Kemoterapi Alan Kanser Hastalarında Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 1, 11 - 21, 06.11.2017

Fahriye Pazarcıkcı

https://doi.org/10.24998/maeusabed.292260

Cited By: 3

Öz

Giriş:
Kanser hastaları için uyku bozukluğu
oldukça sık rastlanan ve rahatsızlık verici bir yakınmadır. Yeterli ve kaliteli uyku bireyin temel gereksinimlerindendir ve
yaşam kalitesi kadar psikofizyolojik
sağlığın korunması için de gereklidir.

Amaç: Bu
çalışma, kemoterapi öncesi ve sonrası kanser hastalarında meydana gelen uyku
bozukluğu düzeyini saptamak ve kanser hastalarında uyku bozukluklarının takip
ve tedavisinin önemine vurgu yapmak amacıyla gerçekleştirilmiştir.

Yöntem: Araştırma, Süleyman
Demirel Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastaneleri Zehra
Ulusoy Onkoloji Merkezi kemoterapi ünitesinde, evre I-III meme, kolon veya akciğer kanseri tanısı
alan, daha önce kemoterapi ve radyoterapi almamış 30 hasta ile yürütülmüştür. Veriler Sosyodemografik Özellik Formu
ve Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde yüzdelik
dağılım, Willcoxan İşaretli
Sıralar testleri
kullanılmıştır.

Bulgular: Pittsburgh
Uyku Kalitesi İndeksi’ne (global skor ≥ 5 olanlar) göre kemoterapi alan kanser hastalarında kötü uyku kalitesi oranı, kemoterapi
öncesi %96,7 ve altı kür kemoterapi sonrası %100’dür. Çalışmaya katılan
bireylerde iki ölçüm arasında öznel uyku kalitesi anlamlı olarak artarken, uyku
süreleri anlamlı olarak azalmıştır. Araştırmamızda, Global PUKİ puanları ile sosyodemografik
ve klinik özellikler arasında anlamlı bir
farklılık olmadığı tespit edilmiştir.

Sonuç: Kemoterapi alan kanser hastalarında uyku kalitesi
bozulmaktadır. Uyku bozukluğunun yaşam
kalitesine olumsuz etkileri bilinmesine rağmen hem hastalar hem de sağlık
çalışanları tarafından göz ardı edilmektedir. Dolayısıyla tedavi sürecinde uyku
kalitesinin değerlendirilmesine ve hastaların bu açıdan desteklenmesine ihtiyaç
bulunmaktadır.

Anahtar
kelimeler: Uyku kalitesi,
uyku bozukluğu, kanser, kemoterapi.

Anahtar Kelimeler

Uyku kalitesi, uyku bozukluğu, kanser, kemoterapi

Kaynakça

• 1. Agargün MY, Kara H, Anlar O. 1996. Pittsburgh uyku kalite indeksinin geçerliliği ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 7, 107-115.
• 2. Albayrak S. 2006. Akciğer kanserli olgularda uyku bozuklukları. Uzmanlık Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• 3. Ancoli-Israel S, Liu L, Marler MR, et al. 2006. Fatigue, sleep, and circadian rhythms prior to chemotherapy for breast cancer. Support Care Cancer, 14, 201-209.
• 4. Berger AM, VonEssen S, Kuhn BR, et al. 2002. Feasibility of a sleep intervention during adjuvant breast cancer chemotherapy. Oncology Nursing Forum, 29, 1431-1441.
• 5. Berger AM, VonEssen S, Kuhn BR, et al. 2003. Adherence, sleep and fatigue outcomes after adjuvant breast cancer chemotherapy: Results of a feasibility intervention study. Oncology Nursing Forum, 30, 513-522.
• 6. Chen ML, Chang HK. 2004. Physical symptom profiles of depressed and nondepressed patients with cancer. Palliat Med, 18, 712-718.
• 7. Choi TY, Kim JI, Lim HJ, et al. 2016. Acupuncture for managing cancer-related ınsomnia: A systematic review of randomized clinical trials. Integrative Cancer Therapies, 1-12.
• 8. Clark J, Cunningham M, McMillan S, et al. 2004. Sleep-wake disturbances in people with cancer part II: Evaluating the evidence for clinical decision making. Oncol Nurs Forum, 31, 747-771.
• 9. Çınar S, Eşer I. 2012. Effect on sleep quality of back massage in older adults in rest home. DEUHYO ED, 5, 2-7.
• 10. Davidson JR, MacLeana AW, Brundage MD, et al. 2002. Sleep disturbance in cancer patients. Social Science & Medicine, 54, 1309-1321.
• 11. Davis MP, Goforth HW. 2014. Longterm and short-term effects of insomnia in cancer and effective interventions. Cancer Journal, 20, 330-344.
• 12. Engstrom CA, Strohl RA, Rose L. 1999. Sleep alterations in cancer patients. Cancer Nursing, 22, 143-148.
• 13. Fiorentino L, Ancoli-Israel S. 2006. Insomnia and its treatment in women with breast cancer. Sleep Med Rev, 10, 419-429.
• 14. Fortner BV, Stepanski EJ, Wang SC, et al. 2002. Sleep and quality of life in breast cancer patients. J Pain Sympt Manage, 24, 471-480.
• 15. Gelişken Akyüz R. 2010. İleri evre akciğer kanserli hastalarda uyku kalitesi ve etkileyen etmenlerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• 16. George GC, Iwuanyanwu EC, Anderson KO, et al. 2016. Sleep quality and ıts association with fatigue, symptom burden, and mood in patients with advanced cancer in a clinic for early-phase oncology clinical trials. Cancer, 122, 3401-9.
• 17. Induru RR, Walsh D. 2014. Cancerrelated insomnia. The American Journal of Hospice and Palliative Care, 31, 777-785.
• 18. Koopman C, Nouriani B, Erickson V, et al. 2002. Sleep disturbances in women with metastatic breast cancer. The Breast Journal, 8, 362-370.
• 19. Lee K, Cho M, Miaskowski C, et al. 2004. Impaired sleep and rhythms in persons with cancer. Sleep Med Rev, 8, 199-212.
• 20. Lou VWQ, Chen EJ, Jian H, et al. 2017. Respiratory symptoms, sleep, and quality of life in patients with advanced lung cancer. J Pain Symptom Manage, 53, 250-256.
• 21. Mystakitao K, Parpa E, Tsilika E, et al. 2007. The relationship of subjective sleep quality, pain, and quality of life in advanced cancer patients. Sleep, 30, 737-742.
• 22. Mystakitao K, Parpa E, Tsilika E, et al. 2009. How is sleep quality affected by the psychological and symptom distress of advanced cancer patients?. Palliative Medicine, 46-53.
• 23. Savard J, Morin CM. 2001. Insomnia in the context of cancer: a review of a neglected problem. J Clin Oncol, 19, 895-908.
• 24. Sephton SE, Sapolsky RM, Kraemer HC, et al. 2000. Diurnal cortisol rhythm as a predictor of breast cancer survival. J Natl Cancer Inst, 92, 994-1000.
• 25. Silberfarb PM, Hauri PJ, Oxman TE, et al. 1993. Assessment of sleep in patients with lung cancer and breast cancer. Journal of Clinical Oncology, 11, 997-1004.
• 26. Simões-Wüst AP, Hassani TA, Müller-Hübenthal B, et al. 2015. Sleep quality ımproves during treatment with bryophyllum pinnatum: An observational study on cancer patients. Integrative Cancer Therapies, 14, 452-459.
• 27. Williams SA, Schreier AM. 2004. The effect of education in managing side effects in women receiving chemotherapy for treatment of breast cancer. Oncology Nursing Forum, 31, 16-23.
• 28. Yavuzşen T, Alacacıoğlu A, Çeltik A, et al. 2014. Kanser ve uyku bozuklukları. Türk Onkoloji Dergisi, 29, 112-119.