Palestine Problem within the Scope of Republican People's Party

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 374 - 385, 30.09.2019

Selçuk Aslan Yusuf Uysal

https://doi.org/10.33712/mana.596379

Öz

Palestine has an
important place in the region with its religious, political and cultural
meaning, its important geopolitical position in the Eastern Mediterranean and
the importance of the city of Jerusalem for three religions. With the end of
the Second World War and the establishment of the State of Israel, the events
in Palestine became a problem that involved not only the states in the region
but all the major states in the international arena. The fact that this problem
is still not solved despite the involvement of many states is an indication of
the complexity of the Palestinian Question. Although Turkey's foreign policy
focused on the West, with historical, geographical, cultural and economic ties,
Turkey was required to deal with the issues of the Middle East also.
Palestinian question, one of the most important problems in the Middle East has
had a special position for Turkey. Long period of sovereignty of the Ottoman
Empire had in Palestine and the spiritual connection of the Turkish people with
the holy places in Palestine caused Turkey's dealing with question. The aim of
this study is to determine the approach of RPP (Republican People's Party) to
the Palestine issue and to observe the policies and visions of the party for
solving the problem. In this context, face to face interview method, which is
one of the primary data collection methods, has ben used by making interviews
with the Vice Chairman of RPP and a Columnist of Şalom Newspaper. In addition,
secondary literature review has been made on the subject and data has been
gathered.

Anahtar Kelimeler

Republican People's Party, Palestine, Israel, Palestine Question, Middle East

Cumhuriyet Halk Partisi Özelinde Filistin Sorunu

Öz

Filistin; dini, siyasi
ve kültürel açıdan taşıdığı anlamı, Doğu Akdeniz’de yer alan tarifsiz
jeopolitik konumu ve Kudüs şehrinin üç din açısından ehemmiyetli oluşuyla
bölgede önemli bir yere sahip olmuştur. İkinci Dünya Savaşının bitmesi ve
İsrail Devleti’nin kurulması ile birlikte Filistin’de yaşanan olaylar sadece
bölgedeki devletlerin değil uluslararası alandaki bütün büyük devletlerin
müdahil olduğu bir sorun haline gelmiştir. Günümüzde halen bu sorunun birçok
devletin müdahil olmasına rağmen bir çözüme kavuşmaması aslında Filistin
Sorununun karmaşıklığının göstergesidir. Türkiye’nin dış politikası ne kadar
Batı’ya dönük olsa da, Orta Doğu ile tarihsel, coğrafi, kültürel ve ekonomik
bağları, Türkiye’yi bölge meseleleriyle ilgilenme gerekliliğiyle karşı karşıya
bırakmıştır. Orta Doğuda bahsi geçen sorunların başında gelen Filistin Sorunu
da Türkiye için özel bir konuma sahip olmuştur. Osmanlı Devleti’nin Filistin’de
uzun süre hâkimiyetinin olması ve Türk halkının Filistin’deki kutsal mekânlarla
manevi bağının olması Türkiye’nin sorunla ilgilenmesinin tarihi ve kültürel
sebeplerini oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı, CHP’nin Filistin sorununa
yaklaşımının tespit edilmesi ve sorunun çözümü için Partinin benimsediği
politika ve görüşlerin saptanmasıdır. Bu bağlamda, dönemin dış ilişkilerden
sorumlu CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Şalom Gazetesi Köşe Yazarı ile görüşme
yapılarak birincil veri toplama yöntemlerinden olan “görüşme” yöntemi
kullanılmıştır. Ayrıca konu ile ilgili ikincil kaynak taraması yapılmış ve
veriler toplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet Halk Partisi, Filistin, İsrail, Filistin Sorunu, Orta Doğu

Kaynakça

• 3821 sayılı 16.10.1981 tarih ve 2533 sayılı Siyasî Partilerin Feshine Dair Kanunun Yürürlükten Kaldırılmasına ve 2820 Sayılı Siyasî Partiler Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun (03.07.1992 tarih ve 21273 sayılı Resmi Gazete).
• AKBALIK, Hakan (2006), “1946-1950 Döneminde Chp’nin Seçim Çalışmaları”, Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• ARMAĞAN, Servet (1967), “Türkiye’de Parlamento Seçimleri”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, S.33(3-4), ss.45-100.
• ATATÜRK ARAŞTIRMA MERKEZI (2006), Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I-III, Divan Yayıncılık, Ankara.
• AYDIN, Mesut (2014), “Cumhurbaşkanlığı Arşivi Belgeleri Işığında Müdafaa-i Hukuk Grubu’nun Kuruluşu ve Ülke Genelinde Gruba Ait Heyet-İ Merkeziye Listelerinin Oluşturulması”, Turkish Studies, S.9(4), ss.97-137.
• BİLA, Hikmet (1999), CHP 1919-1999, Doğan Kitap, İstanbul.
• BOZDAĞLIOĞLU, Yücel (2003), Turkish Foreign Policy And Turkish Identity A Constructivist Approach, Taylor & Francis Books, New York.
• BURSADA BUGÜN GAZETESİ (2014), “Milletvekillerinden İsrail Eylemi”, E-Haber, http://www.bursadabugun.com/haber/tbmm-den-israil-in-filistin-e-saldirisina-sert-tepki-438891.html (Erişim Tarihi: 27.03.2018).
• CHP (1923), Cumhuriyet Halk Partisi Tüzüğü, CHP Yayını, Ankara.
• CHP (2004); Cumhuriyet Halk Partisinin Eğitim El Kitabı, CHP Yayını, Ankara, https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/e_yayin.eser_bilgi_q?ptip=SIYASI%20PARTI%20YAYINLARI&pdemirbas=200400296 (Erişim Tarihi: 28.03.2018).
• CHP (2007), 2007 Seçim Bildirgesi, CHP Yayını, Ankara, https://www.chp.org.tr/yayinlar/secim-bildirgeleri (Erişim Tarihi: 01.04.2018).
• CHP (2011), 2011 Seçim Bildirgesi, CHP Yayını, Ankara, https://www.chp.org.tr/yayinlar/secim-bildirgeleri (Erişim Tarihi: 01.04.2018).
• CHP (2012), “CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun İsmail Haniye ile Görüşmesi”, E-Haber, arsiv.chp.org.tr/?p=55419&output=pdf (Erişim Tarihi: 28.03.2018).
• CHP (2014), CHP ve AKP’nin Orta Doğu Politikalarının Ana Hatları, CHP Yayını, Ankara.
• CHP (2015), “CHP Tarihi”, E-Haber, https://www.chp.org.tr/haberler/chp-tarihi (Erişim Tarihi: 27.03.2018).
• CHP (2015a), 2015 Seçim Bildirgesi, CHP Yayını, Ankara, https://www.chp.org.tr/yayinlar/secim-bildirgeleri (Erişim Tarihi: 01.04.2018).
• CHP (2015b), Cumhuriyet Halk Partisi Programı, CHP Yayını, Ankara.
• CHP (2016), “CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Malatya Milletvekili Veli Ağbaba’nın Basın Açıklaması”, E-Haber, https://www.chp.org.tr/Haberler/17/agbabadan-diyanet-isleri-baskanina-sert-elestiri-isidle-ilgili-kirmizi-cizgin-var-mi-11735.aspx (Erişim Tarihi: 02.04.2018).
• CHP (2016), “CHP’nin Filistin’e Heyet Göndermesi”, E-Haber, https://www.chp.org.tr/Haberler/39/chp-heyeti-filistinde-19438.aspx (Erişim Tarihi: 11.04.2018).
• CNNTÜRK (2010), “CHP’nin Kapatılması”, E-Haber, http://www.cnnturk.com/2010/turkiye/05/22/chpnin.kurultaylar.tarihi/577149.0/ (Erişim Tarihi: 09.04.2018).
• CUMHURİYET GAZETESI (2011), “CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile Görüşmesi”, E-Haber, http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/diger/307010/Kilicdaroglu__Abbas_ile_gorustu.html (Erişim Tarihi: 04.04.2018).
• ÇELİK, Orhan (2004), “1980 Sonrası CHP’de İdeoloji Değişimleri”, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• DERİNDERE, M. Nihat (1999), “Meşrutiyet Döneminde Seçimler ve Meclis-i Mebusan”, E-Makale, http://www.koprudergisi.com/index.asp?Bolum=EskiSayilar&Goster=Yazi&YaziNo=412, (Erişim Tarihi:25.03.2018).
• EMRE, Yunus (2013), CHP, Sosyal Demokrasi ve Sol, İletişim Yayınları, İstanbul.
• GERÇEK GÜNDEM GAZETESİ (2014), “CHP’li Gençlerden Filistin Açıklaması”, E-Haber, http://www.gercekgundem.com/siyaset/57495/chpli-genclerden-filistin-aciklamasi (Erişim Tarihi: 28.03.2018).
• GÜVENÇ, Nazım (2002), Yine, Yeni, Yeniden CHP, Anahtar Kitaplar Yayınevi, İstanbul.
• HABER7 (2005), “Deniz Baykal’ın İsrail Ziyareti”, E-Haber, http://www.haber7.com/siyaset/haber/93023-deniz-baykal-israile-gitti (Erişim Tarihi: 27.03.2018).
• HÜRRİYET GAZETESİ (2006), “Deniz Baykal’ın Konuşması”, E-Haber, http://www.hurriyet.com.tr/mevlana-gibi-seslendi-gel-ne-olursan-ol-gel-4501053 (Erişim Tarihi: 27.03.2018).
• HÜRRİYET GAZETESİ (2011), “CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun Filistin Hakkında Açıklaması”, E-Haber, http://www.hurriyet.com.tr/kilicdaroglu-chp-filistinin-yaninda-18832007 (Erişim Tarihi: 28.03.2018).
• KILIÇ, Fahri (2011), “Bolu Müdâfaa-İ Hukuk Cemiyeti ve Faaliyetleri”, AİBÜ Eğitim Fakültesi Üniversitesi Dergisi, S.11(1), ss.29-37.
• KILIÇ, Oğuzhan Altuğ (2006), “1946’dan 1950’ye Geçişte Cumhuriyet Halk Partisi’nin İdeolojik Pozisyonunda Değişikler”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• KUMAŞ, Rahmi (1999), CHP’nin Soyağacı, Çağdaş Yayınları, İstanbul.
• KÜLTÜREL YAPILANMA GRUBU (t.y.), “12 Eylül Belgeleri”, E-Dosya, https://docplayer.biz.tr/193471-Kulturel-yapilanma-grubu-yorumsuz-12-eylul-belgeleri.html (Erişim Tarihi: 01.04.2018).
• MILLIYET GAZETESI (08.05.1972),“CHP 5.Olağanüstü Kurultay Sonuçları”, E-Haber, http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/ (Erişim Tarihi: 01.04.2018).
• MİLLİYET GAZETESİ (09.05.1972), “İsmet İnönü’nün CHP Genel Başkanlığından İstifa Etmesi”, E-Haber, http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/ (Erişim Tarihi: 29.03.2018).
• MİLLİYET GAZETESİ (15.05.1972), “CHP Genel Başkanı’nın Bülent Ecevit’in Olması”, E-Haber, http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/ (Erişim Tarihi: 29.03.2018).
• MİLLİYET GAZETESİ (2014), “CHP’den Filistin Halkına Destek Bildirisi”, E-Haber, http://www.milliyet.com.tr/chp-den-filistin-halkina-destek-bildirisi-eskisehir-yerelhaber-312115 (Erişim Tarihi: 28.03.2018).
• MİLLİYET GAZETESİ (22.03.1971), “CHP Genel Sekreteri Bülent Ecevit’in İstifası”, E-Haber, http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/ (Erişim Tarihi: 29.03.2018).
• MILLIYET GAZETESI (31.10.1980), “Bülent Ecevit’in CHP Genel Başkanlığından İstifa Etmesi”, E-Haber, http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/ (Erişim Tarihi: 01.04.2018).
• ÖNKAŞ, Hasan (2006), “1980 Sonrası Türkiye’de Sosyal Demokrasi: CHP Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• ÖRMECI, Ozan (2012), “CHP’nin İdeolojik Evreleri ve Geleceği”, E-Makale, http://ydemokrat.blogspot.com.tr/2012/01/chpnin-ideolojik-evreleri-ve-gelecegi.html (Erişim Tarihi: 30.03.2018).
• ÖVÜR, Mahmut (2011), 12 Eylül’den 12 Haziran’a Siyasi Partiler: Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Seta Analiz Yayınları, Ankara.
• ÖZCAN, Gencer (2005), Türkiye-İsrail İlişkilerinde Dönüşüm: Güvenliğin Ötesi, Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı Yayını, İstanbul.
• SABAH GAZETESİ (2011), “Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin’in İsrail Ziyareti”, E-Haber, https://www.sabah.com.tr/amerika/2011/09/07/turkiye-ve-israil-nereden-nereye (Erişim Tarihi: 03.04.2018).
• SANDER, Oral (1998), Türkiye’nin Dış Politikası, İmge Yayınevi, İstanbul.
• T. C. BAKANLAR KURULU (1949), 3/8942 sayılı İsrail Devletinin Derhal Tanınması Hakkında Bakanlar Kurulu Kararı (01.04.1949 tarih ve 7171 sayılı Resmi Gazete).
• TBMM (1997), “Tutanak Dergisi”, Dönem:20, Cilt:21, Yasama Yılı:2, Ankara.
• TBMM (1997a), "Türkiye Tarafından Hebron (El-Halil)'a Askeri Personel Gönderilmesi Hususunda Hükümetin Yetkili Kılınması İçin, Anayasanın 92 nci Maddesine Göre İzin Verilmesine Dair", 20.02.1997 Tarih ve 487 Sayılı Parlamento Kararı (22.02.1997 tarih ve 22913 sayılı Resmi Gazete).
• TBMM (2004), “Tutanak Dergisi”, Dönem:22, Cilt:47, Yasama Yılı:2, Ankara.
• TOPRAK, Erdoğan (2013), “CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun Brookings Enstitüsü’nde CHP’nin Türkiye Vizyonu Başlıklı Konferansta Yaptığı Konuşması”, E-Haber, http://www.erdogantoprak.com.tr/yhaber.asp?haberid=141336 (Erişim Tarihi: 02.04.2018).
• TUNCER, Erol (2012), 1961 Seçimleri, Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı Yayını, Ankara.
• YENİ ŞAFAK GAZETESİ (2006), “Filistin Kurtuluş Örgütü’nün Ankara’da Temsilcilik Açması”, E-Haber, http://www.yenisafak.com/arsiv/2006/subat/19/izdusum.html (Erişim Tarihi: 28.03.2018).
• YENİ ŞAFAK GAZETESİ (2013), “CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun İsrail Hakkında Açıklaması”, E-Haber, http://www.yenisafak.com/politika/chpden-akilalmaz-mavi-marmara-aciklamasi-589380 (Erişim Tarihi: 28.03.2018).
• YÜKSEK SEÇIM KURULU (t.y.), 1950 ve 1961 Seçim Sonuçları, YSK Yayını, Ankara, http://www.ysk.gov.tr/tr/1950-1977-yillari-arasi-milletvekili-genel-secimleri/3007 (Erişim Tarihi: 03.04.2018).
• ZENGINOĞLU, Samet (2012), “Dörtlü Takrir: Amacı, İçeriği, Neticesi”, E-Makale, http://akademikperspektif.com/2012/06/07/dortlu-takrir-amaci-icerigi-neticesi/ (Erişim Tarihi: 29.03.2018).
• YILMAZ, Öztürk, CHP Genel Başkan Yardımcısı, Sözlü Görüşme.
• VALANSI, Karel, Şalom Gazetesi Köşe Yazarı ve İsrail-Orta Doğu Uzmanı, Sözlü Görüşme.