Yasama Sorumsuzluğunun Hakaret Suçu Bakımından Değerlendı̇rı̇lmesı̇

Yıl 2013, Cilt: 19 Sayı: 1, 73 - 98, 01.06.2013

İsmail Dursun

Öz

Demokratik bir sistemde milletvekilleri, temsil yetkisinin icrası ve yasama faaliyeti çerçevesinde düşüncelerini kovuşturma ve ceza tehdidi baskısıolmadan dile getirebilmelidir. Yasama sorumsuzluğu kapsamında işlenen fiiller, kanunda yaptırıma bağlanan, iftira, tehdit, şantaj, adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs, propaganda, hakaret, suç işlemeye tahrik, halkı kin ve düşmanlığa tahrik gibi suçları oluşturabilir. Çalışmamızda bu suçlardan münhasıran hakaret suçu değerlendirilerek, yasama sorumsuzluğunun bu suç tipi bakımından arz ettiği özellikler üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

yasama sorumsuzluğu, hakaret, şahsi cezasızlık sebebi, hukuka uygunluk sebepleri, ihbar ve şikayet hakkı, parlamenter muafiyetler

Kaynakça

• Abdülkadir UDEH, Seküler Ceza Hukuku Kurumlarıyla Mukayeseli İslam Ceza Hukuku -Genel Hükümler- (Çeviren: Ali ŞAFAK), Gözden Ge- çirilmiş ve Genişletilmiş 2. Baskı, Kayıhan Yayınevi, İstanbul 2012
• Ahmet Caner YENİDÜNYA/Mehmet Emin ALŞAHİN, Bireyin Şe- refine Karşı Suçlar, TBBD, S. 68, 2007
• Atilla ÖZER, Gerekçeli ve 1961 Anayasası ile Mukayeseli 1982 Ana- yasası, Bilim Yayınları, Ankara 1984
• Bahri ÖZTÜRK, Mustafa Ruhan ERDEM, Uygulamalı Ceza Huku- ku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 11. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2011
• Bülent TANÖR, Necmi YÜZBAŞIOĞLU, 1982 Anayasası’na Göre Türk Anayasa Hukuku, YKY, İstanbul 2001
• Çetin ÖZEK, Basın Özgürlüğünden Bilgilenme Hakkına, Alfa, İstan- bul 1999
• Durmuş TEZCAN, Mustafa Ruhan ERDEM, R. Murat ÖNOK, Te- orik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, Seçkin, Ankara 2010
• Erdoğan TEZİÇ, Anayasa Hukuku, Yedinci Bası, Beta, 2001
• Faruk EREM, Ahmet DANIŞMAN, Mehmet Emin ARTUK, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Tümüyle Gözden Geçirilmiş Ondördüncü Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 1997
• Hakan HAKERİ, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 12. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2011
• İbrahim Ö. KABOĞLU, Anayasa Hukuku Dersleri, Yenilenmiş ve Genişletilmiş 2. Baskı, Legal Yayıncılık, İstanbul 2005
• İlhan ÜZÜLMEZ, “Hakaret Suçu”, CHD, Y.5, S.12, 2010
• M. Şükrü ALPASLAN, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Uygulama- sında Düşünce ve Basın Özgürlüğü”, in: Prof. Dr. Sahir Erman’a Armağan, İÜHF Eğitim, Öğretim ve Yardımlaşma Vakfı Yayını, No:8, İstanbul, 1999
• Mahmut KOCA, İlhan ÜZÜLMEZ, Türk Ceza Hukuku Genel Hü- kümler, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 4.Baskı, Seçkin Yayınevi, An- kara 2011
• Mehmet Emin ARTUK, Ahmet GÖKCEN, Ahmet Caner YENİ- DÜNYA, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Yeniden Gözden Geçirilmiş 5. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 2011
• Mehmet Emin ARTUK, Ahmet GÖKCEN, Ahmet Caner YENİ- DÜNYA, Ceza Hukuku Özel Hükümler, Turhan, Ankara 2010
• Mehmet Semih GEMALMAZ, “İnsan Hakları Hukuku Açısından İfa- de Özgürlüğü”, in: Prof. Dr. Sahir Erman’a Armağan, İÜHF Eğitim, Öğretim ve Yardımlaşma Vakfı Yayını, No.8, İstanbul, 1999
• Metin KIRATLI, Parlamenter Muafiyetler (Bizde ve Yabancı Memle- ketlerde), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No: 127, Ankara 1961
• Muharrem ÖZEN, Hakaret Suçlarında Haber Verme ve Eleştiri Hakkı, 3. Yılında Yeni Ceza Adaleti Sistemi, Ed. Bahri Öztürk, Seçkin, Ankara 2009
• Nur CENTEL/Hamide ZAFER/Özlem Yenerer ÇAKMUT, Kişilere Karşı İşlenen Suçlar, Beta, İstanbul 2007
• Osman YAŞAR, Hasan Tahsin GÖKCAN, Mustafa ARTUÇ, Yo- rumlu Uygulamalı Türk Ceza Kanunu, Adalet, Ankara 2010
• Reyhan SUNAY, İfade Hürriyetinin Muhtevası ve Sınırları, Liberal Düşünce Topluluğu, Ankara 2001
• Sahir ERMAN, Hakaret- Karşılıklı Tahkir- Teşrri Masuniyetin Hukuki Mahiyeti ve Şumulü, İÜHFM, C. XVII, S. 1-2, 1951
• Sahir ERMAN, Hakaret ve Sövme Suçları, 2. bs., İstanbul, 1989
• Sulhi DÖNMEZER, Sahir ERMAN, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku Genel Kısım Cilt:I, Yeniden Gözden Geçirilmiş 9. Bası, Filiz Kitabevi, 1985, No:413
• Şeref GÖZÜBÜYÜK, Suna KİLİ, Türk Anayasa Metinleri (1839- 1980), 2. Bası, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara 1982
• Timur DEMİRBAŞ, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Güncellenmiş 6. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2009
• Vahit BIÇAK, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında İfade Özgürlüğü, Liberal Düşünce, Y. 6, S. 24
• Veli Özer ÖZBEK, Nihat KANBUR, Koray DOĞAN, Pınar BA- CAKSIZ, İlker TEPE, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Ankara, Seçkin, 2010
• Veli Özer ÖZBEK, Nihat KANBUR, Pınar BACAKSIZ, Koray DOĞAN, İlker TEPE, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Birinci Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2010
• William PETYT, Jus Parliamentarium, Londra, 1739 (books.google.com)
• www.kazanci.com.tr
• www.yargitay.com.tr
• http://www.archive.org/stream/leadingcasesinc02thomgoog/leadingcase sinc02thomgoog_djvu.txt, erişim tarihi:10.12.2012.
• http://www.gesetze-im- internet.de/englisch_gg/englisch_gg.html#p0223.
• http://www.legislation.gov.uk/aep/WillandMarSess2/1/2/introduction
• http://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa24.htm, erişim tarihi: 11.12.2012.
• http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d10/c020/tbmm 10020085.pdf.
• https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=25577&