ANNELERİN EMZİRME VE SÜT ÇOCUĞU BESLENMESİ KONUSUNDAKİ BİLGİ, İNANIŞ VE UYGULAMALARI: NİTELİKSEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2006, Cilt: 19 Sayı: 1, 13 - 20, 26.06.2015

Gizem Samlı Bülent Kara Pemra Cöbek Ünalan Bülent Samlı Nazan Sarper Ayşe Gökalp

Öz

Amaç:Bu çalışma, annelerin süt çocuğu beslenmesi ve emzirme konusundaki bilgi ve uygulamalarının ortaya
çıkarılmasını amaçlayan niteliksel bir araştırmadır. Çalışma grubunu 9-15 aylık bebeği olan ve farklı eğitim
seviyesi, sosyal ve ekonomik yapıdan 40 anne oluşturmuştur.
Yöntem:Çalışmanın verisi, yarı yapılandırılmış sorulardan oluşan bir akış formunun kullanıldığı derinlemesine
görüşmeler ile toplanmıştır.
Bulgular:Analiz sonrasında, görüşmeler sırasında annelerin ifade ettikleri şu ana temalar altında toplanmıştır:1-
Annelerin anne sütü verme kararını etkileyen süreçler, 2-Anne sütü ile ilgili bilgi ve inanışlar, 3-Emzirme
uygulamaları, 4-Annelerin ek besin başlama kararını etkileyen durumlar, 5-Annelerin ek besinlerle ilgili bilgi ve
tutumları. Yurdumuzda emzirme alışkanlığı yaygındır. Çalışmamızda da annelerin tümü bebeklerini
emzirmişlerdir. Ancak anne sütünün yeterliliği konusundaki endişeleri ve sosyal baskılar ek gıdalara erken
başlanmasına neden olmaktadır. Eğitimler, anne sütü yeterliliğinin değerlendirilmesinde bebeğin kilo alımının
esas belirteç olduğu ve anne sütünün tek başına 6 ay yeterli olduğu yönünde vurgu yapmalıdır. Ek gıdaların
seçiminde ailelerin alım gücü etkili olmakla birlikte, kısıtlı olanakların uygun şekilde kullanılması için ek
gıdaların niteliği ve başlama zamanları konusunda yeterli bilgisi olmadığı görülen annelere danışmanlık verilmesi
yararlı olacaktır. Anneler bebek beslenmesi konusunda sağlık çalışanları tarafından birebir görüşmeler ve basılı
materyallerle eğitilmeyi tercih etmektedir.
Sonuç:Bebek beslenmesinin iyileştirilmesi için topluma yönelik programların hazırlanmasından önce annelerin
düşünce, inanış ve gereksinimlerinin belirlenmesi yararlı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Emzirme, Süt çocuğu beslenmesi, Niteliksel araştırma, Annelerin düşünceleri

Kaynakça

• 1. Yiğit EK, Tezcan S. Bebeklerin beslenme alışkanlıkları, çocukların ve annelerin beslenme durumu. Türkiye Nüfus Ve Sağlık Araştırması 2003'de. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye, Ekim 2004;149-151.
• 2. www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2003/index_old.htm, adresinden en son 06.02.2006 tarihinde ulaşılmıştır.
• 3. Tunçbilek E, Kurtuluş E, Hancıoğlu A. Bebeklerin, çocukların ve annelerin beslenmesi. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 1998’de. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye, 1999:128- 134.
• 4. Özalp İ. Anne sütü ve anne sütü ile beslenme. Özalp İ (ed) Beslenme-I’de. Katkı Pediatri Dergisi, Ankara.1996;7: 5-37.
• 5. Hayran O, Kayhan M, Aksayan S. 0-6 yaş grubu çocuklarda büyüme-gelişme ve beslenme durumu üzerine bir çalışma. Beslenme ve Diyet Dergisi 1990; 19: 33-43.
• 6. Heath ALM, Tuttle CR, Sımons MSL, Cleghorn CL, Parnell WR. A longitudinal study of breastfeeding and weaning practices during the first year of life in Dunedin, New Zealand . J Am Diet Assoc 2002; 102(7): 937-943.
• 7. Sheehan A, Schmied V, Cooke M. Australian women's stories of their baby-feeding decisions in pregnancy. Midwifery 2003;19(4): 259-266.
• 8. Koçoğlu G, Polat H, Özgür S. Ailelerin beslenme olanakları ve annelerin çocuk beslenmesi konusundaki bilgileri ile çocukların fiziksel gelişimleri arasındaki ilişkiler. Beslenme ve Diyet Dergisi 1990; 19:11-22.
• 9. Potur AH, Kalmaz N. An investigation into feeding errors of 0-4-month-old infants. J Trop Pediatr 1995; 41:120-2.
• 10. Erdöl H, Karagüzel G, Demirbağ C, Mocan H. Trabzon yöresinde anne sütü verme alışkanlığının eğitim durumu ile ilişkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Dergisi 1996; 13: 13-18.
• 11. Yücecan S, Pekcan G, Açık S, Akal E, Samur G, Rakıcıoğlu N. İstanbul, Muğla, Tokat ve Yozgat illerindeki ebelerin beslenme konusundaki bilgi düzeylerinin ve eğitim programının etkinliğinin belirlenmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi 1994; 23: 247- 54.
• 12. Saner G, Dağoglu T, Uzkan I, Neyzi O. Promotion of breastfeeding in the postpartum mother. Turk J Pediatr 1985; 27: 63-8.
• 13. American Academy of Pediatrics Workgroup on Breastfeeding. Breastfeeding and the use of human milk. Pediatrics 1997; 100:1035-59.
• 14. Carmıchael SL, Prınce CB, Burr R, Nakamoto F, Vogt RL. Breast-feeding practices among WIC participants in Hawaii. J Am Diet Assoc 2001;101(1):57-62.
• 15. Yılmaz G, Gurakan B, Akgun S, Ozbek N. Factors influencing breastfeeding for working mothers. Turk J Pediatr 2002; 44: 30-4.
• 16. Curran J, Barness L. Nutrition. Behrman R, Kliegman R, Jenson H, (eds). Nelson Textbook of Pediatrics 16 th ed’de. Philadelphia: Saunders Company, 2000:138-67.
• 17. Bulut A, Gökçay G, Gökşen F ve ark. Nutrition. Neyzi O (ed). The Basics of Maternal and Child Health’de. Ankara: Barok Offset Matbaası, 1994:205-34
• 18. Karavuş M, Gençel H, Beşik C ve ark. Ümraniye ilçesinde 0-12 aylık çocuk beslenmesinde annelerin bilgi, tutum ve davranışları. Beslenme ve Diyet Dergisi 1995; 24:31-39.
• 19. Earle S. Why some women do not breast feed: bottle feeding and fathers' role. Midwifery 2000;16(4):323- 330.
• 20. Bertini G, Perugi S, Dani C, Pezzati M, Tronchin M, Rubaltelli FF. Maternal education and the incidence and duration of breast feeding: a prospective study. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2003; 37(4):447-52.