee Flora of Espiye, Turkey. Bangladesh J Plant Taxon 25(1): 79-91.
• Karaşah B, Sarı D 2018. Kent Kimliğinde Etkili Bir Bileşen: Doğal Bitkiler. International Social Sciences Studies Journal. 4(26): 5539-5545.
• Klein AM, Vaissiere BE, Cane JH, Steffan-Dewenter I, Cunningham SA, Kremen C, Tscharntke T 2007. Importance of Pollinators in Changing Landscapes for World Crops. Proc R Soc B Biol Sci 274: 303–313.
• Korkmaz A 2013. Anlaşılabilir Arıcılık. Samsun Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü Yayını, Samsun, 330 sy.
• Korkmaz A 2015. Bal Arısı Polinasyonu, Samsun Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü Yayını, Samsun, 72 sy.
• Özbek H 2003. Türkiye’de arılar ve tozlaşma sorunu. Uludağ Arıcılık Dergisi 3: 41-44.
• Özdemir A, Ulus A 2018. Kent Ekolojisine Farklı Bir Yaklaşım: Tozlaşma Bahçeleri. Inonu University Journal of Art and Design 8(18): 17-28.
• Öztürk F, Erkan C, Ölçücü C, Çiriğ N, Özok N, Öğün E 2017. Van İli Peyzaj Bitkilerinin Arıcılık Açısından Değerlendirilmesi. YYÜ Tar Bil Derg 27(4): 601-607.
• Potts SG, Biesmeijer JC, Kremen C, Neumann P, Schweiger O, Kunin WE 2010. Global Pollinator Declines: Trends, Impacts and Drivers. Trends in Ecology and Evolution 25: 345–353.
• Sarı D, Karaşah B. 2020. Future Adaptability of Urban Trees due to the Effects of Climate Change: the Case of Artvin, Turkey. Journal of Environmental Science and Management 23(1): 60-70.
• Sıralı R, Deveci M 2002. Bal Arısı (Apis mellifera L.) İçin Önemli Olan Bitkilerin Trakya Bölgesinde İncelenmesi. Uludağ Arıcılık Dergisi 2(1): 17-26.
• Sorkun K 2008. Türkiye’nin Nektarlı Bitkileri, Polenleri ve Balları. Palme yayıncılık, Ankara 341 sy.
• Sorkun K, Doğan C 1994. Nektarlı Bitkilerin Çiçeklenme Dönemleri ve Yayılı Alanları Üzerine Bir Çalıma. Teknik Arıcılık 44: 2-11.