Şîa’nın Dört Muteber Ricâl Kitabı

Yıl 2008, Cilt: 8 Sayı: 3, 309 - 329, 31.12.2008

Abdullah Karahan

https://doi.org/10.5281/zenodo.3343998

Öz

Şîa’nın "Kütüb-i Erbaa Ricâliyye"sini yani ricâl ilminde en muteber kabul et-tikleri dört eseri tanıtmayı amaçlayan bu makale, Şîa’nın ricâl ilmine bakışlarını an-lamaya bir basamak oluşturmak düşüncesiyle kaleme alınmıştır. Söz konusu dört eserin müellifleri, muhtevaları, temel özellikleri, cerh ve ta’dîl ilmi açısından değer-leri ve Sünnî ricâl kitaplarıyla ilişkileri makalede irdelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Cerh ve Ta’dîl, Hadis Ricâli, Şîa, Kütüb, Keşşî, Necâşî, Ebû Ca’fer Et

The Four Most Famous and Reliable Works of Shiite Islam on the Science of al-Rijal

Öz

This article aims to introduce the four most famous works of Shiite Islam on the science of al-rijāl, i.e. Kutub al-Arbaa al-Rijāliyya. It anticipates clarifying the Shiite view of the science of al-rijāl. It examines the authors, contents, characteristics of these four books, their value from the angle of the science of al-jarh wa al-ta‘dil, and their relations of the Sunnite books of al-rijāl.

Anahtar Kelimeler

al-Jarh Wa al-Ta’dil, Rijal al-Hadith, Shiite, Kutub al-Arbaa, al-Kashshi, al-Najashi, Abu Ja’far al-Tusi

Kaynakça

• Allâme Hıllî, Ebû Mansûr el-Hasen b. Yûsuf, Hülâsatü’l-akvâl fî ma’rifeti’r-ricâl, (thk. Cevâd el-Kayyûmî), Kum 1417.
• Bağdatlı, İsmail Paşa, Hediyyetü’l-ârifîn esmâü’l-müellifîn ve’l-musannifîn, I-II, İstanbul 1955.
• Bağdatlı, İsmail Paşa, Îzâhu’l-meknûn fi'z-zeyli ala Keşfi’z-zünûn an esâmi’l-kütüb ve’l- fünûn, I-II, Beyrut ts.
• Bahrânî, Süleyman b. Abdullah el-Mâhûzî, Mi’râcü ehli’l-kemâl ilâ ma’rifeti’r-ricâl, (thk. Seyyid Mehdî er-Recâî), yy. 1412.
• Celâlî, Muhammed Hüseyin, Dirâyetü’l-hadîs, Chicago ts.
• Ebtahî, Muhammed Ali el-Mûsevî el-Muvahhid, Tehzîbü’l-makâl fî tenkîhi Kitâbi'r-ricâl, I-III, yy. ts.
• Fadlî, Abdülhâdî, “er-Ricâl”, Dâiretü’l-maârifi’l-İslâmiyye eş-Şî’iyye (DMİŞ), Beyrut 2002, XII, 331-426.
• Hamaney, Ali, “er-Ricâl”, Dâiretü’l-maârifi’l-İslâmiyye eş-Şî’iyye (DMİŞ), Beyrut 2002, XII, 312-331.
• Hamevî, Ebû Abdillah Yâkût b. Abdullah, Mu’cemü’l-büldân, I-V, Beyrut 1386/1957.
• İbn Dâvûd el-Hıllî, Takiyyüddîn el-Hasen b. Ali, Kitâbü’r-Ricâl, (thk. Seyyid Muhammed Sâdık Âlu Bahri’l-ulûm), Necef 1392/1972.
• İbn Hacer, Ebu’l-Fadl Ahmed b. Ali el-Askalânî, Lisânü’l-Mîzân, I-VII, Beyrut 1406/1986.
• İbn Hacer, Ebu’l-Fadl Ahmed b. Ali el-Askalânî, Tehzîbü’t-Tehzîb, I-XII, Beyrut 1968.
• İbn Kesîr, Ebu’l-Fida İsmail b. Ömer ed-Dımeşkî, el-Bidâye ve’n-nihâye, I-XIV, Beyrut 1408/1988.
• İbn Şehrâşûb, Ebû Ca’fer Muhammed b. Ali et-Tabersî, Me’âlimü'l-ulemâ fî fihristi kütübi'ş-Şîa ve esmâi'l-musannifîn minhum kadîmen ve hadîsen, Beyrut ts.
• İbn Tâvûs, Ebü'l-Kâsım Radıyyüddîn Ali b. Musa, Ferecü’l-mehmûm fî tarihi ulemâi'n-nücûm, Kum ts.
• Kandemir, M. Yaşar, “Fehrese”, Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), İstanbul 1995, XII, 297-299.
• Kandemir, M. Yaşar, “Hadis”, Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), İstanbul 1997, XV, 27-64.
• Karahan, Abdulkadir, “Tûsî”, İslâm Ansiklopedisi (İA), İstanbul 1982, XII/II, 130-132.
• Kilbâsî, Ebu’l-Hüdâ, Semâu’l-makâl fî ilmi’r-ricâl, (thk. Seyyid Muhammed el-Huseynî el-Kazvînî), I-II, Kum 1419.
• Kummî, Abbâs, el-Künâ ve’l-elkâb, I-III, Beyrut 1983.
• Ma’ârif, Mecid, Pijûheş der tarîh-i hadis-i Şîa, Tahran 1374.
• Mâmekânî, Hasan b. Abdullah en-Necefî, Tenkîhu’l-makâl fî ilmi’r-ricâl, Necef 1932.
• Mer’î, Hüseyin Abdullah, Müntehe’l-makâl fi’d-dirâye ve’r-ricâl, Kum 1996.
• Muhsin el-Emin el-Hüseynî el-Âmilî, A’yânü’ş-Şî’a, (thk. Hasan Emin), I-X, Beyrut 1983.
• Necâşî, Ebu’l-Abbas Ahmed b. Ali, Ricâlü’n-Necâşî, (thk. Muhammed Cevâd en-Nâînî), I-II, Beyrut 1408/1988.
• Oğur, Necmettin, Şîa’da Ricâl İlminin Gelişimi ve Bu Alanda Yapılan Çalışmalar, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Ün. Sos. Bil. Ens., İstanbul 2002.
• Sadr, Hasen, Te’sîsü’ş-Şî’a li ulûmi’l-İslâm, Beyrut 1981.
• Seyyid Bahru’l-ulûm, Muhammed el-Mehdî Bahru’l-ulûm et-Tabatabâî, Ricâlü’s-Seyyid Bahri’l-ulûm el-ma’rûf bi’l-Fevâidi’r-ricâliyye, I-IV, Tahran 1363.
• Sübhânî, Ca’fer, el-Külliyat fî ilmi’r-ricâl, Kum 1414.
• Sübkî, Ebû Nasr Abdülvehhâb b. Ali, Tabakâtü’ş-Şâfiiyyeti’l-kübrâ, I-X, Kahire 1385/1966.
• Süyûtî, Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebîbekr, Tabakâtü’l-müfessirîn, Beyrut ts.
• Tahrânî, Âgâbüzürg Muhammed Muhsin, ez-Zerî’a ilâ tesânîfi’ş-Şî’a, I-XXV, Beyrut 1403/1983.
• Tûsî, Ebu Cafer Şeyhuttâife Muhammed b. el-Hasen, Ricâlü’t-Tûsî, (thk, Seyyid Muhammed Sadık Âlu Bahri’l-ulûm), Kum 1961.
• Tûsî, Ebu Cafer Şeyhuttâife Muhammed b. el-Hasen, el-Fihrist, (thk. Cevâd el-Kayyûmî), Kum 1417/1996.
• Tüsterî, Muhammed Takî, Kâmûsu’r-ricâl, I-VII, yy. 1990.
• Uyar, Mazlum, İmâmiyye Şîası’nda Düşünce Ekolleri-Ahbârîlik, İstanbul 2000.
• Üzüm, İlyas, “Kütüb-i Erbaa”, Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), XXVII, 4-6, Ankara 2003.
• Zehebî, Ebû ‘Abdillâh Muhammed b. Ahmed, Siyeru a‘lâmi’n-nübelâ, I-XXIII, Beyrut 1405/1985.