Hava Kirleticilerin Bitkilere Etkileri

Yıl 2016, Cilt: 7 Sayı: 1, 67 - 74, 30.03.2016

Cengiz Yücedağ , Latif Gürkan Kaya

Öz

Dünyada hızlı gelişen kentleşme ve endüstrileşme ile bilinçsiz tarımsal uygulamalar sonucunda ciddi hava kirliliği problemleri ortaya çıkmıştır. Çeşitli endüstriyel kaynaklardan atmosfere verilen hava kirleticiler, başta insanlar olmak üzere bitkiler ve hayvanlar üzerinde önemli zararlara neden olmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada, başlıca hava kirleticilerine yer verilmiş ve bunların bitkiler üzerine etkileri incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hava kirliliği, hava kirletici, bitki, kentleşme, endüstri

Impacts of Air Pollutants to Plants

Öz

In the World, the rapid development of urbanization and industrialization with unconscious agricultural practices
have emerged serious air pollution problems. Air pollutants into the atmosphere from various industrial sources
have caused important damages on human, plants and animals. Therefore, in the study, the major air pollutants
and their impacts on the plants have been investigated.

Anahtar Kelimeler

Air pollution, air pollutant, plant, urbanization, industry

Kaynakça

• Agrawal, M., Singh, B., Rajput, M., Marshall, F., Bell, J.N.B. (2003). Effect of Air Pollution on Peri-Urban Agriculture: A Case Study. Environmental Pollution, 126: 323-329.
• Amil, M. (2005). Ankara Hava Kalitesinin Alansal ve Zamansal Değişiminin İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• Ashmore, M.R., Marshall, F.M. (1999). Ozone Impacts on Agriculture: An Issue of Global Concern. Advances in Botanical Research, 29: 32– 49.
• Asri, F., Sönmez, S. (2006). Ağır Metal Toksisitesinin Bitki Metabolizması Üzerine Etkileri. Derim Dergisi, 2(23): 36- 45.
• Bayram, H. (2005). Türkiye’de Hava Kirliliği Sorunu: Nedenleri, Alınan Önlemler ve Mevcut Durum. Toraks Dergisi, 6(2): 159-165.
• Bayram, H., Dörtbudak, Z., Fişekçi, F.E., Kargın, M., Bülbül, B. (2006). Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığına Etkileri, Dünyada, Ülkemizde ve Bölgemizde Hava Kirliliği Sorunu. Dicle Tıp Dergisi, 33(2): 105-112.
• Bussotti, F., Ferretti, M. (1998). Air Pollution, Forest Condition and Forest Decline in Southern Europe: an Overview. Environmental Pollution, 101 (1): 49-65.
• CLAG, (1996). Critical Levels of Air Pollutants for the United Kingdom. Critical Loads Advisory Group, Institute of Terrestrial Ecology, Penicuik.
• Çepel, N., Dündar, M., Ertan, E. (1980). Samsun-Gelemen Orman Fidanlığında Görülen Duman Zararları Üzerine Araştırmalar. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 30: 6-42.
• Çınar, Ö. (2008). Çevre Kirliliği ve Kontrolü. Nobel Yanıcılık, Ankara.
• Demirel, E. (2010). Erzurum Kent Atmosferindeki Polislik Aromatik Hidrokarbonların (PAH) Örneklenmesi ve Analizi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• Dursun, A., Aslantaş, R., Pırlak, L. (1998). Hava Kirliliğinin Bahçe Bitkileri Yetiştiriciliği Üzerine Etkileri. ÇEVKOR, 7(27): 11-14.
• Eğri, M. (1997). 1996-1997 Kış Döneminde Malatya İl Merkezi Hava Kirliliği Parametrelerine Meteorolojik Koşulların Etkisi. Turgut Özal Tıp Merkezi Dergisi, 4(3): 265-269.
• Elkoca, E. (2002). Hava Kirliliği ve Bitkiler Üzerindeki Etkileri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34(4): 367- 374.
• Emberson, L.D. (2003). Air pollution impacts on crops and forests: an introductıon. Ashmore, M.R., Emberson, L.D., Murray, F.M. (eds.) Air Pollution impacts on crops and forests: A Global Assessment, Imperial College Press. London, Bölüm 1, 3-29.
• Esher, R.J., Marx, D.H., Ursic, S.J., Baker, R.L., Brown, L.R., Coleman, D.C. (1992). Simulated Acid Rain Effects on Fine Roots, Ectomycorrhizae, Micro-Organisms, and Invertebrates in Pine Forests of The Southern United States. Water, Air and Soil Pollution, 61: 269-278.
• Ganatas, P., Tsakaldimi, M., Zachariadis, G. (2011). Effect of Air Traffic Pollution on Seed Quality Characteristics of Pinus brutia. Environmental and Experimental Botany, 74: 157-161.
• Gheorghe, I.F., Ion, B. (2011). The Effects of Air Pollutants on Vegetation andthe Role of Vegetation in Reducing Atmospheric Pollution. The Impact of Air Pollution on Health, Economy, Environment and Agricultural Sources", kitabı, editör: Mohamed K. Khalla, Bölüm 12, DOI: 10.5772/17660.
• Govindaraju. M., Ganeshkumar. R.S., Suganthi. P., Muthukumaran. V.R, Visvanathan. P. (2010). Impact Assessment of Air Pollution Stress on Plant Species through Biochemical Estimations. World Academy of Science, Engineering and Technology, 48: 933-936.
• Gravano, E., Giulietti, V., Desotgiu, R., Bussotti, F., Grossoni, P., Gerosa, G., Tani, C. (2003). Foliar Responses of an Ailanthus Altissima Clone in Two Sites with Different Levels of Ozone-Pollution. Environmental Pollution, 121: 137-146.
• Hatipoğlu, R., Tükel, T., Koç, M. (1988). Çevre Kirlenmesinin Bitkiler Üzerindeki Etkileri. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(3): 119-133.
• Heck, W.W., Taylor, O.C., Tingey, D.T. (1988). Assessment of Crop Loss from Air Pollutants”, Elsevier Applied Science, London.
• Honour, S.L. Bell, J.N.B. Ashenden, T.A. Cape, J.N., Power, S.A. (2009). Responses of herbaceous plants to urban air pollution: Effects on growth, phenology and leaf surface characteristics. Environmental Pollution, 157(4): 1279- 1286.
• Kant, C., Kızıloğlu, T. (2003). Asit Yağmurlarının Canlılar Üzerine Etkileri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(34): 217-221.
• Kantarcı, D. (1995). Hava Kirliliğinin Bitkiler Üzerine Doğrudan ve Dolaylı Etkileri. http://www.mmo.org.tr/resimler/dosya_ekler/6ef5f7fa914c 199_ek.pdf?dergi=169
• Karnosky, D., Witter, J., Gagnon, Z., Reed, D. (1992). Effects of Genotype on The Response of Populus-Tremuloides Michx to Ozone and Nitrogen Deposition. Water Air and Soil Pollution, 62(3-4): 189-199.
• Kley, D., Kleinmann, M., Sanderman, H., Krupa, S. (1999). Photochemical oxidants; state of the science. Env. Pollut. 100: 19-42.
• Longauer, R., Gömöry, D., Paule, L., Blada I., Popescu, F., Mankovska, B., Müller-Starck, G., Schubert, R., Percy, K., Szaro, R.C., Karnosky, D.F. (2004). Genetic Effects of Air Pollution on Forest Tree Species of The Carpathian Mountains. Environmental Pollution, 139: 85-92.
• Miller P.R., McBride, J. (1999). Oxidant Air Pollution Impacts in the Montane Forests of Southern California: The San Bernadino Mountain Case Study. Springer-Verlag, New York.
• Munzuroğlu, Ö., Gür, N. (2000). Ağır Metallerin Elma (Malus sylvestris Miller cv. Golden)’da Polen Çimlenmesi ve Polen Tüpü Gelişimi Üzerine Etkileri. Türk Biyoloji Dergisi, 24: 677-684.
• Müezzinoğlu, A. (2003). Hava Kirliliği ve Kontrolünün Esasları. Dokuz Eylül Yayınları, İzmir.
• Nuhoğlu, Y. (2005). The harmful effects of air pollutants around the Yenikoy thermal power plant on architecture of Calabrian pine (Pinus brutia Ten.) needles. Journal of Environmental Biology 26 (2): 315-322.
• Okcu, M., Tozlu, E., Kumlay, A.M., Pehluvan, M. (2009). Ağır Metallerin Bitkiler Üzerine Etkileri. Alınteri Dergisi, 17: 14- 26.
• Ozolincius, R., Serafinaviciute, B. (2003). Ozone-Induced Visible Foliar Injuries in Lithuania. Baltic Forestry, 9(2): 51-57.
• Özkan, N. (1988). Asit Yağmurları ve Orman Tahribatı. Orman Mühendisliği Dergisi, 2(25): s.22-25.
• Pandey, J., Agrawal, M. (1994). Growth-responses of Tomato Plants to Low Concentrations of Sulfur Dioxide and Nitrogen Dioxide. Scientia Horticulturae, 58(1-2): 67-76.
• Pleijel, H., Danielsson, H., Gelang, J., Sild, E., Sellden, G. (1998). Growth Stage Dependence of The Grain Yield Response to Ozone in Spring Wheat (Triticum aestivum L.). Agriculture, Ecosystems and Environment, 1(70): 61- 68.
• Seyyednejad, S.M., Koochak, H. (2011). A Study on Air Pollution Effects on Eucalyptus Camaldulensis. International Conference on Environmental, Biomedical and Biotechnology, 16: 98-100.
• Singh, R.P., Tripathi, R.D., Sinha, S.K., Maheshwari, R., Srivastava, H.S. (1997). Response of Higher Plants to Lead Cantamined Environment. Chemosphere, 11(34): 2467- 2493.
• Tolunay, D. (2003). Air pollution effects on annual ring widths of forest trees in mountainous land of İzmir (Turkey). Water, Air, and Soil Pollution: Focus 3: 227-242.
• Tolunay, D., Öztürk, S., Karakaş, A., Akkaş, M., Adıgüzel, U., Gürlevik, N., Taşdemir, C., Aytar, F. (2013). Türkiye’de Hava Kirliliğinin Ormanlar Üzerindeki Etkilerinin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi Uluslararası İşbirliği Programı (Icp Forests)’ndan Elde Edilen Sonuçlar. Hava Kirliliği ve Kontrolü Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, 6-21
• URL1 (2015). www.mevzuat.gov.tr
• Zierl, B. (2002). Relations Between Crown Condition And Ozone And İts Dependence on Environmental Factors. Environmental Pollution, 119: 55-68.
• Wahid, A., Maggs, R., Shamsi, S.R.A., Bell, J.N.B., Ashmore, M.R. (1995). Air Pollution and its impacts on Wheat Yields in the Pakistan Punjab. Environmental Pollution, 88: 147– 154.