Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Dergisi (Kurgu), yayın süreçlerinde ulusal ve uluslararası etik standartlara uygun olarak hareket etmektedir. Dergi, bilimsel yayıncılık alanında şeffaflık, dürüstlük ve tarafsızlık ilkelerini benimsemekte olup, bu ilkeler doğrultusunda Committee on Publication Ethics-kısaca COPE-tarafından belirlenen Başarılı Bir Yazı İşleri için Etik Araç Seti’ne -COPE Core Practices ismiyle bilinen- uygun hareket etmeyi ilke edinmiştir.
1. Yazarların Etik Sorumlulukları
Yazarlar, yalnızca özgün ve daha önce yayımlanmamış çalışmalarını dergimize göndermekle yükümlüdür. Gönderilen çalışmanın başka bir dergide değerlendirilmediğini veya yayımlanmadığını taahhüt etmektedir. Çalışmalarında kullanılan tüm kaynaklar doğru ve eksiksiz bir şekilde atıf verilerek belirtilmelidir. Başkalarına ait fikirler, yöntemler, veriler veya ifadeler kaynak gösterilmeden kullanıldığında bu durum intihal olarak kabul edilmektedir ve suç teşkil etmektedir. Yazarlar, çalışmalarında kullandıkları verilerin doğruluğunu ve güvenilirliğini sağlamakla sorumludur ve gerektiğinde bu verileri editör kuruluna sunmalıdır. Gönderilen makalede herhangi bir potansiyel çıkar çatışması varsa bu durum açıkça belirtilmelidir. Yazarlar, yayımlandıktan sonra çalışmada önemli bir hata veya yanlışlık fark ettiklerinde, dergi editörüne bildirerek makalenin geri çekilmesi veya düzeltilmesi sürecine katkıda bulunmalıdır. Değerlendirme sürecindeki bir çalışmanın yazar listesinde değişiklik (yazar ekleme, çıkarma veya sıralama değişikliği) ancak yazılı onay alınarak ve haklı bir gerekçe sunularak yapılabilmektedir.
2. Editörlerin Etik Sorumlulukları
Editörler, gönderilen her çalışmanın değerlendirme sürecinde adil, tarafsız ve gizliliği koruyan bir yaklaşım benimsemektedir. Makalelerin değerlendirme sürecinde "kör hakemlik" sistemi uygulanmakta ve hakem ile yazar kimlikleri birbirlerinden gizli tutulmaktadır. Editörler, derginin politikalarına ve bilimsel niteliklere uygun olmayan çalışmaları hakem sürecine almadan reddetme hakkına sahiptir. Ayrıca, etik ihlallerden şüphelenildiğinde, gerekli araştırmaları yaparak COPE'un yönergeleri doğrultusunda uygun adımları atmaktan sorumludur. Editörler, olası çıkar çatışmaları durumunda, ilgili çalışmanın değerlendirme sürecinden çekilmekte ve bağımsız hakemler tarafından değerlendirilmesini sağlamaktadır. İntihal, kendinden intihal, dilimleme, veri uydurma, çarpıtma ve haksız yazarlık gibi etik ihlallerin tespiti durumunda, dergi yönetimi ve ilgili kurumlarla iş birliği yapılarak gerekli işlemler-müracaatlar başlatılmaktadır (bkz. Yükseköğretim Kurulu’nun Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi, https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Kurumsal/mevzuat/bilimsel-arastirma-ve-etik-yonetmeligi.aspx).
3. Hakemlerin Etik Sorumlulukları
Hakemler, kendilerine gönderilen çalışmaları tarafsız, bilimsel ve nesnel bir şekilde değerlendirmekle yükümlüdür. Değerlendirmeler, çalışmanın bilimsel katkısına ve yöntemine odaklanmalı, kişisel görüşler değerlendirmeye etki etmemelidir. Hakemler, değerlendirme sırasında çalışmada tespit ettikleri intihal, veri tahrifatı veya etik ihlaller hakkında editörü bilgilendirmekle yükümlüdür. Değerlendirme sürecinde sağlanan bilgiler gizli tutulmakta ve üçüncü kişilerle paylaşılmamaktadır. Hakemler, değerlendirdikleri çalışmalara dair herhangi bir bilgiyi başka amaçlarla kullanamaz. Hakemler, kabul ettikleri değerlendirme görevini belirlenen süreler içinde tamamlamak zorundadır ve süreyi uzatmak zorunda olduklarında editöre bilgi vermelidir.
4. Yayıncının Etik Sorumlulukları
Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Dergisi (Kurgu), yayımlanan makalelerde intihal ve etik ihlallere karşı gerekli önlemleri almakta ve bu tür durumlarda ilgili yasal süreçleri başlatmaktadır. Dergi, editörlerin ve hakemlerin bağımsızlığını koruyarak, tarafsız ve bilimsel niteliklere uygun bir yayın süreci yönetmektedir. Yayıncı, yayımlanan makalelerin fikri mülkiyet haklarını koruyarak, bilimsel bilginin erişimini açık erişim politikası çerçevesinde sağlamaktadır.
5. İntihal ve Diğer Etik İhlaller
İntihal, başka bir kişinin fikirlerini, yöntemlerini, verilerini veya ifadelerini kaynak göstermeden kullanmak olarak tanımlanmaktadır ve ciddi bir etik ihlaldir. Bu tür ihlaller, Türkiye Cumhuriyeti Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu çerçevesinde suç teşkil etmektedir. Veri uydurmak, araştırmaya dayanmayan veriler üretmek, verileri çarpıtmak ve araştırma kayıtlarını tahrif etmek, dergimiz tarafından kesinlikle kabul edilmemektedir. Bu tür durumların tespiti halinde, ilgili yazar ya da yazarlar hakkında gerekli hukuki işlemler başlatılmakta ve çalışmanın yayını durdurulmaktadır. Haksız yazarlık, aktif katkısı olmayan kişileri yazar listesine eklemek veya katkıda bulunan kişileri yazar listesine dahil etmemek olarak tanımlanmaktadır. Dergimiz, bu tür ihlallerin tespiti durumunda makaleyi değerlendirme sürecinden çıkarmakta ve ilgili kurumlarla iletişime geçmektedir.
6. Etik Kurul İzni ve Araştırma Etiği
İnsanlar veya hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar için etik kurul onayı alınması zorunludur. Etik kurul izni alınan çalışmalar için izinle ilgili bilgiler (kurulun adı, tarih ve sayı numarası) yöntem bölümünde ve makalenin sonunda belirtilmelidir. Etik kurul izni gerektirmeyen çalışmalar için yazarlar, bu durumu bir beyanla belirtmekle yükümlüdür. Katılımcılardan veri toplanan çalışmalar (anket, görüşme, odak grup çalışması vb.) için bilgilendirilmiş onam alınmalı ve katılımcıların gizlilik hakları korunmalıdır. Kişisel verilerin korunması kanunu kapsamında, katılımcıların kimlik bilgileri ve özel bilgileri güvence altına alınmaktadır.
7. Yayın Etiği İhlallerinin Bildirimi ve İşleme Alınması
Dergimizde yayımlanan makalelerde etik ihlalleri veya hataları tespit eden okurlar, durumu dergi editörüne bildirebilir. Bildirilen ihlaller titizlikle incelenmekte ve gerekirse COPE yönergelerine uygun olarak gerekli adımlar atılmaktadır. Etik ihlal tespit edilen bir makale, yayımdan çekilmekte ve bu durum kamuoyuna açıkça duyurulmaktadır. Yazarlar, hakemler veya okurlar tarafından bildirilen etik dışı durumlar hakkında yapılan şikayetler gizlilikle ele alınmakta ve sonuçları hakkında taraflara bilgilendirme yapılmaktadır.
8. Şikâyet ve İtiraz Süreci
Editörler veya hakemler tarafından alınan kararlara ilişkin ciddi itirazlar, yazarlar tarafından dergi yönetimine yazılı olarak bildirilebilmektedir. İtirazlar, COPE yönergelerine uygun olarak tarafsız bir şekilde incelenmekte ve gerekirse makale yeniden değerlendirilmek üzere başka hakemlere yönlendirilmektedir. Şikayetlerin çözümlenmesinde hızlı ve yapıcı bir yaklaşım benimsenmekte, ilgili taraflara geri dönüş sağlanmaktadır.