KADERİ KESİŞEN İKİ ARKETİP: EMMA BOVARY İLE BİHTER ZİYAGİL

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 4, 609 - 622, 30.10.2024

Hüseyin Yaşar , Tuba Özmen

https://doi.org/10.20322/littera.1480337

Öz

Kadın mevzusu her dönemde farklı şekillerde edebiyatta işlenmiştir. Edebi eserlerde önceden bir nesne olarak yer alan kadın, Aydınlanma Çağı ve sonrasında gelen Sanayileşme Devrimi ile beraber bir özne olarak yer almıştır. 19. asırdan sonra Avrupa romanında kadın, ferdî ve toplumsal bir varlık olarak olay örgüsünde işlenmiştir. Birçok romanda ise kadın, merkez karakter konumundadır. Bu çerçevede Madam Bovary romanındaki Emma Bovary karakteri, görüşleri, hayalleri Gustave Flaubert tarafından dikkate alınan bir kadındır. Romanda Emma; etkilenen, terk edilen ve aciz bir kadından öte etkileyen, terkeden ve etkin bir şahsiyettir. Bu değişimin Tanzimat ile beraber Türk romanını da etkilediği saptanmıştır. Halit Ziya Uşaklıgil de Aşk-ı Memnu romanında Bihter Ziyagil karakterini benzer çizgilerle kurgular. Emma Bovary gibi Bihter de terkeden ve etkin olmanın sonucu olarak toplumsal hayata karışır. Emma ve Bihter hayallerinin peşinde koşan, yerleşik âdetleri çiğneyen kadınlardır. Toplumsal hayatta belli bir ayar tutturamayan Emma ve Bihter, ihtiraslarının ve lüks hayata düşkünlüğünün yansımasının sonucu kocalarına karşı sadakatsiz davranırlar. Kahramanların başına gelenler açısından tespit edilen benzerliklerle birlikte her iki romanın ilk basımları sırasında yaşanan serüvende de aynı ilgiler bulunmaktadır. Her iki roman, toplumun genel ahlakına mugayir olduğu gerekçesiyle kovuşturmalar geçirmiş ve baskıları gecikmiştir. Bu çalışma mukayeseli bir çalışmadır. Çalışmada her iki roman, başkahramanlar düzleminde mukayese edilmiş ve söz konusu romanların gerek benzer gerekse farklı yönleri saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Madam Bovarı, Aşkı Memnu, Emma Bovary, Bihter Ziyagil, Memnu Aşklar

Kaynakça

• Demir, Erdi (2021). “Halit Ziya’nın Aşk-ı Memnu Romanında Kadın Temsillerinin Toplumsal Cinsiyet Açısından İncelenmesi”. Türk Akademik Araştırmalar Dergisi. 6 (1): 293-307
• Er, Setenay (2016). Tutunamayan Üç Kurmaca Kadın: Emma Bovary, Anna Karenina, Bihter Ziyagil. Yüksek Lisans Seminer Çalışması. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Flaubert, Gustave (2022). Madam Bovary. çev: Sabahattin Eyüboğlu. İstanbul: İş Bankası Yayınları. http://archipope.over-blog.com/article-13730943.html [Erişim Tarihi: 24.03.2024]
• Karabulut, Mustafa (2011). “Cahit Sıtkı Tarancı’nın Şiirlerine Psikanalitik Bir Yaklaşım”. Turkish Studies. 6(3): 973-988.
• Karabulut, Mustafa (2013a). “Tanzimat Dönemi Türk Romanında Kadın Üzerine Tematik Bir İnceleme”. Erdem Dergisi. (64): 49-69.
• Karabulut, Mustafa (2013b). Cenap Şahabettin Şiiri-Tematik Bir İnceleme. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Kavut, Sevgi (2020). “Carl Gustav Jung: Kavramları, Kuramları ve Düşünce Yapısı Üzerine Bir İnceleme”. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 6(2): 681-695.
• Korkmaz, Ramazan (2007). Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayıncılık.
• Maden, Sedat (1998). “Ask-ı Memnu ve Madam Bovary Romanlarında Kadınların Yönlendirdiği Olay Örgüsü”. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (24): 79-97.
• Maltern. (2007). Gustave Flaubert 1821-1880: De Mme Bovary au Bovarysme comme névrose d’insatisfaction. [en ligne] [consulté 2018-11-07].
• Moran, Berna (2021). Türk Romanına Eleştirel Bakış-I. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Öztekin, A. (2011). “İbn Arabî’nin “Âyân-I Sâbite”Si İle Jung’un “Arketipler”i Üzerine Bir Değerlendirme”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 52(1): 293-303.
• Uşaklıgil, Halit Ziya (2006). Aşk-ı Memnu. İstanbul: Özgür Yayınları.
• Uşaklıgil, Halit Ziya (2012). Hikaye. hzl. Fazıl Gökçek. İstanbul: Özgür Yayınları.
• Yuva, Gül Mete (2011). Modern Türk Edebiyatının Fransız Kaynakları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.