Preservice mathematics teachers’ views on ınclusive education

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 783 - 802, 30.11.2025

Duygu Büyükköse , Osman Çolaklıoğlu

https://doi.org/10.33400/kuje.1733157

Öz

This study explores the views of pre-service mathematics teachers regarding inclusive education, focusing on how the theoretical and practical courses they received during their undergraduate studies are reflected in classroom practices and the experiences they gained during their teaching practicum. Inclusive education is a holistic approach that aims to create equitable learning environments based on human rights by recognizing and addressing student diversity. Developing pre-service teachers’ knowledge and skills related to inclusion during their initial training is therefore essential. This research was designed as a descriptive case study, and data were collected through semi-structured interviews, document analysis, and researcher diaries. The participants consisted of ten pre-service mathematics teachers who completed their practicum in classrooms that included students with special needs. The findings were grouped into three main themes: teaching practicum, inclusive education and students with special needs, and the evaluation of undergraduate education in terms of inclusion. Results showed that participants had limited knowledge of inclusive education, faced challenges in implementation, and did not take sufficient responsibility for instructional adaptations. Moreover, the inclusive practices observed in schools were inadequate. The findings suggest that pre-service teachers should be introduced to inclusive education earlier in their training and be systematically supported throughout the practicum process. The study concludes with recommendations to enhance both the theoretical and practical components of teacher education programs to better prepare candidates for inclusive classrooms.

Anahtar Kelimeler

Inclusive education , preservice mathematics teachers , students with special needs

Matematik öğretmeni adaylarının kapsayıcı eğitim hakkında görüşleri

Öz

Bu çalışma, matematik öğretmeni adaylarının kapsayıcı eğitime ilişkin görüşlerini, lisans eğitimleri süresince aldıkları teorik ve uygulamalı derslerin sınıf içi kapsayıcı uygulamalara nasıl yansıdığını ve öğretmenlik uygulaması sürecinde edindikleri deneyimleri incelemeyi amaçlamaktadır. Kapsayıcı eğitim, tüm öğrencilerin bireysel farklılıklarının dikkate alındığı, insan haklarına dayalı, eşit ve adil öğrenme ortamları oluşturmayı hedefleyen bütüncül bir yaklaşımdır. Bu bağlamda, öğretmen adaylarının kapsayıcı eğitime yönelik bilgi ve becerilerinin hizmet öncesi dönemde geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Araştırma, betimleyici durum çalışması deseninde yürütülmüş; veriler yarı yapılandırılmış görüşmeler, doküman incelemeleri ve araştırmacı günlüğü aracılığıyla toplanmıştır. Katılımcılar, öğretmenlik uygulamasını sürdüren ve uygulama sınıfında özel gereksinimli öğrenci bulunan on matematik öğretmeni adayıdır. Çalışma kapsamında elde edilen bulgular, öğretmenlik uygulaması, kapsayıcı eğitim ve özel gereksinimli öğrenciler ve lisans eğitiminin kapsayıcı eğitim açısından değerlendirilmesi şeklinde üç ana tema altında toplanmıştır. Bulgular, öğretmen adaylarının kapsayıcı eğitim konusunda yeterli bilgi sahibi olmadığını, kapsayıcı eğitim uygulamalarında çeşitli güçlükler yaşadığını, özel gereksinimli öğrencilere yönelik uyarlamalar konusunda yeterince sorumluluk almadıklarını ve bu konuda gözlemledikleri uygulamaların da yetersiz kaldığını göstermektedir. Elde edilen sonuçlar, öğretmen adaylarının kapsayıcı eğitime ilişkin bilgi ve becerilerinin, lisans eğitimlerinin daha erken dönemlerinde geliştirilmesi ve öğretmenlik uygulaması sürecinde de sistemli biçimde desteklenmesi gerektiğini göstermektedir. Araştırma sonucunda hem teorik hem de uygulamalı açıdan kapsayıcı eğitim anlayışının geliştirilmesine yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kapsayıcı eğitim , matematik öğretmen adayları , özel gereksinimli öğrenciler

Etik Beyan

Araştırma Etiği Bu araştırmanın planlanmasından, uygulanmasına, verilerin toplanmasından verilerin analizine kadar olan tüm süreçte “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Yönergenin ikinci bölümü olan “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden hiçbiri gerçekleştirilmemiştir. Bu çalışmanın yazım sürecinde bilimsel, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir. Katılımcılara çalışma hakkında bilgi verilmiş, bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formu imzalatılmış ve gizlilik ilkesi gereği tüm katılımcılar kod isimlerle ifade edilmiştir. Etik kurul izin bilgileri Etik değerlendirmeyi yapan kurul adı: Anadolu Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu Etik değerlendirme karar tarihi: 23.07.2023 Etik değerlendirme belgesi sayı numarası: 550329

Destekleyen Kurum

Finansal Destek Yazarlar olarak, araştırmanın gerçekleştirilmesi sürecine yönelik herhangi bir finansal destek beyanımız bulunmamaktadır.

Teşekkür

Destek ve Teşekkür Araştırmaya katılan tüm katılımcılara teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Abtahi, Y., & Planas, N. (2024). Mathematics teaching and teacher education against marginalisation, or towards equity, diversity and inclusion. ZDM Mathematics Education, 56, 307–318. https://doi.org/10.1007/s11858-024-01602-x
• Ağaç, G., & Öztürk, A. (2022). Kapsayıcı matematik eğitimine ilişkin sınıf öğretmenlerinin uygulamaları, yeterlikleri ve karşılaştıkları problemler. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 110-132. http://dx.doi.org/10.14582/DUZGEF.2022.195
• Akbulut, F., & Yavuz, E. A. (2021). Öğretmen adayları kapsayıcı eğitim hakkında ne düşünüyor? Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 6(1), 33-52. https://doi.org/10.37754/756554.2021.613
• Allday, R. A., Neilsen-Gatti, S., & Hudson, T. M. (2013). Preparation for inclusion in teacher education pre-service curricula. Teacher Education and Special Education, 36(4), 298-311. https://doi.org/10.1177/0888406413497485
• Ansari Ricci, L., Persiani, K., Williams, A. D., & Ribas, Y. (2019). Preservice general educators using co-teaching models in math and science classrooms of an urban teacher residency programme: Learning inclusive practices in teacher training. International Journal of Inclusive Education, 25(4), 517–530. https://doi.org/10.1080/13603116.2018.1563643
• Ayvacı, H. Ş., & Yamaçlı, S. (2022). Kapsayıcı eğitim konulu hizmet içi eğitim almış fen bilimleri öğretmenlerinin ders tasarımlarına bakış açısı. Trakya Eğitim Dergisi, 12(1), 203-220. https://doi.org/10.24315/tred.885951
• Baykaldı, G., Corlu, M. S., & Yabaş, D. (2024). An investigation into high school mathematics teachers and inclusive education for students with visual impairments. British Journal of Visual Impairment, 42(1), 124-134. https://doi.org/10.1177/02646196231175327
• Beisly, A. H., Lake, V. E., Ross, R., & Lim, B. Y. (2023). Helping children feel seen, heard, and understood: Preservice teachers’ strategies to support diverse learners in math lessons. Journal of Research in Childhood Education, 37(4), 874–896. https://doi.org/10.1080/10901027.2023.2165983
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40. https://doi.org/10.3316/QRJ0902027
• Burton, D., & Pace, D. (2009). Preparing pre‐service teachers to teach mathematics in inclusive classrooms: A three‐year case study. School Science and Mathematics, 109(2), 108-115.
• Carty, A., & Marie Farrell, A. (2018). Co‐teaching in a mainstream post‐primary mathematics classroom: an evaluation of models of co‐teaching from the perspective of the teachers. Support for learning, 33(2), 101-121.https://doi.org/10.1111/1467-9604.12198
• Cengiz, C. (2021). Öğretmenlik uygulaması dersinin değerlendirilmesi: Öğretmen adaylarının bakış açısı. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 48-62. http://dx.doi.org/10.14582/DUZGEF.2021.165.
• Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2016). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (4rd ed.). Sage publications.
• Demir, B. (2023). Effectiveness of preservice training program for mathematic teacher candidates. Journal of Gifted Education and Creativity, 10(3), 195-205.
• Demirdiş, B. (2024). Mathematics teachers' attitudes towards inclusive education. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(43), 2468-2491. https://doi.org/10.35675/befdergi.1468104
• DeSimone, J. R., & Parmar, R. S. (2006). Issues and challenges for middle school mathematics teachers in inclusion classrooms. School Science and Mathematics, 106(8), 338-348. https://doi.org/10.1111/j.1949-8594.2006.tb17754.x
• Ediyanto, E., Ramadhani, R. S., Fitrasari, B. D., Kenila, E., Sunandar, A., Hastuti, W. D., & Suhendri, S. (2023). The problems in the implementation of ınclusive education in primary schools. Journal of ICSAR, 7(1), 1-9.http://dx.doi.org/10.17977/um005v7i12023p1
• Eraslan, A. (2008). Fakülte-okul işbirliği programı: Matematik öğretmeni adaylarının okul uygulama dersi üzerine görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(34), 95-105.
• Eşici, H., ve Doğan, Y. (2020). Psikolojik danışman ve sınıf öğretmeni adaylarının kapsayıcı eğitim günlükleri. Journal of Inclusive Education in Research and Practice, 1(2), 29-53.
• Gervasoni, A., & Lindenskov, L. (2011). Students with ‘Special rights’ for mathematics education. In B. Atweh, M. Graven, W. Secada, & P. Valero (Eds.), Mapping equity and quality in mathematics education (pp. 307–323). Springer. https://doi.org/10.1007/978-90-481-9803-0.
• Glesne, C. (2015). Nitel araştırmaya giriş. (Çev: A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu). Ankara: Anı.
• Griffin, C. C., League, M. B., Griffin, V. L., & Bae, J. (2013). Discourse practices in inclusive elementary mathematics classrooms. Learning Disability Quarterly, 36(1), 9-20. https://doi.org/10.1177/0731948712465188
• Gök, A., & Karamete, A. (2025). Designing a Mathematical Modeling Activity for Students with Mild Intellectual Disabilities: Google Maps Example. Milli Eğitim Dergisi, 54(246), 959-996. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1605632
• Gürgür, H. (2021). Kapsayıcı eğitim ve felsefi temelleri. H. Gürgür ve S. Rakap (Ed.) içinde, Kapsayıcı Eğitim (s.1-16). Pegem Akademi Yayınları.
• Healy, L., & Ferreira dos Santos, H. (2014). Changing perspectives on inclusive mathematics education: Relationships between research and teacher education. Education as Change, 18(1), 121-136.https://doi.org/10.1080/16823206.2013.877847
• Kasap-Erdal, D., Yazgan-Sağ, G., & Argün, Z. (2023). Kaynaştırma sınıflarında öğretim ile ilgili uygulamaların incelenmesi: Ortaokul matematik öğretmenleri örneği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 24(1), 1-17. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.947139
• Ketenoğlu-Kayabaşı, Z. E. (2020). Teachers’ opinions on inclusive education. International Journal of Psychology and Educational Studies, 7(4), 27–36. https://doi.org/10.17220/ijpes.2020.04.003
• Kırmızıgül, H. G. (2022). Teachers’ experiences, problems and solutions regarding special education and inclusive education in secondary school mathematics lessons: The case of Turkiye. International Journal of Educational Studies in Mathematics, 9(4), 219-232. https://doi.org/10.17278/ijesim.1159553
• Koç, H., & Gürgür, H. (2021). Kaynaştırma sınıf öğretmenlerinin uygulamalarında farklılaştırılmış öğretime ilişkin izlerin incelenmesi. Uluslararası Karamanoğlu Mehmetbey Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 138-148.
• Kuş, S., & Gökbulut, Y. (2021). Kaynaştırma ve matematik öğretimi hakkındaki öğretmen görüşleri. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 6(2), 345-358. https://doi.org/10.17278/ijesim.1159553
• Lee, H. J., & Herner-Patnode, L. (2024). Approaches to empowering preservice teachers to enact culturally responsive mathematical teaching. The Educational Forum, 1–19. https://doi.org/10.1080/00131725.2024.2370412
• Lindenskov, L., Lindhardt, B. (2020). Exploring approaches for inclusive mathematics teaching in Danish public schools. Math Ed Res J, 32, 57–75 https://doi.org/10.1007/s13394-019-00303-z
• Lincoln, Y. S. (1995). Emerging criteria for quality in qualitative and interpretive research. Qualitative Inquiry, 1(3), 275–289. https://doi.org/10.1177/107780049500100301
• Merriam, S. B., & Tisdell, E. J. (2015). Qualitative research: A guide to design and implementation. John Wiley & Sons.
• Miles, M.B., Huberman, A.M., & Saldana, J. (2014). Qualitative data analysis: A methods sourcebook. Sage, London.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlilikleri. Erişim adresi: https://oygm.meb.gov.tr/dosyalar/StPrg/Ogretmenlik_Meslegi_Genel_Yeterlikleri.pdf
• Nicmanis, M. (2024). Reflexive content analysis: An approach to qualitative data analysis, reduction, and description. International Journal of Qualitative Methods, 23, 1–12. https://doi.org/10.1177/16094069241236603
• O’Connor, C., & Joffe, H. (2020). Intercoder reliability in qualitative research: Debates and practical guidelines. International Journal of Qualitative Methods, 19, 1–13. https://doi.org/10.1177/1609406919899220
• Özbuğutu, E., & Elmacı, E. (2022). Examination of the competencies of science teachers about ınclusive education and determination of their opinions. E-International Journal of Educational Research, 13(5), 178-203. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1148519
• Patton, M. Q. (2014). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice. Sage publications.
• Rakap, S., & Kaczmarek, L. (2010): Teachers’ attitudes towards inclusion in Turkey, European Journal of Special Needs Education, 25(1), 59-75.
• Rexroat‐Frazier, N., & Chamberlin, S. (2019). Best practices in co‐teaching mathematics with special needs students. Journal of Research in Special Educational Needs, 19(3), 173-183.https://doi.org/10.1111/1471-3802.12439
• Roos, H. (2023). Students’ voices of inclusion in mathematics education. Educational Studies in Mathematics, 113(2), 229-249. https://doi.org/10.1007/s10649-023-10213-4
• Scherer, P., & Bertram, J. (2024). Professionalisation for inclusive mathematics—teacher education programs and changes in pre-service teachers’ beliefs and self-efficacy. ZDM Mathematics Educatio, 56, 447–459. https://doi.org/10.1007/s11858-024-01580-0
• Sharma, U., Forlin, C., & Loreman, T. (2008). Impact of training on pre‐service teachers’ attitudes and concerns about inclusive education and sentiments about persons with disabilities. Disability & Society, 23(7), 773–785.https://doi.org/10.1080/09687590802469271
• Vodičková, B., Mitašíková, P., & Slavíčková, M. (2023). Supportive factors in ınclusive mathematics education: mathematics teachers’ perspective. Education Sciences, 13(5), 465. https://doi.org/10.3390/educsci13050465
• Walkington, J. (2005). “Becoming a teacher: encouraging development of teacher identity through reflective practice.” Asia-Pacific Journal of Teacher Education. 33(1) 53–64. https://doi.org/10.1080/1359866052000341124
• Xenofontos, C., Solomon, Y., & Knudsmoen, H. (2024). Norwegian teachers’ perspectives on inclusive practices in the mathematics classroom. International Journal of Inclusive Education, 1-17. https://doi.org/10.1080/13603116.2024.2361347
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yin, R. K. (2014). Case study research: Design and methods (5th ed.). Sage Publishing.