Şizofreni Hastalarında Oksidatif Stres ve Serbest Radikal Hasarının Göstergesi Olarak İdrarda Malondialdehit Ölçümü

Yıl 2012, Cilt: 25 Sayı: 2, 64 - 68, 10.03.2015

Bahadır Eker Memduha Aydın M. Kuşcu Mehmet Sungur A. Yalçın

Öz

Amaç: Oksidatif stres ile antioksidan savunma mekanizmaları arasındaki
denge ve bu dengenin bozulmasının birçok hastalığın gelişimi ve
prognozunda önemli bir rolü olduğu düşüncesi gün geçtikçe daha fazla
kabul görmektedir. Bu çalışmada, yaşadıkları yüksek stresin getirdiği
oksidatif hasar baz alınarak şizofreni hastaları üzerinden bu hasara bağlı
olarak açığa çıkan diğer oksidatif stres belirteçleri ile idrar malondialdehit
ölçümlerinin karşılaştırılması ve korelasyonunun araştırılması amaçlanmıştır.
Hastalar ve Yöntem: Çalışmaya Marmara Üniversitesi Hastanesi Psikiyatri
polikliniğine başvuran 20 şizofreni hastası ve 21 sağlıklı kontrol alınmış,
hastalardan ve kontrol grubundan alınan kan ve idrar örneklerinde oksidatif
stres parametreleri incelenmiştir.
Bulgular: Bulgularımız, oksidatif stres ile ilgili parametrelerden yükseltgenmiş
glutatyon, plazma lipid peroksidasyonu ve idrar malondialdehit düzeylerinin
şizofreni hastalarında kontrollere göre daha yüksek olduğunu, ayrıca özellikle
hasta grubunda idrar ve plazma malondialdehit düzeylerinin belirgin
derecede uyumlu olduğunu göstermiştir.
Sonuç: Çalışmamız daha fazla sayıda katılımcı ile yapılacak araştırmalar ile
desteklendiği takdirde, idrar malondialdehit ölçümünün kolay uygulanabilir ve
ucuz bir oksidatif hasar tarama belirteci olarak kullanılabileceğini ve yapılacak
taramalar sayesinde bazı hastalıkların önlemesine ve/veya yeni farmakolojik
ajanların geliştirilebilmesine katkı sağlayabileceğini düşündürmektedir.

Anahtar Kelimeler

Şizofreni, Malondialdehit, Oksidatif stres, İdrar

Kaynakça

• 1. Sies H. Oxidative stress: from basic research to clinical application. Am J Med 1991; 91: 31-8. doi:10.1016/0002-9343(91)90281-2
• 2. Beckman KB, Ames BN. The free radical theory of aging matures. Physiol Rev 1998; 78: 547-81.
• 3. McCormick M, Denning GM, Reszka GM, et al. Biological effects of menadione photochemistry. Biochem J 2000; 350: 797-804. doi:10.1042/0264-6021:3500797
• 4. Marnett L. Oxy radicals, lipid peroxidation and DNA damage. Toxicology 2002; 219-22. doi:10.1016/S0300-483X(02)00448-1
• 5. Ulusu NN, Sahilli M, Avcı A, Canpolat O, Stefek M. Pentose phosphate pathway, glutathione-dependent enzymes and antioxidant defense during oxidative stress in diabetic rodent brain and peripheral organs. Neurochem Res 2003; 28: 815-23.
• 6. Uchida K. 4-hydroxy-2-nonenal: A product and mediator of oxidative stress. Prog Lipid Res 2003; 569: 1-26. doi:10.1016/S0163-7827(03)00014-6
• 7. Reddy RD, Yao JK. Free radical pathology in schizophrenia: a review. Prostag Leukotr Ess 1996; 55: 33-43. doi:10.1016/S0952-3278(96)90143-X
• 8. Mateos R, Leumberri E, Ramos S. Determination of MDA by high performance liquid chromatography in serum and liver. J Chromatogr 2005; 827: 76-82. doi:10.1016/j.jchromb.2005.06.035
• 9. Valko M, Leibfritz D, Moncol J. Free radicals and antioxidants in normal phsiological functions and human disease. Int J Biochem Cell Biol 2007; 39: 44-84. doi:10.1016/j.biocel.2006.07.001
• 10. Sadock BJ, Kaplan HI, Sadock VA, (Editors). Kaplan and Sadock’s Comprehensive Textbook of Psychiatry, 8th ed., Philadelphia:Lippincott, Williams and Wilkins, 2004.
• 11. Owen MJ, O'Donovan, MC, Harrison PJ. Schizophrenia: a genetic disorder of the synapse? Brit Med J 2005; 330: 158-9. doi:10.1136/bmj.330.7484.158
• 12. Gümüştaş K, Atukeren P. Oksidatif ve nitrozatif stresin psikiyatrik bozukluklarla ilişkisi. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, Türkiye’de Sık Karşılaşılan Psikiyatrik Hastalıklar Sempozyum Dizisi 2008; 62: 329-40.
• 13. Afzal M, Afzal A, Jones A, Armstrong D. A rapid method fort the quantification of GSH and GSSG in biological samples. Reduces glutathione and glutathione disulfide. Methods Mol Biol 2002; 186: 117-22. doi:10.1385/1-59259-173-6:117
• 14. Habig WJ, Pabst MJ, Jakoby WB. Glutathione S-transferases. J Biol Chem 1974;249: 7130-9.
• 15. Beutler E. Catalase In: Beutler E, editor. Cell metabolism mannual and biochemical method. New York: Grune and Stratton, 1982: 105-6.
• 16. Yagi K. Simple assay for the level of total lipid peroxides in serum or plasma. Methods Mol Biol 1998; 108: 101-6. doi:10.1385/0-89603-472-0:101
• 17. Stocks J, Offermane L, Modell CB, Dormandy TL. The susceptibility to autoxidation of human red cell lipids in health and disease. Brit J Haematol 1972; 23: 713-24. doi:10.1111/j.1365-2141.1972.tb03486.x
• 18. Hua Z, Akihiko K. Urinary marker for oxidative stres in kidneys in cisplatin-induced acute renal failure in rats. Nephrol Dial Transpl 2006; 21: 616-23.
• 19. Altuntas I, Aksoy H, Coskun I, Caykoylu A, Akcay F. Erytrocyte superoxide dismutase and glutathione peroxidase activities, and malondialdehyde and reduced glutathione levels in schizophrenia patients. Clin Chem Lab Med 2000; 38: 1277-81. doi:10.1515/CCLM.2000.201
• 20. Reddy R, Sahebarao MP, Mukherjee S, Murthy JN. Enzymes of the antioxidant defense system in chronic schizophrenic patients. Biol Psychiat 1991; 15, 30: 409-12. doi:10.1016/0006-3223(91)90298-Z
• 21. Tosevski DL, Milovancevic MP. Stressful life events and physical health. Curr Opin Psychiatr 2006; 19: 184-9. doi:10.1097/01. yco.0000214346.44625.57
• 22. Black PH. Central nervous system-immune system interactions: psychoneuroendocrinology of stress and its immune consequences. Antimicrob Agents Ch 1994; 38: 1-6.
• 23. Arıcıoğlu F. Şizofreni nörobiyolojisinde gelişmeler. Türkiye Klinikleri Psikiyatri Özel Sayısı 2010; 3: 1-11.
• 24. Reiche E, Nunes S, Morimoto H. Stress, depression, the immune system, and cancer. Lancet Oncol 2004; 5: 617-25. doi:10.1016/S1470-2045(04)01597-9
• 25. Dakhale G, Khanzode S, Saoji A, Khobragade L, Turankar A. Oxidative damage and schizophrenia: the potential benefit by atypical antipsychotics. Neuropsychobiology 2004; 49: 205-9. doi:10.1159/000077368
• 26. Derin D, Yazıcı A, Erkoç Ş. Şizofrenik bozukluğu olan hastalarda serbest radikal metabolizması ve nonenzimatik antioksidan savunma sistemi elemanlarının incelenmesi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 2001; 11: 174-82.
• 27. Kuloglu M, Ustundag B, Atmaca M, Canatan H, Tezcan AE, Cinkilinc N. Lipid peroxidation and antioxidant enzyme levels in patients with schizophrenia and bipolar disorder. Cell Biochem Funct 2002; 20: 171-5.
• 28. Evans DR, Parikh VV, Khan MM, Coussons C, Buckley PF, Mahadik SP. Red blood cell membrane essential fatty acid metabolism in early psychotic patients following antipsychotic drug treatment. Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids 2003; 69: 393-9. doi:10.1016/j.plefa.2003.08.010
• 29. Yao JK, Reddy R, Van Kammen DP. Abnormal age-related changes of plasma antioxidant proteins in schizophrenia. Psychiatry Res 2000; 97: 137-51. doi:10.1016/S0165-1781(00)00230-4
• 30. Yao JK, Reddy RD, Van Kammen DP. Oxidative damage and schizophrenia: an overview of the evidence and its therapeutic implications. CNS Drugs 2001; 15: 287-310. doi:10.2165/00023210- 200115040-00004
• 31. Yao JK, Reddy R, McElhinny LG, Van Kammen DP. Reduced status of plasma total antioxidant capacity in schizophrenia. Schizophr Res 1998; 32: 1-8. doi:10.1016/S0920-9964(98)00030-9
• 32. Pazvantoğlu O. Şizofreni hastalarında plazma antioksidan-oksidan dengesi ve klinik belirtiler ile ilişkisi. Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Psikiyatri Uzmanlık Tezi, Ankara, 2009.
• 33. Seetharamaiah C, Ganesan W. Oxidative stress and neopterin abnormalities in schizophrenia. J Psychiatr Res 2010; 44: 310-3.
• 34. Tiao LH, Chia WL, Tsu KL. Serum TBARS and free thiol levels in schizophrenia: effects of antipsychotic drugs. Psychiatr Res 2010; 177: 18-21
• 35. Reddy R, Keshavan M, Yao JK. Reduced plasma antioxidants in firstepisode patients with schizophrenia. Schizophr Res 2003; 62: 205- 12. doi:10.1016/S0920-9964(02)00407-3
• 36. Pae UC, Paik IH, Lee C, Lee SJ, Kim JJ, Lee CU. Decreased plasma antioxidants in schizophrenia. Neuropsychobiology 2004; 50: 54-6. doi:10.1159/000077942
• 37. Kuo T, Kuo C, Chiu W. Increased glomerular and extracellular malondialdehyde levels in patients and rats with focal segmental glomerulosclerosis. Eur J Clin Invest 2005; 4: 245-50. doi:10.1111/j.1365-2362.2005.01488.x
• 38. Ashok K, Inusha P. Urinary malondialdehyde levels in newborns following delivery room resusciation. Neonatology 2008; 94: 96-9.
• 39. Sivrioğlu EY, Kirli S, Sipahioğlu D, Gürsoy B, Sarandöl E. The impact of fatty acids, vitamin E and C suplementation on treatment outcome and side effects in schizophrenia treated with haloperidol. Prog Neuro-Psychopharm Biol Psych 2007; 31: 1493-9.
• 40. Bitanihirwe BKY, Tsung-Ung WW. Oxidative stress in schizophrenia: an integrated approach. Neurosci Biobehav Rev 2011; 35: 878-93