Salgın Yasaklarının Liberteryen Savunusu

Yıl 2025, Sayı: 117, 25 - 44, 21.03.2025

Mehmet Kocaoglu

https://doi.org/10.36484/liberal.1590910

Öz

Salgınlar tarih boyunca görülmüştür. Zorunlu maske, aşı, karantina, para cezası, kamu hizmetlerinden mahrum bırakma ve sokağa çıkma yasağı salgınla mücadelede kullanılan kamu politikası araçlarıdır. Devletin salgınla mücadele için zor kullanımını içeren bu tür araçlara başvurması salgın olgusunu siyaset felsefesinin merkezi temalarından biri haline getirmiştir. Devletin zor kullanımı söz konusu olduğunda buna ilişkin en önemli felsefi tepki liberteryenizmden gelmektedir. Bu çalışmanın amacı liberteryenizm lensini kullanarak salgın dönemindeki kamu politikalarını analiz etmektir. Bu sebeple çalışmada ilk olarak salgında zor kullanımını içeren kamu politikalarının doğası irdelenmektedir. İkinci olarak, liberteryenizmin temel unsurları, ilkeleri ve argümanları tanıtılmaktadır. Üçüncü olarak, liberteryen sağlık anlayışının üzerine inşa edildiği ‘zarar ilkesi’ incelenmektedir. Dördüncü olarak, liberteryen sağlık perspektifi analiz edilmektedir. Çalışmada son olarak salgınla mücadelede minimal düzeyde zor kullanımına dayalı liberteryen perspektif irdelenmektedir. Bu çalışma, salgın dönemlerinde zor kullanımına dayalı kamu politikalarının liberteryen savunusunun mümkün olduğunu ve bu savununun erdemle ilişkili örtük bir telosu içerdiğini iddia etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Salgın, Kamu Politikası, Liberteryenizm, Zarar İlkesi

A Libertarian Defense for Pandemic Prohibitions

Öz

Various epidemics have been experienced throughout history. Mandatory mask wearing, vaccination, quarantine, fines, deprivation of public services, and curfew are public policy tools used to deal with the epidemics. The state’s use of such tools that involve the use of force to deal with the epidemic has made the phenomenon of epidemic one of the central themes of political philosophy. When it comes to the use of force by the state, the most important philosophical objection to this comes from libertarianism. The aim of this study is to analyze public policies during the epidemic period by using the lens of libertarianism. For this reason, the study first examines the nature of public policies that involve the use of force by the state
during the epidemic. Secondly, the basic elements, principles, and arguments of libertarianism are introduced. Thirdly, the ‘harm principle’ on which the libertarian understanding of health is built is examined. Fourthly, the libertarian health perspective is analyzed. Finally, the libertarian perspective based on the use of minimal force in the fight against the epidemic is examined. This study argues that a libertarian defense for public policies based on the use of force during epidemic periods is possible and that this defense contains an implicit telos related to virtue.

Anahtar Kelimeler

Epidemic, Public Policy, Libertarianism, Harm Principle

Kaynakça

• Bailey, R. (2005). Liberation Biology. New York: Prometheus Books.
• Barnett, R. E. (2007). “Modern Liberteryenizmin Ahlâkî Temelleri”. (Çev. Mustafa Erdoğan). Liberal Düşünce Dergisi. Sayı 45: 9-26.
• Brennan, J. (2015). Liberteryenizm. (Çev. A. Yayla). Ankara: Liberte Yayınları.
• Brennan, J. (2016). “A Libertarian Case for Mandatory Vaccination”. Journal of Medical Ethics. 1-7.
• Brennan, J., ve Vossen, B. van Der (2017). “The Myths of the Self-Ownership Thesis”. Ed. Brennan, J., van der Vossen, B., and Schmidtz, D. The Routledge Handbook of Libertarianism. NewYork:Routledge: 199–211.
• Brennan, J.F. ve Jaworski, P. (2016). Markets without Limits: Moral Virtues and Commercial Interests. New York and London: Routledge.
• Can, M. (2021). “Liberteryen Teoride Özgürlüğün Doğası ve Değeri”. Felsefelogos. Sayı 77: 251-263.
• Can, N. (2007). “Siyasal Bir Felsefe Olarak Liberteryenizm”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 10(2):39-51.
• Cochrane, J. H. (1995). “Time-Consistent Health Insurance”. The Journal of Political Economy. 103(3): 445-473.
• Cochrane, J. H. (2009). “Health-Status Insurance: How Markets Can Provide Health Security”. Policy Analysis. 633:1-12.
• Cunliffe, J. (2000). Introduction: Left-Libertarianism-Historical Origins. Eds. Vallentyne, P. ve H. Steiner. The Origins of Left-Libertarianism: An Anthology of Historical Writings. New York: Palgrave.
• Didin, D. B. (2024). “Fikri Mülkiyete Liberteryen Bakış: Deontolojik ve Sonuçsalcı Yaklaşımlar”. Liberal Düşünce Dergisi. Sayı 114: 21-44.
• Flanigan J. A. (2014). “A Defense of Compulsory Vaccination”. HEC Forum. Sayı 26:5–25.
• Flanigan J. A. (2017). Pharmaceutical Freedom. Oxford&London: Oxford University Press.
• Flanigan J. A. (2018). “A Libertarian Approach to Medicine”. Ed. J. Brennan, B. V. der Vossen and D. Schmidtz, The Routledge Handbook of Libertarianism. New York and London: Routledge: 405-417.
• Fried, B. (2004). “Left-Libertarianism: A Review Essay”. Philosophy&Public Affairs. 32(1): 66–92.
• Friedman, M. (2008). Kapitalizm ve Özgürlük. (Çev. D. Erberk ve N. Himmetoğlu). İstanbul: Plato Film Yayınları.
• Gürpınar, D. (2009). “Liberteryenizm ve Liberalizm Arasında Liberal Düşünce Topluluğu”. Liberal Düşünce Dergisi. Sayı 56: 33-59.
• Hayat Öktem, Ö., Nisa Karaoğlu, F. ve Kul Uçtu, A. (2023). “Aşı Reddi”. YOBU Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 4(2): 204-211.
• Hayek, F. A. (2004). Kölelik Yolu. (Çev. T. Feyzioğlu ve Y. Aslan). Ankara: Liberte.
• Hayek, F. A. (2012). Hukuk, Yasama ve Özgürlük. (Çev. A. Yayla, M. Erdoğan ve M. Öz). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Hayek, F. A. (2013). Özgürlüğün Anayasası. (Çev. Y. Z. Çelikkaya). Ankara: Bigbang Yayınları.
• Hoppe, H.H. (1989). A Theory of Socialism and Capitalism. Boston: Kluwer Academic Publishers.
• Hoppe, H.H. (2013). What Must Be Done. Auburn: Ludwig von Mises Institute.
• Kalkan, B. ve Güzgü P. E. (2023). “Epistocracy vs constitutional democracy: A Hayekian response to Jason Brennan.” Masyarakat, Kebudayaan Dan Politik. 36(1):44-57.
• Kırlı Baydur, Ö. (2023). Liberteryenizm. Ankara: Liberte Yayınevi.
• Kocaoğlu, M. (2014). Robert Nozick: Adalet Teorisi ve Temel Kavramları. Ankara: İmaj Yayınevi.
• Kocaoğlu, M. (2018). Liberteryanizm, Yeniden Dağıtım ve Devlet. Eds. C.C. Aktan ve B. Şahin. Liberalizm, Demokrasi ve Sınırlı Devlet. Ankara: Orion Yayınevi.
• Mill, J. S. (2003). Hürriyet Üstüne. (Çev. M. O. Dostel). Ankara: Liberal Düşünce Topluluğu.
• Mill, J. S. (2017). Faydacılık. (Çev. S. Aktuyun). İstanbul: Alfa.
• Nozick, R. (2006). Anarşi, Devlet ve Ütopya. 2. Baskı. (Çev. A.Oktay). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Rothbard, M. N. (2009a). Özgürlüğün Etiği. (Çev. R. Tapramaz). Ankara: Liberte.
• Rothbard, M. N. (2009b). İnsan, İktisat ve Devlet Cilt 1. (Çev. A. Uzun ve A. M. Uzun). Ankara: Liberte.
• Sandel, M. J. (2022). Adalet: Yapılması Gereken Doğru Şey Nedir?. (Çev. M. Kocaoğlu). Ankara: Felix Kitap.
• Taner, A. (2013). “Çağdaş Liberalizmde Yeni Yol Ayrımı: Anarko Kapitalist Liberalizme Karşı Minimal Devletçi Liberalizm”. Liberal Düşünce Dergisi. Sayı 69-70: 227-243.
• Taner, A. ve Yayla A. (2018). “Liberteryen Teoride Özgürlüğün ve Siyasetin Sınırları”. Liberal Düşünce Dergisi. Sayı:91-92: 7-52.
• Vallentyne, P., Steiner, H., Otsuka, M. (2005). “Why Left-Libertarianism is Not Incoherent, Indeterminate, or Irrelevant: A Reply to Fried”. Philosophy&Public Affairs. 33(2):202-215.
• Yaman, S. (2017). “Liberalizmin Çatışan Ekolleri: Liberteryenizm ve Evrimci Liberalizm”. Amme İdaresi Dergisi. 50(2):1-23.
• Yaman, S. ve Tarhan, B. (2021). Liberteryenizmin Felsefi Temelleri. İstanbul: Liberus.
• Yoruldu, M. ve Çamlı A. Y. (2021). “Robert Nozick özelinde liberteryanizmin vergi adaleti tartışması”. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 24(46): 1029-1042.
• Yorulmaz, D. S. ve Karadeniz, H. (2022). “Toplum Sağlığında Büyüyen Tehdit”. Sağlık ve Toplum. 32(1): 23-27.
• Zwolinski, M. (2018). “Libertarianism and the Welfare State”. Eds. Jason Brennan, Bas Van der Vossen ve David Schmidtz. The Routledge Handbook of Libertarianism. New York and London: Routledge, 323-342.