Listening Text in Turkish Language Teaching Coursebooks as a Foreign Language: An Example of a Coursebook Called “Turkish for Foreigners”

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 97 - 110, 25.12.2023

Büşra Güven

Öz

In this study, listening skill, one of the basic language skills, is discussed. Listening skill is used the most (45%) in daily life on average compared to other skills such as speaking, reading, and writing. In this context, listening, which constitutes about half of daily communication, is essential and is one of the sine qua non of effective communication. As in mother tongue education, this skill should be emphasized in foreign language education and should not be ignored in foreign language lessons. The focal point of this study is to determine to what extent this skill is included in teaching Turkish as a foreign language and to what extent the criteria developed by scientists for the acquisition and development of listening skills are complied with. As it is known, textbooks are one of the most essential course materials in developing language skills. For this reason, the A1 level book of the textbook set titled "Turkish for Foreigners" prepared by Gazi University Turkish Language Learning Research and Application Centre (TÖMER) and used in the courses of the same unit was selected as a sample. In this framework, a total of 22 listening activities in 6 units of the book above were analyzed within the framework of the criteria compiled by Anita Klinglmair, and it was concluded that the listening texts in the relevant book meet the criteria to a great extent.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish as a Foreign Language, Listening Skills, Analysis of Listening Texts, Listening Criteria

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Ders Kitaplarında Dinleme Metinleri: “Yabancılar İçin Türkçe” Adlı Ders Kitabı Örneği

Öz

Bu araştırmada temel dil becerilerinden dinleme becerisi ele alınmıştır. Dinleme becerisi diğer beceriler olan konuşma, okuma ve yazmaya oranla ortalama günlük yaşamda en çok kullanılan (%45) beceridir. Bu çerçevede bakıldığında günlük iletişimin yaklaşık yarısını oluşturan dinleme oldukça önemlidir ve etkili bir iletişimin olmazsa olmazlarındandır. Ana dil eğitiminde olduğu gibi yabancı dil eğitiminde de söz konusu becerinin üzerinde durulmalı ve yabancı dil derslerinde göz ardı edilmemelidir. Türkçenin yabancı dil olarak öğretilmesinde söz konusu becerinin ne ölçüde yer aldığı, dinleme becerisinin kazandırılması ve geliştirilmesi konusunda bilim insanlarınca geliştirilen kriterlere ne ölçüde uyulduğunun tespiti bu araştırmanın odak noktasını oluşturmuştur. Bilindiği üzere ders kitapları dil becerilerinin geliştirilmesinde en önemli ders materyallerinin başında gelmektedir. Bu nedenle Gazi Üniversitesi Türkçe Öğrenim Araştırma ve Uygulama Merkezi (TÖMER) tarafından hazırlanan ve aynı birimin derslerinde kullanılan “Yabancılar İçin Türkçe” başlıklı ders kitabı setinin A1 düzeyindeki kitabı örneklem olarak seçilmiştir. Bu çerçevede adı geçen kitabın 6 ünitesinde yer alan toplam 22 dinleme aktivitesi Anita Klinglmair tarafından derlenen kriterler çerçevesinde incelenmiş ve ilgili kitapta yer alan dinleme metinlerinin söz konusu kriterleri büyük oranda karşıladığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi, Dinleme Becerisi, Dinleme Metinlerinin İncelenmesi, Dinleme Kriterleri

Kaynakça

• Aldyab, A. (2017). Dil öğreniminde dinlemenin önemi. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Özel Sayı 2, 440-448. Erişim adresi https://dergipark.org.tr/tr/pub/intjcss/issue/33182/369817
• Arı, G. (2013). Dinleme/izleme öğretimi, Kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi içinde (s. 189- 215).
• Yıldız, C., Ankara: Pegem.
• Benzer, A. ve Arslan, Ş. (2022). Dinleme türlerinin adlandırma ve sınıflama bakımından eleştirisi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (28), 254-267. https://dx.doi.org/10.29000/rumelide.1132852
• Demirel, Ö. (2021). Yabancı dil öğretimi. Ankara: Pegem.
• Epçaçan, C. (2013). Temel bir dil becerisi olarak dinleme ve dinleme eğitimi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 331-352. https://dx.doi.org/10.14520/adyusbd.483
• Gücüyeter, B. (2009). Türk dili ve edebiyatı derslerinde dinleme eğitimi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), 161-170. Erişim adresi https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunisosbil/issue/2824/38135
• Klinglmair, A. (2008). Zur Rolle des Hörens im Deutsch als Zweitspracheunterricht Analyse von Hörmaterial ausgewählter Lehrwerke im Hinblick auf ihren Einsatz im Unterricht erwachsener MigrantInnen. (Diplomarbeit, Universität Wien, Wien). Erişim adresi https://phaidra.univie.ac.at/open/o:1251002
• Korkmaz, C. B. (2019). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde kullanılan dinleme metinlerinin kelime sayıları. International Journal of Language Academy, 7(1), 261-278. https://dx.doi.org/10.18033/ijla.4098
• Kurt, M. ve Temur, N. (Ed.). (2020). Yabancılar için Türkçe A1 temel düzey. Ankara: Gazi Üniversitesi Türkçe Öğretim Araştırma ve Uygulama Merkezi (TÖMER).
• Lüle Mert, E. (2016). Türkçe öğretmen adaylarının üstbilişsel dinlediğini anlamaya yönelik farkındalıkları. Turkish Studies, 11(21), 501-520. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11279
• Özbay, M. (2005). Bir dil becerisi olarak dinleme eğitimi. Ankara: Akçağ.
• Özkan, U. B. (2021). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Ankara: Pegem.
• Tarı Yardımcı, B. ve Elmalı, M. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde B1 düzeyinde dinleme sınavı geliştirme. Dilbilim, (36), 1-21. Erişim adresi https://dergipark.org.tr/tr/pub/iudilbilim/issue/64111/935593
• TDK (Türk Dil Kurumu). (2005). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Temur, T. (2001). Dinleme becerisi, Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu Türkçe 1-8 içinde (s. 61-72). Küçükahmet, L., Ankara: Nobel.