ANNE EBEVEYNİN KENDİ ANNE RED KABULÜNÜN, EBEVEYNLİK TUTUMU ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 25 - 39, 30.06.2021

Engin Eker , Arzum Türk

https://doi.org/10.48066/kusob.875653

Öz

Pek çok farklı literatür çalışması göstermektedir ki; insan gelişiminin en önemli aşamalarından biri olan çocukluk çağı sürecinde, kişinin anne babasıyla kurmuş olduğu iletişim ve onlardan aldığını düşündüğü ebeveynlik, yetişkinlik dönemindeki tavır, davranış ve tutumlarına etki etmektedir. Bu etkileşimin kişinin ebeveynlik tutumlarını yordaması da kaçınılmaz olacaktır. Araştırmanın amacı anne ebeveynlerin kendi anne ret-kabullerinin, ebeveynlik tutumu üzerine etkisinin incelenmesidir. Bu amaç kapsamında araştırmaya 2-6 yaş arasında çocuğu bulunan 493 anne dahil edildi. Araştırmada anket yöntemi kullanılmıştır. Verilerin elde dilmesi için Demografik Bilgi Formu, Ebeveyn Tutum Ölçeği (ETÖ) ve Yetişkin Ebeveyn Kabul-Ret Ölçeği (EKRÖ) kullanıldı.
Katılımcıların ebeveyn kabul düzeyinin yüksek olduğu görülmüştür. Katılımcıların demokratik tutumları yüksek, otoriter tutumları düşük, aşırı koruyucu ve izin verici tutumları orta düzeyde bulundu. Katılımcıların EKRÖ alt boyutları ve ETÖ alt boyut puanları gelir durumuna göre değiştiği sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak araştırmada katılımcı annelerin ret kabul düzeyleri ile ebeveynlik tutumları arasında düşük düzeyde ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

EBEVEYN, RED-KABUL, TUTUM

Destekleyen Kurum

İstanbul Aydın Üniversitesi

Proje Numarası

2020/02

Teşekkür

Güliz Kolburan Hakan İşözen

Kaynakça

• 1. AKTAŞ, S. (2011). “9. Sınıfta Anne Baba Tutumları ve Benlik Saygısı Arasındaki İlişkinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya
• 2. AKÜN, E. (2014). “Algılanan Ebeveyn Kabul- Reddinin Çeşitli Psikopatolojilerle ilişkisi”. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• 3. ALPOĞUZ, D. U. (2014). “Algılanan ana-baba tutumlarının ilköğretim öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlarına ve Türkçe dersi akademik başarılarına etkisi”. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.
• 4. AMERİCAN PSYCHOLOGİCAL ASSOCİATİON [APA]. (2016). Parenting American Psychological Association [APA]. http://www.apa.org/topics/parenting/
• 5. BAUMRİND, D. (1966). “Effects of authoritative parental control on child behavior”. Child development, 887-907.
• 6. BAUMRİND, D. (1971). “Harmonious parents and their preschool children”. Developmental psychology, 4(1p1), 99.
• 7. BÜYÜKÖZTÜRK, S., EROĞLU, B. K., GELİNCİK, A., ÜZÜMCÜ, A., ÖZŞEKER, F., ÇOLAKOĞLU, B., UYGUNER, Z. O. (2009). “A Turkish family with a novel mutation in the promoter region of the C1 inhibitor gene”. Journal of Allergy and Clinical Immunology, 123(4), 962-964.
• 8. CAN, H. Ö., AKSEL, E. Ş. (2017). “Ebeveyn Kabulü/Reddi İle Ebeveyn Uygulamaları İlişkisi ve Etkileyen Faktörler”. Humanities Sciences, 12(1), 35-50.
• 9. CARDUCCİ, B. J., ZİMBARDO, P. G. (1995). “Are You Shy?: Well, you have lots of company”. Psychology Today-New York-, 28, 34-34.
• 10. CASSIDY, J. (2000). Yetişkin romantik bağlar: Bireysel farklılıklara yönelik gelişimsel bir bakış açısı. Genel Psikolojinin Gözden Geçirilmesi , 4 (2), 111-131.
• 11. CUERVO, A. (2010). “Prácticas de crianza y desarrollo socioafectivo en la infancia. Rev. Divers”. Perspect. Psicol, 6, 111–121
• 12. ÇELENK, S. (2003). “The prerequisite for school success: Home-school cooperation”. İlköğretim Online, 2(2), 28-34.
• 13. DARLİNG, N., CUMSİLLE, P. (2003). “Theory, measurement, and methods in the study of family influences on adolescent smoking”. Addiction, 98, 21-36.
• 14. DARLİNG, N., STEİNBERG, L. (1993). “Parenting style as context: An integrative model”. Psychological bulletin, 113(3), 487.
• 15. DEMİR, İ., & İŞMEN GAZİOĞLU, E. (2013). “Theoreticel orientations of counselor trainees in terms of personal, vocational and experiental factors.” In IAC World Conference. Counseling and Technology Use: Real Lives Virtual Contexts. İstanbul, Boğaziçi University 8-11.
• 16. DERMAN, M. T., BAŞAL, H. A. (2013). “Okulöncesi çocuklarında gözlenen davranış problemleri ile ailelerinin anne-baba tutumları arasındaki ilişki”. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 115-144.
• 17. DİREKTÖR, C., M. ÇAKICI. (2012). “Ergenlerde Algılanan Ebeveyn Kabul ve Reddinin Psikolojik Sorunlar Üzerine Etkisi”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 132- 144.
• 18. DÖNMEZER, İ. (1999). Ailede iletişim ve etkileşim: Sağlıklı İnsan, Sağlıklı Aile. Sistem.
• 19. DWAİRY, M. (2010). “Parental acceptance-rejection: A fourth cross-cultural research on parenting and psychological adjustment of children”. J. Child Fam. Stud, 19, 30–35
• 20. ERKAN, S., & TORAN, M. (2004). “Alt sosyo-ekonomik düzey annelerin çocuklarını kabul ve reddetme davranışlarının incelenmesi (Diyarbakır örneği).
• 21. ERYAVUZ, A (2006). “Çocuklukta Algılanan Ebeveyn Kabul veya Reddinin Yetişkinlik Dönemi Yakın İlişkiler Üzerindeki Etkileri”. Unpublished Doctoral Dissertation. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• 22. ESPİNAL, I., GİMENO, A., GONZÁLEZ, F. (2006). “El enfoque sistémico en los estudios sobre la familia”. Rev. Int. Sist. 14, 21–34.
• 23. GARCÍA, O.F., SERRA, E., ZACARÉS, J.J., GARCÍA, F. (2018). “Parenting styles and short-and long-term socialization outcomes: A study among Spanish adolescents and older adults”. Psychosoc. Interv, 27, 153–161.
• 24. GOLDENBERG, H., GOLDENBERG. I. (2013). “Family Therapy: An Overview”. Boston, MA: Cengage Learning.
• 25. GRACİA, E., LİLA, M., MUSİTU, G. (2005). “Rechazo parental y ajuste psicológico y social de los hijos”. Salud Ment, 28, 73–81
• 26. HOLMES, J. (1993). Attachment theory: a biological basis for psychotherapy?. The British Journal of Psychiatry, 163(4), 430-438.
• 27. HUGHES, C. M., SMYTH, S., LOWE-STRONG, A. S. (2009). “Reflexology for the treatment of pain in people with multiple sclerosis: a double-blind randomised sham-controlled clinical trial”. Multiple Sclerosis Journal, 15(11), 1329-1338.
• 28. KAGİTCİBASİ, C. (2010). “Changing Life Styles—Changing Competencies: Turkish Migrant Youth in Europe”. Historical Social Research/Historische Sozialforschung, 151-168.
• 29. KARABOĞA, F. (2018). “Ebeveyn Reddi Algısı Yüksek Olan Ergenlerin Şiddet Eğilimine Yönelmesinde Bağlanma Biçiminin Etkisinin İncelenmesi”, (Doctoral Dissertation, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• 30. KARASAR, N. (2016). “Bilimsel araştırma yöntemi”,(31. Basım) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• 31. KARATAŞ, S., SERTELİN-MERCAN Ç., DÜZEN, A. (2016).” Ergenlerin Ebeveyn İlişkilerine Yönelik Algıları: Nitel Bir İnceleme”. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 237-257.
• 32. KHALEQUE, A., ROHNER, R. P. (2012). “Pancultural associations between perceived parental acceptance and psychological adjustment of children and adults: A meta-analytic review of worldwide research”. Journal of cross-cultural Psychology, 43(5), 784-800.
• 33. KHALEQUE, A., ROHNER, RONALD P. (2002). “Perceived Parental Acceptance Rejection and Psychological Adjustment: A Meta-Analysis of CrossCultural and Intracultural Studies”. Journal of Marriage and Family, 64: 54-64.
• 34. KULAKSIZOĞLU, A. (2011). “Engelli Çocuk ve Ergenlerin Hakları El Kitabı: Anne-Baba ve Öğretmenler İçin. Birinci Baskı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• 35. KUZGUN, Y. (1973). “Anne-baba tutumlarının bireyin kendini gerçekleştirme düzeyine etkisi”, HÜ Eğitim Enstitüsü (Doctoral dissertation, Doktora Tezi, Ankara).
• 36. LANDY, S., OSOFSKY, JD. (2009). “Pathways to Competence: Encouraging Healthy Social and Emotional Development in Young Children”, Second Edition. Baltimore, MD: Paul H. Brookes.
• 37. MORENO-RUİZ, D., ESTÉVEZ, E., JİMÉNEZ, T., MURGUİ, S. (2018). “Parenting Style and Reactive and ProactiveAdolescent Violence: Evidence from Spain”. Int. J. Environ. Res. Public Health, 15, 2634
• 38. NACAK, M., YAĞMURLU, B., DURGEL, E. VE VİJDER, F. (2011). “Metropol ve Anadolu’da Ebeveynlik: Biliş ve Davranışlarda Şehrin ve Eğitim Düzeyinin Rolü”. Türk Psikoloji Dergisi. 26. 67, 85-100.
• 39. ÖZER, R. (2019). “Ergenlik Döneminde Algılanan Ebeveyn Kabul Reddi, Duygu Dışavurum ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Yüksel Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi.
• 40. PALACİOS, J. (1999). “La familia y su papel en el desarrollo afectivo y social. In Desarrollo afectivo y Social”; López, F., Etxebarría, I., Fuentes, M.J., Ortiz, M.J., Eds.; Pirámide: Madrid, Spain, pp. 267–284.
• 41. PARKER, G. (1984). “The measurement of pathogenic parental style and its relevance to psychiatric disorder”. Social Psychiatry, 19(2), 75-81.
• 42. PERRIS, C., ARRINDELL, W. A., & EISEMANN, M. (1994). Parenting and psychopathology (Vol. 21). Wiley-Blackwell.
• 43. ROHNER, R.P. (1975). “They Love Me, They Love Me Not: A Worldwide Study of the Effects of Parental Acceptance and Rejection” , HRAF Press..
• 44. ROHNER, RONALD P. (1980). “Worldwide Tests of Parental Acceptance-Rejection Theory: An Overview”. Cross-Cultural Research 15(1): 1-21.
• 45. ROHNER, RONALD P. (2004). “The Parental ‘Acceptance-Rejection Syndrome’: Universal Correlates of Perceived Rejection”. American Psychologist 59: 827-840.
• 46. ROHNER, RONALD P. (2016). “Introduction to Interpersonal Acceptance-Rejection Theory (IPARTheory), Methods, Evidence, and Implications”. Online Readings in Psychology & Culture 6(1).
• 47. ROHNER, RONALD P., KHALEQUE, ABDUL & COURNOYER, DAVİD E. (2005). “Parental Acceptance Rejection: Theory, Methods, Cross-Cultural Evidences, and Implicatons”. Ethos 33: 299-333.
• 48. ROHNER, RONALD P., KHALEQUE, ABDUL & COURNOYER, DAVİD E. (2012). “Overwiev of Parental Acceptance Rejection Theory. Introductıon to parental acceptance rejectıon theory, methods, evıdence, and ımplıcatıons”.
• 49. SENESE, V. P., BACCHİNİ, D., MİRANDA, M. C., AURİNO, C., SOMMA, F., AMATO, G., ROHNER, R. P. (2016). “The adult parental acceptance–rejection questionnaire: a cross-cultural comparison of Italian and American short forms”. Parenting, 16(4), 219-236.
• 50. ROHNER, RONALD P., RISING, D. G., & SAYRE-SCIBONA, J. (2009). Sex differences in relations among remembered parental behavior in childhood, adults' current psychological adjustment, and career indecision. Psychological reports, 104(2), 558-566.
• 51. ROHNER, RONALD P., BROTHERS, S.A. (1999). “Perceived parental rejection psychological maladjustment and borderline personality disorder”.Journal of Emotional Abuse, 1(4): 81-95.
• 52. ROHNER, RONALD P. (2006). “Introduction to PAR Theory studies of intimate partner relationships”. Paper presented at Firsth International Congress on Interpersonal Acceptance and Rejection, Istanbul, Turkey. 22-24.
• 53. SHAHSAVARİ, M. A. (2012). “General Overview On Parenting Styles And İts Effective Factors”. Aust. J. Basic Appl. Sci, 6, 139–142.
• 54. SPERA, C. (2005). “A Review of The Relationship Among Parenting Practices, Parenting Styles, and Adolescent School Achievement”. Educational Psychology Review, 17(2);125-146.
• 55. STEİNBERG, L., BLATT-EİSENGART, I., CAUFFMAN, E. (2006). “Patterns of competence and adjustment among adolescents from authoritative, authoritarian, indulgent, and neglectful homes: a replication in a sample of serious juvenile offenders”. Journal of Adolescence Research, 16, 47–58.
• 56. STEİNBERG, L., LAMBORN, S., DORNBUSCH, S., AND DARLİNG, N. (1992). “Impact of Parenting Practices on Adolescent Achievement: Authoritative Parenting, School Involvement, and Encouragement to Succeed”. Child Dev, 63; 1266–1281.
• 57. ŞANLI, D., ÖZTÜRK, C. (2015). “Anne babaların çocuk yetiştirme tutumları ve tutumlar üzerine kültürün etkisi”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(4), 240-246.
• 58. YAVUZER, H. (2005). Anne- Baba ve Çocuk. Istanbul: Remzi Kitapevi.
• 59. YAZDANİ, S., DARYEİ, G. (2016). “Parenting styles and psychosocial adjustment of gifted and normal adolescents. Pacific Science Review B”: Humanities and Social Sciences, 2(3), 100-105.