SOME EXAMPLE ORGANIZATIONS AND COMMERCIAL LAW STUDIES IN THE COMMON ECONOMIC AREA STRATEGY OF THE ORGANIZATION OF TURKIC STATES

Yıl 2023, Sayı: 25, 137 - 168, 15.01.2023

Metin Kıratlı

Öz

The Organization of Turkic States is a global and regional organization formed after the Cold War. The Organization, which took on an institutional structure in Nakhchivan in 2009, started to be called the Organization of Turkic States with the decision taken at the summit in Istanbul on November 12, 2021. This Organization has important strategies in education, culture, science, economy and law. The Organization of Turkic States announced the 2040 Turkic World Vision Document in 2021. With this document, the Organization has set targets in order to complete its institutional structure. Coorperation within the Turkic States in terms of the economy is one of the most important goals in this aspect. In order for the economy to have an institutional structure, studies have been started in the fields of commercial law and other law. It will be useful to examine the structure of the Eurasian Economic Community and the Shanghai Cooperation Organization in this institutionalization process of the Organization, which also aims for a Common Economic Area. In this article, within the framework of the institutionalization goals of the Organization of Turkic States, the Eurasian Economic Community, depending on the economy-based structure of the Shanghai Cooperation Organization, especially the studies on commercial law and the decisions on the goals of establishing a legal union in the Organization of Turkic States have been tried to be examined.

Anahtar Kelimeler

Organization of Turkic States, Commercial Law, Eurasian Economic Community, Shanghai Cooperation Organization, Customs Union, Common Economic Area.

Türk Devletleri Teşkilatı’nın Ortak Ekonomik Alan Stratejisinde Bazı Örnek Teşkilatlar ve Ticaret Hukuku Çalışmaları

Öz

Türk Devletleri Teşkilatı, Soğuk Savaş sonrası oluşan küresel ve bölgesel bir örgüttür. 2009 yılında Nahçıvan’da kurumsal bir yapıya bürünen örgüt, 12 Kasım 2021 tarihinde İstanbul’daki zirvede alınan kararla Türk Devletleri Teşkilatı olarak anılmaya başlanmıştır. Bu teşkilatın eğitim, kültür, bilim, ekonomi, hukuk alanında önemli stratejileri bulunmaktadır. Türk Devletleri Teşkilatı, 2021 yılında 2040 Türk Dünyası Vizyon Belgesini ilan etmiştir. Bu belge ile kurumsal yapısını tamamlayabilmek için hedefler belirlenmiştir. Bu hedefler içerisinde ekonomi önemli yer tutmaktadır. Ekonominin kurumsal bir yapıya kavuşması için de ticaret hukuku ve diğer hukuk alanlarında çalışmalar başlatılmıştır. Ortak Ekonomik Alan hedefi de olan teşkilatın bu kurumsallaşma sürecinde Avrasya Ekonomik Birliği ve Şanghay İşbirliği Teşkilatı yapısının incelenmesi faydalı olacaktır. Bu makalemizde Türk Devletleri Teşkilatı’nın kurumsallaşma hedefleri çerçevesinde Avrasya Ekonomik Birliği, Şanghay İşbirliği Örgütünün ekonomi temelli yapısına bağlı olarak Türk Devletleri Teşkilatı’nda özellikle ticaret hukukuna dair çalışmalar, hukuk birliği kurma hedeflerine yönelik kararlar incelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk Devletleri Teşkilatı, ticaret hukuku, Avrasya Ekonomik Birliği, Şanghay İşbirliği Teşkilatı, Gümrük Birliği, Ortak Ekonomik Alan.

Kaynakça

• A Bohr, ‘Regionalism in Central Asia: New Geopolitics, Old Regional Order’ (2004) 80(3) International Afairs 485, 502
• Ahmet C Bakkalcı, ‘Avrupa Birliği İle Türkiye Arasında Gerçekleştirilen Gümrük Birliği’nin Kaynak Dağılımı Üzerine Etkileri’ (2002) 17(2) Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi 39-53
• Aleksandr Prihotko, ‘Евразийская интеграция за неделю: главные события Bir haftada Avrasya entegrasyonu: önemli olaylar’ (Eurasia Expert, 24 May 2020. <eurasia.expert/evraziyskaya-integratsiya-za-nedelyu-glavnye-sobytiya-25-may-2020/> erişim tarih 21 Şubat 2021
• Andrew Sheng, ‘OBOR and EuroAsia’s New Great Game’ (2017) 53(2) China Report
• Andrew F Cooper, Asif B Faroog, ‘The Role of India and China in the G20 and BRICS: Commonalities or Competitive Behaviour?’ (2016) 45(3) Journal of Current Chinese Affairs 73, 106
• Aydın Sarı, ‘Bölgelerarası Ekonomik Entegrasyonlar Ve Türkiye’nin Ödemeler Bilançosuna Etkileri’ (2005) 10(1) Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi 117, 130
• Bilal Şimşir, ‘Turkey’s Relations with Central Asian Turkic Republics’ (1992) 6 Turkish Review Quarterly Digest
• Burak Huysal, Milletlerarası Ticari Tahkimde Tahkime Elverişlilik (Vedat Kitapçılık 2010)
• Burak Kartal ve Çiğdem Sofyalıoğlu, Türkiye’deki Gençliğin Şanghay İşbirliği Örgütüne Yönelik Tutumuna Pazarlama Perspektifiyle Bakış International Conference On Eurasian Oturum 1B: Uluslararası İlişkiler (2011)
• Cemal Şanlı, Milletlerarası Ticarî Tahkimde Esasa Uygulanacak Hukuk (Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü 1986)
• Chien-Peng Chung, ‘Phases in the Development of the Shanghai Cooperation Organization’ in ‘Mark Beeson and Richard Stubbs’ (Routledge Handbook of Asian Regionalism, Abingdon: Routledge, 2012) 93-384
• Christian Dargnat, ‘China’s Shifting Geo-economic Strategy’ (2016) 58 (3) Survival 63, 76
• Cihan Dura, Hayriye Atik and Cüneyt Dumrul, ‘Avrupa Birliği, Gümrük Birliği ve Türkiye’ (1973) 11(2) The Developing Economies 184, 195
• Çiğdem Şahin, ‘Uluslararası Örgüt İşlevleri Açısından Türk Konseyi (Türk Keneşi)’ in A. Vecdi Can, Köksal Şahin ve Muhammed Kürşad Uçar (eds), 13. Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi Bildiriler Kitabı ( Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı 2016) 1165
• D Cameron, ‘Can OBOR Bring Together the EU and China Closer?’ (Eu-asia Centre 17 April 2017), < www.eu-asiacentre.eu/pub_details.php?_id=209 > accessed 18 Temmuz 2022
• D Lagun, Edinoye Ekonomicheskoe Prostranstvo: Stanovleniye i Razvitiye, Aktualeniye Voprosi Sovershenstovaniya Pravovoy Sistemi na Sovremennom Etape, (2012)
• Ejder Yılmaz, Hukuk Sözlüğü (4th edn, Yetkin Yayınları 2012)
• Ersan Bocutoğlu, ‘Çin’in Bir Kuşak-Bir Yol Projesinin Ekonomik ve Jeopolitik Sonuçları Üzerine Düşünceler’ in ‘International Conference on Eurasian Economies’ (Bishkek, 2017)
• Fırat Purtaş, ‘Cultural Diplomacy Initiatives of Turkic Republics’ (2017) 22(1) Perceptıons: Journal of International Affairs 91, 114
• Glenn Diesen, Russia’s Geoeconomic Strategy for a Greater Eurasia (Oxford: Taylor & Francis 2017)
• Halil Akıncı, ‘Türk Cumhuriyetleri Arasındaki Siyasi İlişkiler: Değerlendirme, Sorular ve Öneriler’ in ‘Bağımsızlıklarının 20. Yılında Türk Cumhuriyetleri’ (Ahmet Yesevi Üniversitesi Yayınları 2012)
• Hasan Alp Özel ‘Küreselleşme Sürecinde Ticari ve Finansal Açıklığın Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği’ (2012) 10(19) Yönetim Bilimleri Dergisi 21, 43
• İbrahim Özbay ve Murat Erdemi “Bir Kurumsal Tahkim Merkezi Örneği: İberoamerikan Tahkim Merkezi” (2020) 11(42) TAAD 449, 470
• İzzet Karadaş, Ulusal (İç) Tahkim (Adalet Yayınları 2013)
• Kirkham Ksenia, ‘The Formation of the Eurasian Economic Union: How Successful is the Russia Regional Hegemony?’ (2016) 7 (2) Journal of Eurasian Studies 28, 111
• Linda Dieke and Mirja Schroder, ‘Turkey as an Energy Hub? Introduction to Turkey’s Role in Energy Supply’ in Marc O Bettzüge, Mirja Schroder and Wolfgang Wessels (eds), Turkey as an Energy Hub?: Contributions on Turkey’s Role in EU Energy Supply (Baden-Baden: Nomos Verlagsgesellschaft, 2017)
• M Krotov and Muntiyan V, ‘Evraziyskiy Ekonomicheskiy Soyuz: İstoriya, Osebennosti’, (2015) 11 (83) Perspektivi, Upravlencheskoe Konsultirovaniye
• M Lapenko, EAES: Prostranstvo Ekonomicheskoy İntegratsyii (Moskova, Rossiyskiy Sovet po Mejdunarodnim Delam, 2018)
• Marcel De Haas, ‘Relations of Central Asia with the Shanghai Cooperation Organization and the Collective Security Treaty Organization’ (2017) 30(1) The Journal of Slavic Military Studies 1, 16
• Mehmet T Birsel, ‘Milletlerarası Ticari Tahkim ve Türkiye’ (1980) 1(1) Ege Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
• Michael Clarke, ‘China’s Strategy in “Greater Central Asia”: Is Afghanistan the Missing Link?’ (2013) 40 (1) Asian Affairs: An American Review 1-19.
• — —, ‘The Belt and Road Initiative: China’s New Grand Strategy?’ (2017) 21 (1) Asia Policy 9, 71
• Mike Callaghan and Paul Hubbard, ‘The Asian Infrastructure Investment Bank: Multilateralism on the Silk Road’ (2016) 9(2) China Economic Journal 39, 116
• Muhittin Kaplan ve diğerleri, ‘One Nation, Many Voices? External Cohesion of the Turkic Council States in the United Nations General Assembly (1993-2011)2, (2014) (74) Bilig Dergisi
• Mustafa Bıyıklı, 25 Yıllık Tecrübenin Ardından Türk Keneşi Bünyesindeki Ülkelerde Ortak Kuruluşlar İlişkiler ve İş Birlikleri (Bişkek: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları 2018)
• Mustafa Gökçe, ‘Sovyet Sonrası Dönemde Hazar Çevresinde Yaşanan Rekabet’ (2008) 1(3), Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi (The Journal Of International Social Research) 177, 209
• N Vorontsova, Evraziyskoe Ekonomicheskoe Soobshestvo kak Mejdunarodnoe Regionalnoye Obyedineniye (Vestnik Tomskogo Gosudarstvennogo Universiteta, 2004)
• Nazım Çatalbaş, ‘Uluslararası Ticaretin Serbestleştirilmesi Sürecinde Orta Asya Ülkelerinin Yaklaşımları’ (2014) 14(1) Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 151
• Niklas Swanström and Nicklas Norling, The Shanghai Cooperation Organization Trade And The Roles Of Iran, India And Pakistan (2007) Central Asian Survey
• S Ovsyannikov, Tamojenniy Soyuz Rossii, Belorussii i Kazakhstana: Problemi Stanovleniya i Perspektivi Razvitiya (Materiyali Mejdunarodnoy Nauchno-Prakticheskiy Konferentsyi, Saratov, Poligrafiya Povoljiya, 2011)
• S A Avcu, ‘Avrasya Gümrük Birliği ve Kırgızistan: Avantajları ve Dezavantajları.’ (2014) 45(1) Avrasya Etüdleri 269, 297
• S F Starr, ‘Central Asia in the Global Economy’ (September/October, 2004) Foreign Policy
• Salih Yılmaz ve Saadettin Yağmur Gömeç ve Victoria Bilge Yılmaz, Çağdaş Türk Dünyası Tarihi El Kitabı (Nobel Yayınları 2022) 472-475
• Samuel Charap, John Drennan and Pierre Noël, ‘Russia and China: A New Model of Great Power Relation’ (2017) 59 (1) Survival 25, 42
• Süleyman Sırrı Terzioğlu, ‘Uluslararası Hukuk Açısından Türkmenistan’ın Daimi Tarafsızlık Statüsü’ (2012) 14(2) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
• Şükrü H Akalın, ‘Geleceğe Atılan İmza: Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi Anlaşması’ (2009) 98(696) Türk Dili 675, 679
• V Holodkov, ‘Evraziyskiy Ekonomicheskiy Soyuz: Problemi Razvitiya i Otnosheniye k EAES v Chentralnoy Aziyi’ (2019) 1(52) Problemi Natsionalnoy Strategiyi
• V Kozymenko and Sagindikov R, ‘Tomojenniy Soyuz Rossii, Kazakhstana i Belarusi –Osnova ih Ekonomicheskoy Bezopasnosti’ (2014) (4) Vestnik RUDH Seriya Mejdunarodniye Otnoshenii 87, 94
• — —, ‘ТорговыйкодексРоссии – основакоммерческогоправа’ Zakon i Pravo, № 12, 2008
• Internet Bibliography
• ‘Anadolu Ajansı: Türk Konseyi ekonomiden sorumlu bakanları Bakü’de bir araya geldi’ (10 Eylül 2021) <www.aa.com.tr/tr/dunya/turk-konseyi-ekonomiden-sorumlu-bakanlari-bakude-bir-araya-geldi/2361060> accessed 15 Ağustos 2022
• ‘Ankara Zirve Bildirisi’ (31 Ekim 1992)<www.turkkon.org/Assets/dokuman/11_AnkaraBildirisi 1992_1. Devlet BaskanlariZirvesi_20140418_104048.pdf> accessed 18 Eylül 2020
• ‘Ankara Zirve Bildirisi’ (31 Ekim 1992) <www.turkkon.org/Assets/dokuman/11_AnkaraBildirisi 1992_1. Devlet BaskanlariZirvesi_20140418_104048.pdf> accessed 18 Eylül 2020
• Cengiz Tomar, ‘Türk dili konuşan ülkelerden Türk devletlerine’ (15 Kasım 2021) <www.aa.com.tr/tr/analiz/turk-dili-konusan-ulkelerden-turk-devletlerine/2421214> accessed 15 Haziran 2022
• ‘Eurasian Economic Union Charter, Eurasian Economic Comission’ (29 May 2014) <www.eurasiancommission.org/ru/act/trade/dotp/commonSytem/Documents/pdf> accessed 18 Temmuz 2022
• ‘İstanbul Zirve Bildirisi’ (16 Eylül 2010) <www.turkkon.org/Assets/dokuman/01_a_IstanbulBildirisi_ 16Eylul 2010_Turkce_20140418_102924.pdf> accessed 13 Kasım 2017
• J LWilson, ‘As China Rises, Russia Tries to Make the Best of a Tough Situation’ (19 May 2017) <www.russianmatters.org> accessed 12 Temmuz 2022
• Katherine Koleski, ‘The Thirteenth Five-Year Plan, US–China Economic and Security Review Commission: Staff Research Report’ (14 February 2017) <www.uscc.gov/sites/default/files/Research/The%2013th%20Five-Year%20Plan.pdf. >
• N Ushakova, ‘Central Asian Cooperation: Toward Transformation.Central Asia And he Caucasus’ (2003) <www.ca-c.org/journal/2003/ journal_eng/cac-03/16.usaeng.shtm>
• ‘Nahçivan Zirve Bildirisi’ (2-3 Ekim 2009) <www.turkkon.org/tr-TR/nahcivan_bildirisi/4/56/56/290> accessed 15 Kasım 2017
• ‘The Organization of Turkic States 8. Summit İstanbul Declaration, 12 November’ <tccb.gov.tr/assets/dosya/2021-11-12-turkkonseyi-bildiri.pdf> DoA: 14.07.2022. Türk Devletleri Teşkilatı 8. Zirvesi İstanbul Bildirisi, 12 Kasım
• ‘Republic of Türkiye Ministy of Trade, Custom General Directory 12.10.2021 dated 68110039 numbered declarationı’ <agm.org.tr/wp-content/uploads/2021/11/FormA-AvrasyaEkonomikBirligi-1.pdf> DoA: 14.07.2022.
• Selim Koru and Timur Kaymaz, ‘Turkey: Perspectives on Eurasian Integration’ European Council on Foreign Relations (ECFR) (8 June 2016) <www.ecfr.eu/article/essay_turkey_perspectives_on_eurasian_integration> accessed 10 Ağustos 2022
• ‘Taşkent Zirve Bildirisi’ (21 Ekim 1996) <www.turkkon.org/Assets/dokuman/08_TaskentBildirisi1996_4.DevletBaskanlariZirveBildirisi_20140418_103822.pdf> accessed 11 Eylül 2017
• ‘Turkic Trade Houses’ (7 November 2021) <www.turkkon.org/tr/isbirligi-alanlari/ekonomik-isbirligi_2/turk-ticaret-evleri_41> DoA: 05.04.2022
• ‘Türk Devletleri Teşkilatı İş Birliğiyle Türk Yargı Eğitim Ağı (Tyea) Kurulmasına Dair Mutabakat Zaptı İmzalandı’ <taa.gov.tr/haber/turk-devletleri-teskilati-is-birligiyle-turk-yargi-egitim-agi-tyea-kurulmasina-dair-mutabakat-zapti-imzalandi> accessed 17 Aralık 2022
• ‘Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi Dördüncü Zirve Bildirisi’ (5 Haziran 2014) <www.mfa.gov.tr/turk-dili-konusan-ulkeler-isbirligi-konseyi-dorduncu-zirvesi-taslak-bildirisi_-5-haziran-2014_-bodrum_-turkiye.tr.mfa> accessed 17 Haziran 2022
• ‘Türk Dili Konuşan Ülkeler Yargı Eğitim Kurumları, Türk Konseyi ve Türkiye Adalet Akademisi Temsilcilerinin Kurulumuzu Ziyareti’ (6 Ekim 2021) <www.hsk.gov.tr/turk-dili-konusan-ulkeler-yargi-egitim-kurumlari-turk-konseyi-ve-turkiye-adalet-akademisi-temsilcil> accessed 13 Temmuz 2022
• ‘Türk Dünyası 2040 Vizyonu’ (13 Kasım 2021) <www.turkkon.org/tr/haberler/turk-dunyasi-2040-vizyonu_2396> accessed 12 Haziran 2022
• ‘Türk Konseyi II. Zirvesi Bişkek’te düzenlendi’ (22 Ağustos 2012) < www.mfa.gov.tr/turk-konseyi-II-zirvesi-biskekte-duzenlendi.tr.mfa> accessed 14 Temmuz 2022
• V Shakmatov, ‘ЕАЭС и региональное сотрудничество в Евразии’ (2019) <ru.valdaiclub.com/a/highlights/eaes-i-regionalnoe-sotrudnichestvo/> accessed 17 Temmuz 2020 accessed 11 Haziran 2022
• ‘Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Sayın Bekir ŞAHİN’in Türk Dili Konuşan Devletler Başsavcılar Şurasının İlk Toplantısına Katılımları’ (4 Kasım 2021) <www.yargitaycb.gov.tr/kategori/14/ziyaret-haberleri?page=2> accessed 12 Haziran 2022