Çok Yönlü Liderlik Yönelimleri Ölçeği (ÇYLYÖ): Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 333 - 347, 30.09.2019

Mücahit Dursun , Mehmet Günay , İbrahim Fatih Yenel

https://doi.org/10.33712/mana.596370

Cited By: 15

Öz

Bu çalışmada, bireylerin
liderlik yönelimlerini belirlemeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçme
aracının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma, 2018-2019 eğitim- öğretim yılı
bahar döneminde Gazi Üniversitesi ve Hacı Bayram Veli Üniversitelerinin farklı
fakültelerinde öğrenim gören 266’sı kadın ve 237’si erkek olmak üzere toplam 503
üniversite öğrencisi üzerinde yürütülmüştür. Ölçme aracının yapı geçerliliğini
test etmek için ilk olarak Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) yapılmıştır. AFA
sonucunda toplam varyansın %52,807’sini açıklayan, 19 madde ve dört alt
boyuttan oluşan bir yapı elde edilmiştir. Ortaya çıkan bu yapının doğrulaması
amacıyla yapılan Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) sonucunda, yeterli uyum
indekslerine ulaşılmıştır. Maddelerin ayırt ediciliğini tespit etmek için
düzeltilmiş madde test korelasyonu incelenmiş ve %27’lik alt-üst yöntemi ile
madde puan ortalamaları arasında fark olup olmadığı karşılaştırılmıştır. Ölçme
aracının güvenilirliği Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı ile incelenmiş ve
çıkan güvenilirlik katsayılarının ölçeğin oldukça güvenilir olduğuna dair kanıt
sağlamıştır. Bu bulgular doğrultusunda, Çok Yönlü Liderlik Yönelimleri Ölçeği
(ÇYLYÖ)’nin geçerli ve güvenilir ölçümler yapabilen bir veri toplama aracı
olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Liderlik Yönelimleri, Geçerlilik, Güvenilirlik

Multidimensional Leadership Orientations Scale (MLOS): Validity and Reliability Study

Öz

In this study, it was
aimed to develop a valid and reliable measurement tool for determining the
leadership orientations of individuals. The study was conducted on a total of
503 university students, 266 females and 237 males, who studied at different
faculties of Gazi and Hacı Bayram Veli Universities during the spring semester
of the 2018-2019 academic year. In order to test the structural validity of the
measuring instrument, first, Exploratory Factor Analysis (EFA) was conducted.
As a result of EFA, a structure consisting of 19 items and four sub-dimensions
was obtained, explaining 52,807% of the total variance. As a result of the
confirmatory Factor Analysis (DFA) conducted to confirm this structure,
sufficient compliance indexes were reached. To determine the differentiability
of items, the corrected item test correlation was examined and it was compared
whether there was a difference between the top-down method of 27% and the item
score means. The reliability of the measuring instrument was examined with the
Cronbach Alpha internal coherence coefficient, providing evidence that the
resulting reliability coefficients were highly reliable on the scale. In line
with these findings, it is tellable that Multidimensional Leadership
Orientations Scale (MLOS) is a data collection tool capable of performing valid
and reliable measurements.

Anahtar Kelimeler

Leadership, Leadership Orientations, validity, reliability

Kaynakça

• ANDERSON, Lorin Woodrow (1988), “Attitudes and Their Measurement”, Educational Research, Methodology and Measurement: An International Handbook (Ed. J. P. Keeves), Pergamon Press, New York, ss.885-895.
• AYDIN, Mustafa (2013), Eğitimde Örgütsel Davranış, Gazi Kitapevi, Ankara.
• BALCI, Ali (2005), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler, Pegem Yayınları, Ankara, 5.Baskı.
• BAŞARAN, İbrahim Ethem (2004), Yönetimde İnsan İlişkileri, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• BOLMAN, Lee G. ve DEAL, Terrence (1991), “Liderlik ve Yönetim Etkinliği: Çok Çerçeveli, Çok Sektörlü Bir Analiz”, İnsan Kaynakları Yönetimi Dergisi, S.30(4), ss.509-534.
• BOLMAN, Lee G. ve DEAL, Terrence (2014), How Great Leaders Think: The Art Of Reframing, John Wiley & Sons Publisher, New Jersey.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Şener (2014), Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum, Pegem Akademik Yayınları, Ankara.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Şener, KILIÇ ÇAKMAK, Ebru, AKGÜN, Özcan Erkan, KARADENİZ, Şirin ve DEMİREL, Funda (2012), Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Pegem Akademik Yayınları, Ankara, 11.Baskı.
• CANSOY, Ramazan ve TOFUR, Sezen (2017), “Examining The Relationship Between Teacher Candidates' Individual Values and Leadership Orientations”, Journal of Education and Practice, S.8(2), ss.101-113.
• CARRİLLO, Rosa Antonia (2019), The Relationship Factor in Safety Leadership: Achieving Success Through Employee Engagement, Routledge Publisher, Abington.
• CLARK, Kenneth E. ve CLARK, Miriam B. (1990), “Measures of Leadership”, Conference on Psychological Measures and Leadership, Leadership Library of America.
• ÇOKLUK, Ömay, ŞEKERCIOĞLU, Güçlü ve BÜYÜKÖZTÜRK, Şener (2012), Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve Lisrel Uygulamaları, Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
• DE VELLİS, Robert F. (2014), Ölçek Geliştirme: Kuram ve Uygulamalar, Nobel Yayıncılık, Ankara.
• DERELİ, Mahçe (2003), “A Survey Research of Leadership Styles of Elementary School Principles”, Unpublished Master Thesis, Middle East Technical University Faculty of Education, Ankara.
• DUROCHER, Elizabeth Antoinette (1997), "Leadership Orientations of School Administrators: A Survey of Nationally Recognized School Leaders", Thesis, Columbia University Teachers College.
• ELMUTİ, Dean, MİNNİS, William ve ABEBE, Michael (2005), “Does Education Have a Role in Developing Leadership Skills?", Management Decision, S.43(7/8), ss.1018-1031.
• EROL, Eren (2008), Yönetim ve Organizasyon (Çağdaş ve Küresel Yaklaşımlar), Beta Yayınevi, İstanbul.
• ERKUŞ, Adnan (2014), Psikolojide Ölçme ve Ölçek Geliştirme-I: Temel Kavramlar ve İşlemler, Pegem Yayınları, Ankara, 2.Baskı.
• ESENTÜRK, Oğuz Kaan, YILMAZ, Aynur, İLHAN, Ekrem ve KAN, Adnan (2019), “Beden Eğitimi Öğretmeni Kişilerarası Öz-Yeterlik Ölçeği’nin Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi”, Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, S.24 (2), ss.63-88.
• FRAENKEL, Jack R. ve WALLEN, Norman E. (2000), How to Design And Evaluate Research in Education, McGraw Publisher, New York.
• HAN, Joo Hun, LİAO, Hui, TAYLOR, M. Susan ve KIM, Seongsu (2018), “Effects of High‐Performance Work Systems on Transformational Leadership And Team Performance: Investigating The Moderating Roles of Organizational Orientations”, Human Resource Management, S.57(5), ss.1065-1082.
• HOOPER, Daire, COUGHLAN, Joseph ve MULLEN, Michael (2008), “Structural Equation Modelling: Guidelines For Determining Model Fit”, Electronic Journal of Business Research Methods, S.6(1), ss.53-60.
• HORTAÇSU, Nuran (1998), Grup İçi ve Gruplar Arası Süreçler, İmge Kitapevi Yayınları, Ankara.
• IGBİNAKHASE, Idahosa ve NAİDOO, Vannie (2019), “Global Leadership Competencies and Orientations: Theory, Practice, And Future Implications”, Contemporary Multicultural Orientations And Practices for Global Leadership, ss.59-79.
• KALFA, Murat (2019), "Yönetim ve Spor", Spor Bilimleri Araştırmaları (Ed. Zeynep Filiz Dinç), Akademisyen Kitabevi, Ankara, ss.73-88.
• KARASAR, Niyazi (2014), Bilimsel Araştırma Yöntemleri: Kavramlar, Teknikler ve İlkeler, Nobel Yayınevi, Ankara, 27.Baskı.
• KILIÇ CAKMAK, Ebru, ÇEBİ, Aynur ve KAN, Adnan (2014), "Developing A Social Presence Scale for E Learning Environments", Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, S.14, ss.764-768.
• KIM, Dongkyou, CHOİ, Dongwon ve VANDENBERGHE, Christian (2018), “Goal-Focused Leadership, Leader-Member Exchange, And Task Performance: The Moderating Effects of Goal Orientations And Emotional Exhaustion”, Journal of Business And Psychology, S.33(5), ss.645-660.
• KLİNE, Patrick (1998), Principles And Practice of Structural Equation Modeling, Routledge Publisher, New York.
• MUJTABA, Bahaudin G. (2019), “Leadership Orientation of Afghan and Japanese Respondents: A Study of “Guzaara” or Getting Along in Asia”, Information Management And Business Review, S.11(1), ss.24-39.
• NGUYEN, Lam D, TANNER, Thomas ve PHAM, Loan N. (2019), “Cross-Culture Management: An Empirical Examination on Task And Relationship Orientations of Japanese And Omani Working Adults”, International Journal of Human Resources Development and Management, S. 19(1), ss.92-103.
• NUNNALLY, Jum C. ve BENSTEİN, Ira (1994), Psychometric Theory, Mc-Graw Hill, New York, 3.Baskı.
• ÖZCAN, Kenan ve BALYER, Aydın (2013), “Liderlik Oryantasyon Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S.9(1), ss.136-150.
• ÖZDEMİR, Murat (2018), “Liderlik Yönelimi ve Politik Beceri Arasındaki İlişkinin Okul Müdürlerinin Görüşlerine Göre İncelenmesi”, Ege Eğitim Dergisi, S.19(1), ss.116-134.
• ÖZDEMİR, Yalçın, BUYRUK, Halil ve GÜNGÖR, Sabri (2018), “Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimi ile Liderlik Yönelimleri Arasındaki İlişki”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S.14(2), ss.548-571.
• PEERS, Lan (1996), Statistical Analysis For Education and Psychology Researchers: Tools For Researchers In Education And Psychology, Falmer Press, London.
• SCHERMELLEH ENGEL, Karin, MOOSBRUGGER, Helfried ve MÜLLER, Hans (2003), “Evaluating The Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance And Descriptive Goodness-of-Fit Measures”, Methods of Psychological Research Online, S.8(2), ss.23-74.
• SEÇER, İsmail (2013), SPSS ve Lisrel İle Pratik Veri Analizi: Analiz ve Raporlaştırma, Anı Yayıncılık, Ankara.
• ŞEKER, Hasan, DENİZ, Sabahattin ve GÖRGEN, İsmail (2004), “Öğretmen Yeterlikleri Ölçeği”, Milli Eğitim Dergisi, S.164, ss.105-118.
• ŞENCAN, Hüner (2005), Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik, Seçkin Yayınları, Ankara.
• ŞİMŞEK, Emel ve GARİPAĞAOĞLU, Burçak Çağla (2016), “Bolman ve Deal’in Dört Çerçeve Modeline Göre Akademik Liderlerin Liderlik Yaklaşımlarının Incelenmesi”, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S.17(1), ss.81-94.
• TABACHNİCK, Barbara G. ve FIDELL, Linda S. (2007), Using Multivariate Statistics, Allyn And Bacon Publisher, Boston, 5.Baskı.
• TAVŞANCIL, Ezel (2014), Tutumların Ölçülmesi ve SPSS Veri Analizi, Nobel Yayınları, Ankara.
• TEKİN, Halil (2004), Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Yargı Yayınevi, Ankara, 17. Baskı.
• TEZBAŞARAN, Ata (2008), Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu, Türk Psikologları Derneği Yayınları, Ankara, 3. Baskı.
• THOMPSON, Michael D. (2005), “Organizational Climate Perception and Job Element Satisfaction: A Multi-frameApplication in a Higher Education Setting”. E-Journal of Organizational Learning And Leadership, S.4, ss.1-16.
• YENEL, İbrahim Fatih (2018), "Liderlik", Yönetim ve Spor (Ed. Ahmet Azmi Yetim), Gazi Kitabevi Yayınları, Ankara, ss.293-312.
• YILDIRIM, Ali ve ŞİMŞEK, Halil (2011), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayınları, Ankara.