DÜYUN-U UMUMİYE İDARESİ İLE ULUSLARARASI PARA FONU’NUN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2009, Cilt: 11 Sayı: 21, 33 - 48, 01.05.2009

Hatice Dayar İsmail Küçükaksoy

Öz

Osmanlı Devleti’nde 1854 yılında ortaya çıkan ilk borçlanma; ülkede yaşanan siyasi, sosyal ve ekonomik nedenlerden ileri gelmektedir. İlk borçlanmanın yapıldığı bu tarihten belli bir süre sonra borç krizi yaşanmaya başlanmış, 1881 yılında ise, devletin gelir kaynaklarının önemli bir bölümünün alacaklılar tarafından yönetildiği “Düyun-u Umumiye İdaresi” kurulmuştur. Türkiye Cumhuriyeti, 1923 yılından sonra ciddi bir büyüme sürecine girmiştir. Büyümenin yanında kalkınma süreci, Türkiye’nin jeostratejik konumundan dolayı askeri alanda da kendisini yetiştirmesini zorunlu kılmıştır. Bahsedilen gelişmeler, tarıma dayalı üretim yapan Türkiye’yi borçlanmaya itmiştir. Borçlanmanın zamanla artması ve makro ekonomik dengelerin bozulmasının sebep olduğu ödemeler sorununun giderilmesi, borçların yapılandırılması ve makro ekonomik dengelerin sağlanması için IMF ile anlaşmalar yapılmıştır

Anahtar Kelimeler

Duyun-u Umumiye İdaresi, Uluslararası Para Fonu

COMPARISON OF PUBLIC DEPT MANAGEMENT INSTITUTION IN OTTOMAN EMPIRE AND INTERNATIONAL MONETARY FUND

Öz

The first dept taken from foreign countries during Ottoman Empire period, resulted from the political, social and economic developments occurred at that time. After some period, following the first dept, there has been a dept crises in the country. In the year 1881, “Public Dept Management Institution” was founded in which most of the government revenues had been administered by creditors. Republic of Turkey had started a serious growth era after 1923. The process of development along with growth had imposed Turkey to improve itself in military fields due to its geo-strategic location. The developments mentioned above caused Turkey, a country which makes all its production based on agriculture, to get into a dept burden. In order to solve payment problems caused by macroeconomic instability and increasing dept in time, and also in order to restructure depts and to regain macroeconomic balances, some contracts has been made with IMF. “Public Dept Management Institution”, had become a safeguard mechanism for creditor countries. The tax revenues of Turkey had been shown as a payoff for the depts taken from foreign countries. Today, IMF has become an institution for Turkey to help it to build a sustainable debt management for overdue depts

Anahtar Kelimeler

Public Dept Management Institution, International Monetary Fund, International Dept Crisis.

Kaynakça

• Açba, Sait (2004). Osmanlı Devleti'nin Dış Borçlanması (1854-1914), Ankara: Vadi Yayınları.
• Muhabirleri Derneği Yayın Organı, Sayı: 4. Aktaş, Ümit (2006). Osmanlı Çağı ve Sonrası, İstanbul: Anka Yayınları
• Alpar, Cem (1980). Çokuluslu Şirketler ve Ekonomik Kalkınma, Ankara: Turhan Kitabevi
• Çımat, Ali (Mart 2002). “Böyle Borçlandı Devlet-i Aliye”, sayı:26. Tarih ve Düşünce Dergisi
• Çelik, Abdullah (Kasım 2007). “ Osmanlı İmparatorluğu’nu Dış Borçlanmaya İten Mali ve Ekonomik Nedenler Üzerine Kısa Bir Değerlendirme”, Yaklaşım Dergisi, yıl:15, sayı: 179.
• Doğan, Yalçın (1980). IMF Kıskacında Türkiye, İstanbul: Tekin Yayınevi
• Eğilmez, Mahfi (1996). Hazine, İstanbul: Finans Dünyası Yayınları
• Eğilmez, Mahfi ve Kumcu Ercan (2004). Ekonomi Politikası: Teori ve Türkiye
• Uygulaması, 7. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi Ekinci, Mehmet Fatih (2008). Türkiye’nin Mali İntiharı: Kapitülasyonlar ve 1838 Balta
• Limanı Ticaret Sözleşmesi’nden Sevres Antlaşmasına, Ankara: Platin Yayınları Erdost, Cevdet (1982). IMF İstikrar Politikaları ve Türkiye, Ankara: Savaş Yayınları.
• Falay, Nihat (2000). Maliye Tarihi: Ders Notları, 3. Baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi
• Işık, A. Kadir, Karayılmazlar, Ekrem, Organ, İbrahim, Işık (2005). Devlet Borçları
• Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları Kantarcı, Hasan Bülent, Karacan, Rıdvan (Temmuz-Aralık 2008), “Mali Disiplinin
• Sağlanması Açısından Türkiye IMF İlişkilerinin Değerlendirilmesi” Maliye Dergisi, Sayı 155. Karacan, Ali İhsan (1996). Bankacılık ve Kriz, İstanbul: Finans Dünyası Yayınları
• Karal, Enver Ziya (1988). Osmanlı Tarihi, 3. Baskı, Cilt: VIII, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi
• Karluk, Rıdvan (1995). Uluslararası Ekonomi, 4. Baskı, İstanbul: Beta Yayıncılık
• Karluk, Rıdvan (1998). Uluslararası Ekonomik Mali ve Siyasal Kuruluşlar, 4. Baskı
• Ankara: Turhan Yayınevi Karluk; Rıdvan (2003): Uluslararası Ekonomi, İstanbul: Beta Basım Yayın
• Karluk, Rıdvan (2007). Cumhuriyetin İlanından Günümüze Türkiye ekonomisinde
• Kılıçbay, Ahmet (1999). Türkiye Ekonomisi, İstanbul: Bilim Teknik Yayınevi
• Özen Ahmet, Özpençe Özay (Nisan 2006). “Osmanlı İmparatorluğu’nda ve Türkiye
• Quartert, Donald (Temmuz 2000). “Düyun- u Umumiye’ nin İstihdam Politikaları: 1909, çev. Ahmet Fethi, Toplumsal Tarih Dergisi
• Sayar, Nihad (1977). Türkiye İmparatorluk Dönemi Mali Olayları, 2. Baskı İstanbul
• İ.İ.T.İ.A Nihad Sayar Yayın ve Yardım Vakfı Yayınları Seyidoğlu, Halil (2007). Uluslar arası İktisat, 16. Baskı, İstanbul: Güzem Can Yayınları
• Somçağ, Selim (25 Mart 2009). IMF'nin İflas Planı: Yeni Düyun-u Umumiye
• Cumhuriyet Bilim ve Teknik Eki, http://www.selimsomcag.org (26 Ekim 2002)
• Tekin, Fazıl (1988). Uluslararası Maliye, cilt:1, no: 261, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları
• Türkcan, Ergun, (1982).” Bretton Woods Sisteminin Çözülme Süreci”, IMF İstikrar
• Politikaları ve Türkiye, Ankara: Savaş Yayınları Türkiye ve IMF ilişkileri, http://www.finansgundem.com (22 mart 2009)
• Uras, Güngör (1979). Türkiye'de Yabancı Sermaye Yatırımları, İstanbul: Formül Matbaası
• Yavi, Ersal (2001). Bir Ülke Nasıl Batırılır ?, 4. Baskı, İzmir: Yazıcı Yayınevi
• Yerasimos, Stefanos (1975). Azgelişmişlik Sürecinde Türkiye: Tanzimattan I. Dünya
• Savaşına, İstanbul : Gözlem Yayınları Yılmaz, Faruk (2003). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Dış Borçlar (Düyun- u Umumiye)
• Ankara: Berikan Yayınevi.