CULTURAL INTERACTION IN PRODUCTIVE LANGUAGE SKILLS ACTIVITIES IN TURKISH AS A FOREIGN LANGUAGE TEXTBOOKS

Yıl 2025, Cilt: 18 Sayı: 49, 355 - 379, 19.03.2025

Elif Aktaş , Ahmet Turan Eş

Öz

In teaching Turkish as a foreign language, students are expected to acquire some information about the culture of that language while learning the target language and to achieve meaningful learning by associating this with their own culture. In other words, in the learning-teaching process of teaching Turkish as a foreign language, cultural information is not expected to be a one-sided transfer, but students are expected to carry out an interactive learning process by establishing a relationship between the culture of that language and their own culture while learning the target language. For this reason, textbooks need to adopt a teaching approach based on interaction, not a one-way cultural transfer. The purpose of this research is to examine productive language skills (speaking and writing) activities in Turkish as a foreign language textbooks in terms of cultural interaction elements. Documents examined within the scope of the research; Yeni İstanbul, Yeni Hitit and Yedi İklim are Turkish B level textbooks for foreigners. In the study, the Criteria Form for Cultural Interaction Elements was prepared as a data collection tool and 8 items in the form were taken as basis. Document analysis method was used in the research designed with a qualitative approach. Percentage and frequency analysis, which are descriptive analysis techniques, were used to analyze the data. According to the research results, it is noteworthy that cultural transfer, not cultural interaction, comes to the fore in the activities in the textbooks examined. In this respect, students should be enabled to interact between the source culture and the target culture by emphasizing interaction rather than cultural transfer of the activities in the textbooks.

Anahtar Kelimeler

Turkish as a Foreign Language Teacging, Cultural Interaction, Culture Transfer, Productive Language Skills, Speaking Writing

YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDAKİ ÜRETİCİ DİL BECERİLERİ ETKİNLİKLERİNDE KÜLTÜREL ETKİLEŞİM

Öz

Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde öğrencilerin hedef dili öğrenirken o dilin kültürüne ilişkin de birtakım bilgiler edinmeleri ve bunları kendi kültürleri ile ilişkilendirerek anlamlı bir öğrenme gerçekleştirmeleri beklenmektedir. Yani yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde öğrenme-öğretme sürecinde kültürel bilgiler tek taraflı bir aktarım şeklinde değil, öğrencilerin hedef dili öğrenirken o dilin kültürü ile kendi kültürleri arasında ilişki kurarak etkileşimli bir öğrenim sürecini gerçekleştirmiş olmaları beklenmektedir. Bu nedenle ders kitaplarının tek yönlü bir kültürel aktarımı değil etkileşimi esas alan bir öğretme yaklaşımını benimsemeleri gerekmektedir. Bu araştırmanın amacı, yabancı dil olarak Türkçe ders kitaplarındaki üretici dil becerileri (konuşma ve yazma) etkinliklerini kültürel etkileşim ögeleri bakımından incelemektir. Araştırma kapsamında incelenen dokümanlar; Yeni İstanbul, Yeni Hitit ve Yedi İklim Yabancılar için Türkçe B seviyesi ders kitaplarıdır. Çalışmada veri toplama aracı olarak Kültürel Etkileşim Ögelerine İlişkin Ölçüt Formu hazırlanmış ve formda yer alan 8 öge esas alınmıştır. Araştırma, nitel bir desene sahiptir. Nitel bir yaklaşımla desenlenen araştırmada doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Verilerin analizinde ise betimsel analiz tekniklerinden yüzde ve frekans analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre incelenen ders kitaplarındaki etkinliklerde kültürel etkileşimin değil kültür aktarımının ön plana çıktığı dikkat çekmektedir. Bu açıdan ders kitaplarındaki etkinliklerin kültürel aktarımı değil etkileşimi ön plana çıkararak öğrencilerin kaynak kültür ile hedef kültür arasında etkileşim kurması sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi, Kültürel Etkileşim, Kültür Aktarımı, Üretici Dil Becerileri, Konuşma Yazma

Etik Beyan

Çalışma, etik kurul onayı gerektirmemektedir.

Kaynakça

• Asutay, H. (2003). Yabancı dil öğretiminde kültür bağlamı ve öteki. Dil Dergisi, 113, 26-29.
• Aydın, G. (2020). Kültür öğretiminin temel kavramları. Yabancı/İkinci Dil Öğretiminde Kültür ve Kültürel Etkileşim, (ed.: G. Aydın), 1-50, Ankara: PegemAkademi.
• Aydın, G. - Gültekin, E. (2023). İkinci/yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültürlerarası etkileşim becerisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 27(3), 711-732.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (2), 368-388.
• Bayraktar, S. (2015). Yeni Hitit 1 yabancılar için Türkçe ders kitabının kültür aktarımı açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Araştırmaları Dergisi, 2, 7-23.
• Berg, B. L. - Lune, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (çev.: H. Aydın). Bursa: Eğitim Kitabevi.
• Bölükbaş, F. - Keskin, F. (2010). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde metinlerin kültür aktarmadaki işlevi. Turkish Studies, 5 (4), 221-235.
• CEFR (2020). Common european framework of reference for languages: learning, teaching assessment companion volume with new descriptors. Council of Europe.
• Creswell, J. W. (2003). Research design: qualitative, quantitative and mixed methods approaches. California: Sage.
• Demirel, A. (2022). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültür aktarım araçları: makale ve tezler üzerine bir inceleme. Ases IV. Uluslararası Sosyal Bilimler Konferansı Konferans Kitabı, (ed.: B. Gezer Sen), 196-207, Ases Publications.
• Haley, M. H. - Austin, T. Y. (2013). Content-based second language teaching and learning-an interactive approach. London: Pearson Education Inc.
• İşcan, A. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültür aktarım aracı olarak filmlerden yararlanma. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 58, 437-452.
• Kocayanak, D. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe ders kitaplarında kültür aktarımı: Türkçeye yolculuk öğretim seti örneği a1-a2 düzeyi. Prof. Dr. Sedat Sever’e Armağan Türkçe Eğitimi ve Çocuk Edebiyatı Kurultayı Kitabı, (ed.: S. Karagül), 160-171, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Kutlu, A. (2014). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültürün araç olarak kullanımı: Gazi yabancılar için Türkçe öğretim seti örneği (b1-b2 seviyesi). Kastamonu Eğitim Dergisi, 12 (2), 697-710
• Melanlıoğlu, D. (2013). Kültürlerarası iletişim odaklı yaklaşım. Yabancılara Türkçe Öğretimi El Kitabı, (ed.: M. Durmuş - A. Okur), 129-134, Ankara: Grafiker Yayınları.
• Memiş, M. R. (2016). Yabancı dil öğretiminde eğitim ortamı ve kültür aktarımı. Turkish Studies, 11(9), 605-616.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (çev. ve ed.: S. Turan). Ankara: Nobel.
• Miles, M, B. - Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Mutlu, H. - Set, G. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan c1 seviye ders kitaplarındaki kültür unsurlarının incelenmesi (Gazi yabancılar için Türkçe–İstanbul yabancılar için Türkçe). Dil Dergisi, 1 (171), 91-108.
• Okur, A. - Keskin, F. (2013). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültürel ögelerin aktarımı: İstanbul yabancılar için Türkçe öğretim seti örneği. International Journal of Social Science, 6(2), 1619- 1640.
• Ökten, C. E. - Kavanoz, S. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimini hedefleyen ders kitaplarında kültür aktarımı. Turkish Studies, 9(3), 845-862.
• Özışık, C. (2004). Yabancı dil öğretiminde kültürel farkındalık: New Headway ders kitaplarının kültür aktarımı açısından incelenmesi ve değerlendirilmesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (çev. ve ed.: M. Bütün - S. B. Demir), Ankara: Pegem Akademi.
• Sever, P. (2019). Yeni Hitit dil öğretim seti ile Yedi İklim öğretim setinin Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültür aktarımı açısından karşılaştırılması. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Yıldırım, A. - Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.