ERGENLERİN TEMEL PSİKOLOJİK İHTİYAÇLARI İLE İNTERNET BAĞIMLILIĞI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 40 - 52, 30.06.2021

Gökcan Sever

https://doi.org/10.48066/kusob.730157

Cited By: 1

Öz

Araştırmada, ergenlerin temel ihtiyaçlarının (ait olma, güç, özgürlük, eğlence) karşılanma düzeyi ile internet bağımlılığı arasındaki ilişki incelenmiştir. Ayrıca temel ihtiyaçların internet bağımlılığını yordama düzeyi ele alınmıştır. Tarama modeliyle yapılan bu araştırma, Gaziantep ili Şehitkâmil İlçesinde öğrenim görmekte olan ve tesadüfî olarak seçilen 206’sı kız ve 159’u erkek olmak üzere toplam 365 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada ergenlerin temel ihtiyaçlarının karşılanma düzeyini belirleyen “Temel İhtiyaçlar Ölçeği”, İnternet bağımlılığı düzeyini ölçmek amacıyla “İnternet Bağımlılığı Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmada verilerin analizi, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon analizi ve Çoklu Doğrusal Regresyon analizi istatistiksel teknikleri ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda ait olma ve güç ile internet bağımlılığı arasında düşük düzeyde pozitif yönde; özgürlük ve eğlence ile internet bağımlılığı arasında düşük düzeyde negatif yönde bir ilişki olduğu bulgulanmıştır. Yine, araştırmanın regresyon analizi sonuçları, ait olma, güç, özgürlük ve eğlence düşük düzeyde yordayıcılar olduğunu ve bu değişkenlerin birlikte toplam varyansın %16’sını açıkladığını ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Seçim teorisi, temel ihtiyaçlar, internet bağımlılığı

Kaynakça

• Anlayışlı, C. ve Bulut-Serin, N. (2019). Lise öğrencilerinde internet bağımlılığı ve depresyonun cinsiyet, akademik başarı ve internete giriş süreleri açısından incelenmesi. Folklor/edebiyat, 25 (1), 753-767.
• Arısoy, Ö.(2009). İnternet bağımlılığı ve tedavisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 1, 55-67.
• Arslan, N. ve Kiper, A. (2018). Self-disclosure and internet addiction. Malaysian Online Journal of Educational Technology, 6 (1), 56-63.
• Aslan, N. (2019). Ergenlerde internet bağımlılığı, yaygınlığı, nedenleri ve sonuçları üzerine bir araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12 (65), 945-957.
• Babakr, Z.H., Majeed, K., Mohamedamin, P. & Kakamad, K. (2019). Internet addiction in Kurdistan University Students: prevalence and association with self-control. European Journal of Educational Research, 8 (3), 867 - 873.
• Balkaya-Çetin, A. Ceyhan, A.A. (2014). Ergenlerin internette kimlik denemeleri ve problemli internet kullanım davranışları. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 1(2), 5-46.
• Bener, A., Yıldırım, E., Torun, P., Çatan, F., Bolat, E., Alıcı, S., Akyel, S. & Griffiths, M.D. (2019). Internet addiction, fatigue and sleep problems among adolescent students: a large scale study. International Journal of Mental Health and Addiction, 17, 959-969.
• Bozkurt, İ. ve Koç, M. (2015). Psikiyatri Kliniğine Başvuran Hastaların Temel Psikolojik İhtiyaçlara Göre Profili ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. IV. Sakarya’da Eğitim Araştırmaları Kongresi (185-190).
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. 21.Baskı. Ankara : Pegem Akademi.
• Can, S. ve Zeren, Ş.G. (2019). Ergenlerin akademik erteleme davranışlarını açıklamada internet bağımlığı ve temel psikolojik ihtiyaçların rolü. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48 (2), 2019, 1012-1040.
• Canoğulları, Ö. ve Güçray, S. (2017). İnternet Bağımlılık Düzeyleri Farklı Ergenlerin Cinsiyetlerine Göre Psikolojik İhtiyaçları, Sosyal Kaygıları ve Anne Baba Tutum Algılarının İncelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26 (1), 42-57.
• Cengizhan, C. (2005). Öğrencilerin Bilgisayar ve İnternet Kullanımında Yeni Bir Boyut:İnternet Bağımlılığı. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 22, 83-98.
• Cihangir-Çankaya, Z. & Denizli, S. (2019). An explanation of happiness with secure attachment, basic psychological needs and hope: the case of Turkish University Students. European Journal of Educational Research, 9 (1), 433-444.
• Corey, G. (2008). Psikolojik danışma, psikoterapi kuram ve uygulamaları. Ankara: Mentis Yayıncılık.
• Çınar, Ç.Y. ve Mutlu, E. (2019). İnternet bağımlılığının benlik saygısı, dikkat, gelişmeleri kaçırma korkusu, yaşam doyumu ve kişilik özellikleri ile ilişkisi. Bağımlılık Dergisi, 20 (3),133-142.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli spss ve lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Çubuk, A. (2019). Ortaokul öğrencilerinin internet bağımlılığı, fiziksel aktivite düzeyleri ve akademik başarı durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Demir, S. ve Buğa, A. (2019). Üniversite öğrencilerinde yalnızlık ve internet bağımlılığı arasındaki ilişki: bilişsel çarpıtmaların aracı rolü. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (3), 859-875
• Demirbaş-Çelik, N. (2018). Happiness in high school students: autonomy, relatedness, competence and meaning in life. Cypriot Journal of Educational Sciences, 13 (3), 422-430.
• Dinç, M. (2014). İnternet bağımlılığı(1.Baskı). İstanbul:Türkiye Yeşilay Cemiyeti Yayınları.
• Durak-Batıgün, A. ve Hasta, D. (2010). İnternet bağımlılığı: Yalnızlık ve kişilerarası ilişki tarzları açısından bir değerlendirme. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 11 (3), 213-219.
• Durak-Batıgün, A. ve Kılıç, N. (2011). İnternet bağımlılığı ile kişilik özellikleri, sosyal destek, psikolojik belirtiler ve bazı sosyo-demografi k değişkenler arasındaki ilişkiler. Türk Psikoloji Dergisi, 26 (67), 1-10.
• Durmaz, M. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin (10. sınıf) temel psikolojik ihtiyaçlarının karşılanmışlık düzeyleri, motivasyon ve matematik kaygısı arasındaki ilişkilerin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Erdem, M. ve Akman, Y. (1995). Eğitim psikolojisi: gelişim-öğrenme-öğretme. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Eroğlu, A. (2014). İnternet Bağımlılığı İle İlgili Değişkenlerin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eşici, H. (2014). Romantik ilişki kalitesinin erken dönem uyumsuz şemalar, bağlanma ve psikolojik ihtiyaçlar açısından incelenmesi. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eyyüpoğlu, E. ve Özbay, Y. (2018). Üniversite öğrencilerinin internet bağımlılığı belirtilerinin psikolojik ihtiyaçlar açısından incelenmesi. Education Sciences (NWSAES), 13 (4), 121-131.
• Fariz, S. ve Sarıcı-Bulut, S. (2019). Lise öğrencilerinde internet bağımlılığının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27 (5), 1977-1990.
• Gazo, A.M., Mahasneh, A.M., Abood, M.H. & Muhediat, F.A. (2020). Social self-efficacy and its relationship to loneliness and internet addiction among Hashemite University Students. International Journal of Higher Education, 9 (2), 144-155.
• Günüç, S. (2009). İnternet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi ve bazı demografik değişkenler ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Glasser, W. (1999). Okulda Kaliteli Eğitim : Öğrencileri Baskısız Yönetmek = The quality school. (Çev. Ulaş Kaplan). İstanbul: Beyaz Yayınları.
• Glasser, W.(1998). Kişisel Özgürlüğün Psikolojisi, Seçim Teorisi. (Çev: Müge İzmirli). İstanbul: Hayat Yayınları. Choice Theory/a New Psychologyof Personel Freedom.
• Glasser, W.(1997). Choice Theory and Student Success. Education Digest. 63 (3):16-21.
• Greenfield D.N.(1999). Psychological characters of compulsive internet use: a preliminary analysis. Cyberpsychol Behav. 2, 403-412.
• Griffiths M. D. (1996) İnternet addiction: An issue for psychopathology? Clinical Psychology Forum. S: 97, 32-36.
• Guo, Y. (2018). The ınfluence of academic autonomous motivation on learning engagement and life satisfaction in adolescents: the mediating role of basic psychological needs satisfaction. Journal of Education and Learning, 7 (4), 254-261.
• Hamurcu, H. ve Sargın, N. (2011). Lise öğrencilerinin boyun eğme davranışları ile psikolojik ihtiyaçları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31(2), 171-187.
• Hekim, Ö., Göker, Z., Aydemir, H., Çöp, E., Dinç, G. ve Üneri, Ö. (2019). Ergenlerde internet bağımlılığı ve psikopatoloji ile ilişkisi: Kesitsel bir çalışma. Klinik Psikiyatri Dergisi, 22, 329-337.
• İkinci, M. (2003). Ergenlerde temel ihtiyaçların karşılanma düzeyi ile başa çıkma davranışları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Jahan, M.S., Hossain, S.R., Urme Binta Sayeed, U. B., Wahab, A. Rahman,T. & Hossain, A.(2019). Association between internet addiction and sleep quality among students: a cross-sectional study in Bangladesh. Sleep and Biological Rhythms, 17, 323–329.
• Kanat, H. (2020). Üniversite öğrencilerinde internet bağımlılığı ile duyguları ifade etme ve düşünme ihtiyacı arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Karabük: Karabük Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Karimzadeh, N. (2015). Investigating the relationship between internet addiction and strengthening students' social skills. Educational Research and Reviews, 10 (15), 2146-2152.
• Koç, M. (2011). Internet addiction and psychopatology. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 10 (1), 143-148.
• Maralani, F.M., Lavasani, M.G. & Hejazi, E. (20116). Structural modeling on the relationship between basic psychological needs, academic engagement, and test anxiety. Journal of Education and Learning, 5 (4), 44-52.
• Ögel, K. (2012). İnternet Bağımlılığı (1.Basım). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Partala, T. (2011). Psychological needs and virtual worlds: Case Second Life. International Journal of Human-Computer Studies, 69 (12), 787-800.
• Sevinç, H. (2019). Üniversite öğrencilerinde internet bağımlılığı ile duyguları ifade etme ve düşünme ihtiyacı arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Slawomir, R. & Ilona, S. (2016). Internet addiction in adolescents. Practice and Theory in Systems of Education, 11 (3), 194-204.
• Shen, C. X., Liu, R.D. & Wang, D.(2013). Why are children attracted to the internet? The role of need satisfaction perceived online and perceived in daily real life. Computers in Human Behavior, 29, 185–192.
• Şahin, İ. ve Kesici, Ş. (2009). Üniversite öğrencilerinin psikolojik ihtiyaçları ve internet kullanım fonksiyonlarının problematik internet kullanımlarını yordaması. XVIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı.
• Şahin, S. ve Korkut-Owen, F. (2009). Psikolojik ihtiyaçları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (32), 64-74.
• Tan, K. A. (2019). The Effects of personal susceptibility and social support on ınternet addiction: an application of Adler’s theory of ındividual psychology. International Journal of Mental Health and Addiction, 17, 806–816.
• Taş, İ. (2017). Relationship between ınternet addiction, gaming addiction and school engagement among adolescents. Universal Journal of Educational Research, 5 (12), 2304-2311.
• Taş, İ. (2019a). Ergenler için internet bağımlılığı ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (2), 875- 905.
• Taş, İ. (2019). Association between depression,anxiety, stress, social support, resilience and internet addiction: a structural equation modelling. Malaysian Online Journal of Educational Technology, 7 (3), 1-10.
• Traş, Z. (2019). Internet addiction and loneliness as predictors of internet gaming disorder in adolescents. Educational Research and Reviews, 14 (13), 465-473.
• Telef, B.B. (2016). Investigating the relationship among ınternet addiction, positive and negative affects, and life satisfaction in Turkish adolescents. International Journal of Progressive Education, 12 (1), 128-135.
• Tohumcu, M. U., Karslı, T.A., Bahadır, E. ve Kalender, B. (2019). Akıllı telefon bağımlılığı ve internet bağımlılığı ile benlik saygısı ve yalnızlık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21 (2), 773-787.
• Totan, T., Ercan, B. ve Öztürk, E. (2019). Mutluluk ve benlik saygısının yalnızlıkla internet bağımlılığına etkilerinin incelenmesi. Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (10), 20-35.
• Tuna, C. (2015). Ortaokul öğrencilerinin ebeveynleriyle olan bağlanma ilişkisinin internet bağımlılığına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Nişantaşı Üniversitesi, Sosyal bilimler Enstitüsü.
• Turnalar-Kurtaran, G. (2008). İnternet bağımlılığını yordayan değişkenlerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Mersin: Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Wubbolding, R.E. (2015). Gerçeklik Terapisi. Psikoterapi Kuramları Dizisi-7.(E.E.Öksüz, Çev.) İstanbul: Okuyanus Yayınevi.
• Yarkın, E. (2014). Temel psikolojik ihtiyaçların karşılanma düzeyinin ilişki doyum ve yaşam doyum düzeyine katkısının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Young, K.S. (2004). Internet Addiction: A new clinical phenomenon and its consequences. American Behavioral Scientist, 48(4), 402-415.
• Young, K. S., Pistner, M., O’mara, J. ve Buchanan, J. (2000). Cyber-disorders: the mental health concern for the new millennium. Cyberpsychology & Behavior, 3(5), 475-479.