Cemo Romanında Kadınlık Rolünün Değerlendirilmesi - An Evaluation of the Role of Women in the Novel of Cemo

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 203 - 214, 23.11.2018

Menekşe Yavuz

Öz

Türk edebiyatında kadının farkına
varılması ve sorunlarının işlenmeye başlaması Tanzimat’la başlar. Ancak bu
konunun yoğun bir şekilde farklı yönleriyle işlenmesi yetmişli yılların sonunu
bulur. Cumhuriyet’in ilk yıllarında dünyaya gelen ve yeni sistemin sunduğu
imkânlardan yararlanarak öğrenim gören kadınların yetmişli yıllarda edebiyat
dünyasına girmeye başlamasıyla Türkiye’de kadın sorunu farklı açılardan ele
alınır ve eserlerde işlenir. Toplumsal hayatın her alanında ikinci plana itilen
kadın sorununu irdeleyen yazarlar, onu eş ve anne rolünden çıkarıp birey olma
çabası ile ele alırlar. Bu bakımdan edebî eserleri incelerken toplumsal
olaylar, eserin oluşum süreci, yazarın statüsü ve ideolojisi, yazarlık mesleği,
eserlerin tarihî ve sosyal içerikleri ekseninde incelemek belli başlı
sorunsalların tespit edilmesine imkân verecektir. Bu bağlamda çalışmada ele
alınan eser Cemo’da doğrudan kadın problematiği değil dönemin diğer toplumsal
sorunlarıyla birlikte kadının toplumsal değerinin ihmal edilmiş olmasına dikkat
çekilmiştir. 1945 yıllarında yazarın yazmayı düşündüğü romanının arka planında
Şeyh Sait ayaklanmaları, beraberinde gelen Dersim Olayları yer almaktadır.
Cumhuriyet’in getirdiği yenilik ve değişimlerin Anadolu’nun her bölgesine
ulaşmaması ve beraberinde gelen toplumsal sorunlara dikkat çekilir. Özellikle
dönemin bahsi geçen ağalık-kölelik sisteminin ataerkil toplumda kadının var
olma çabasını da nasıl ihmal ettiği hususunda eleştirilebilir. Özellikle
değişimlerin ilk yılları siyasî ve sosyal düzen etkisinde olurken önemli
toplumsal meselelerinde ihmal edildiği görülebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kadın, Maskülinite, Eril Bakış, Roman, Cemo

An Evaluation of the Role of Women in the Novel of Cemo

Öz

The
realization of women and dealing with their 
problems in Turkish literature starts with the beginning of Tanzimat.
However, the process of intensive examining of this issue in different aspects
goes to the end of the 1970’s. The women who are born in the in the early years
of the Republic and receive education by taking advantage of the opportunities
offered by the new system begin to move into the literary world. Therefore, the
woman issue in Turkey occurs in the work of arts and is studied in different
aspects.  Examining women who are cast
away as second sex and their problems,  authors  discuss women's
individualization process rather than displaying them merely as a wife or
mother. In this context, in Cemo, examined in this article, the woman issue is
not directly handled but it is indirectly pointed out with other social
problems of the period. Sheikh Said rebellions and the subsequent Dersim Events
take place in the background of the novel one thing that is pointed out in the
novel is that reforms and changes brought by the Republic did not
reach every region of Anatolia and the other thing that is emphasized
is the social problems coming with that fact.Especially, it can be criticized
as to how the landlordism-slavery system in that period neglected the woman's
attempt to exist in the patriarchal society. 

Anahtar Kelimeler

Woman, Masculinity, Male Gaze, Novel, Cemo.

Kaynakça

• Bağcı, M. (2002). Kemal Bilbaşar’ın Hayatı ve Edebî Eserleri Üzerine Bir Araştırma, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bilbaşar, Kemal. (2017). Cemo, İstanbul: Can Yayınları.
• Bourdieu, Pierre (2016). Eril Tahakküm, Bağlam Yayınları.
• Çobanoğlu, Ö. (2016). Halk Bilimi Kuramları ve Araştırmaları Yöntemleri Tarihine Giriş, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Davidoff, L. (2002). Feminist Tarih Yazımında Sınıf ve Cinsiyet, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Dikici, Ulviye (2005). Kemal Bilbaşar’ın Romanlarında Şahıslar Kadrosu, (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gün, B. (2008). Masallara Feminist Bir Bakış ve Cinsiyet Meseleleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaplan, Ramazan. (1997). Cumhuriyet Dönemi Türk Romanında Köy, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kapucu, Sabahattin. (2016). Kemal Bilbaşar’ın Hikayelerindeki Halk Edebiyatı ve Halk Kültürü Unsurları Üzerine Bir İnceleme, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ölçer Özünel, E. (2017), Masal Mekânda Kadın Olmak, Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Özpay, Ahmet. (2004). Kemal Bilbaşar’ın Romancılığı, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sezer, M. Ö. (2017), Masallar ve Toplumsal Cinsiyet, İstanbul: Kar Kitap.
• Türk, Bahadır. (2007). Eril Tahakkümü Yeniden Düşünmek: Erkeklik Çalışmaları İçin Bir İmkân Olarak Pierre Bourdieu, (Yayımlanmış Bildiri). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimlerde Açılımlar Konferansı.