Kur’ân’da Felâh Kavramı

Yıl 2011, Cilt: 11 Sayı: 3, 23 - 43, 31.12.2011

Durak Pusmaz

https://doi.org/10.5281/zenodo.3344304

Öz

Müminin gayesi Allah’ın rızasını kazanıp, hem bu dünyada, hem de ahirette kurtuluşa ererek mutlu bir hayat yaşamaktır. Kur’ân-ı Kerîm’de kurtuluşa ermeyi ifade eden kavramlardan biri de ‘felâh’ sözcüğüdür. Bu kökten türeyen kelimeler Kur’an’da 40 yerde geçer. 12 yerde müminlerin iman, ibadet, infak, insanları hayra davet etmek, marufu emredip münkerden nehyetmek gibi güzel vasıfları zikredildikten sonra: "Ülâike hümü’l-müflihûn: İşte gerçek kurtuluşa erenler ve ebedi nimetler içerisinde devamlı kalacak olanlar onlardır" buyrularak kendilerine büyük bir müjde verilir.

Anahtar Kelimeler

Felâh, Kurtuluş, Fevz, Necât, Hüsrân

The Concept of Falah in the Qur’an

Öz

The goal of the believer is to lead a blissful life both in this world and in the hereafter by reaching salvation through attaining the pleasure and contentment of Allah. One of the concepts expressive of such salvation in the Qur’an is falâh. The words deriving from the same root with falâh appear in forty points in the Qur’an. In twelve points, after mentioning some of the good traits of believers such as faith, prayer, charity, calling on the people for the good, enjoining right and forbidding wrong, they are given the good news that "Ulaika hum al-muflihuun", that is, they are the ones who will reach true salvation and stay forever in the midst of eternal blessings.

Anahtar Kelimeler

Falah, Salvation, Fawz (Attainment, Achievement), Najat (Deliverance, Redemption), Disappointment

Kaynakça

• Adil Bebek, “Felâh”, DİA. XII, 300, İstanbul 2000.
• Âlûsî, Şehabeddin Mahmûd, Rûhü'l-meânî fî tefsîri'l-Kur'âni'l-azîm ve's-seb’i'l-mesânî, I-XXX, Beyrut ts.
• Asım Efendi, Kâmûs Tercemesi, I-III, Matbaa-i Osmâniye, 1350.
• Begavî, Ebû Muhammed el-Hüseyn b. Mes’ûd, Meâlimü’t-tenzîl fî tefsîri’l-Kur’ân (Thk: Muhammed Abdullah en-Nemir vd.), I-VIII, Riyâd 1409 h.
• Beyzâvî, Nâsırüddîn Abdullah b. Ömer, Envâru’t-tenzîl ve esrâru’t-te’vîl (Thk: M. Subhi b. Hasen Hallâk– M. Ahmed el-Atraş), I-III Beyrut, 2000.
• Cevherî, İsmâîl b. Hammâd, es-Sıhâh tâcü’l-lüga ve sıhâhu’l-arabiyy (Thk: A. Abdulgafûr Attâr), Beyrut 1990.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eş’as es-Sicistânî, Sünenü Ebî Dâvûd, I-IV, Dâru ihyâi sünneti’n-nebeviyye, ts.
• Ebû Hilâl el-Askerî, el-Fürûku’l-lugaviyye (Thk: Muhammed İbrahim Selim), Dâru’l-ılm ve’s-sekâfe, ts.
• Ebu’l-Alâ Mevdûdî, Tefhîmü’l-Kur’ân (Trc: M. Han Kayani vd.), I-VII, İnsan yay. İstanbul 1996.
• Ebu’l-Bekâ’ Eyyub b. Mûsâ, el-Külliyyât (Thk: Adnan Derviş-Muhammed el-Mısrî), Beyrut 1998.
• el-Mu’cemü’l-vasît (Komisyon), Çağrı yay. İstanbul ts.
• Fahreddin er-Râzî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ömer, Mefâtîhu’l-gayb (Trc: Suat Yıldırım vd.), I-XXIII, Ankara 1993.
• İbn Cerîr, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr et-Taberî, Câmiu’l-beyân fî te’vîli’l-Kur’ân (Nşr: Ahmed M. Şakir) I-XXIV, Dâru Hicr, Kahire ts.
• İbn Cüzey, Ebü'l-Kâsım Muhammed b. Ahmed, et-Teshîl li-ulûmi't-tenzîl (Thk: M. Abdülmün'im Yunusi- İbrâhim Atve İvaz), I-IV, Kahire ts.
• İbn Fâris, Ebu’l-Huseyn Ahmed, Mu’cemü mekâyîsi’l-lüga, Beyrut 1998.
• İbn Kesîr; İsmâil b. Ömer b. Kesîr, Tefsîru’Kur’âni’l-azîm, I-IV, Kahire ts.
• İbn Mâce, Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî, Sünenü İbni Mâce (Thk: Yusuf el-Hâc Ahmed), Dimeşk 2003.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mükerrem, Lisânü’l-arab, I-VI, Dâru’l-meârif, Kahire ts.
• İbnü’l-Cevzî, Abdurrahman b. Ali, Zâdü’l-mesîr fî ilmi’t-tefsîr, I-IX, Beyrut 1984.
• İbnü'l-Esir, Mecdüddin Mübarek b. Muhammed, en-Nihaye fî garibi'l-hadis ve'l-eser, (Thk: Tahir Ahmed Zavi, Mahmûd Muhammed Tanahi), I-V, el-Mektebetü’l-İslâmiyye, Beyrut ts.
• Kurtubî; Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed, el-Câmiu liahkâmi’l-Kur’ân (Nşr: Ebû İshak İbrâhim) I-XX, Kahire 1386-87/1966-67.
• M. Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’an Dili Türkçe Tefsir, I-IX, Eser Kitabevi, İstanbul, ts.
• Mehmet Akif Ersoy, Safahât (Haz: M. Ertuğrul Düzdağ), TDV. Yay. Ankara 2010.
• Mekkî b. Ebî Tâlib, el-Hidaye ilâ bulûgi'n-nihâye fî ilmi meâni’l-Kur’ân ve tefsîrihî ve ahkâmihî ve cümelin min fünûni ulûmih, I-XII, eş-Şârika 2008.
• Muhammed Ebû Zehra, Zehretü’t-tfâsîr, I-X, Dâru’l-fikri’l-Arabî, Kahire ts.
• Muhammed Fuâd Abdülbâkî, el-Mu’cemü’l-müfehres li-elfâzi'l-Kur'âni'l-Kerîm, Kahire 1950.
• Muhammed Reşid Rıza, Tefsirü'l-menar, I-XII, Kahire 1947.
• Muhammed Salâhî, Kâmûs-i Osmânî, I-IV, İst. 1313.
• Mukâtil b. Süleyman, el-Vücûh ve’n-nezâir (Haz: Ali Özek), İstanbul 1983.
• Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Ali, Sünenü’n-Nesâî, I-VII, Beyrut, 2001.
• Nesefî, Ebü’l-Berekât Abdullah, Medârikü’t-tenzîl ve hakâiku’t-te’vîl (Thk: Mervan Muhammed eş-Şeâr), Beyrut, 1996.
• Râgıb, Ebu’l-Kâsim el-Hüseyin b. Muhammed, el-Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân (Nşr: Muhammed Seyyid Gîlânî), Beyrut ts.
• Süyûtî, Celâleddin Abdurrahman, el-İtkân fî ulûmi’l-Kur’ân, I-II, Beyrut, 2002.
• Şemseddin Sâmi, Kâmûs-i Türkî, I-II, İkdam matbaası 1317.
• Şevkânî, Muhammed b. Ali b. Muhammed, Fethu’l-kadîr el-Câmiu beyne fenneyi’r-rivâye ve’d-dirâye min ilmi’t-tefsîr (Thk: Abdurrahm Umeyre), I-V, bsy. ty.
• Şirbînî, Şemseddin Muhammed b. Ahmed, es-Sirâcü’l-münîr fi’l-iâneti alâ ma’rifeti ba’zı meânî kelâmi rabbinâ el-hakîmi’l-habîr, (Nşr: İbrâhim Şemsüddîn), I-IV, Beyrut 1425/2004.
• Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa, Sünenü’t-Tirmizî, I-V, el-Mektebetü’l-İslamiyye, Beyrut ts.
• Zemahşerî, Muhammed b. Ömer, el-Keşşâf an hakâikı gavâmizi’t-tenzîl ve uyûni’l-ekâvîl fî vücûhi’t-te’vîl (Thk: Âdil Ahmed Abdulmevcûd–Ali M. Muavvaz), I-VI, Riyad 1998.