Türkiye’deki eczanelerde bulunan bitkisel ilaçlar

Yıl 2012, Cilt: 16 Sayı: 3, 164 - 180, 07.03.2014

Sevda Süzgeç-selçuk Seda Eyisan

Öz

Bu çalışmada, 2012 yılında Türkiye’deki eczanelerde bulunan, Sağlık Bakanlığı ruhsatlı
bitkisel ilaçlar incelenerek; formülasyonunda aktif bileşik olarak standardize edilmiş bitkisel
drog ekstresi veya drog preparatları bulunan müstahzarlar ele alınmıştır. Bitkilerden kimyasal
işlemler sonucu elde edilen, bitkisel kaynaklı saf bileşikler (atropin, morfin, efedrin vb.) bitkisel
ilaç olarak değerlendirilmediklerinden, bu çalışma kapsamına dahil edilmemiştir. Bu kapsamda,
bitkisel ilaçların içeriğindeki; bitkilerinin kullanılan kısımları (drog), etken maddeleri, etki ve
kullanılışları incelenmiştir. İncelenen bu bitkiler: Aesculus hippocastanum L., Amygdalus communis
L., Allium sativum L., Camellia sinensis (L.) Kuntze (Thea sinensis L.), Capsicum annuum L.,
Cassia acutifolia Del. (C. angustifolia Vahl.), Centella asiatica L., Cimicifuga racemosa L., Cola nitida
(Vent.) Schott & Endl., Eucalyptus globulus Labill., Foeniculum vulgare Miller, Ginkgo biloba L.,
Hamamelis virginiana L., Harpagophytum procumbens DC, Hedera helix L., Lavandula angustifolia
Miller, Mentha piperita L., Passiflora incarnata L., Pelargonium sidoides DC., Pinus brutia Tenn.,
Populus sp., Rheum officinale Baill., Ricinus communis L., Serenoa repens (W. Bart.) Small, Silybum
marianum L., Thymus vulgaris L., Triticum aestivum L., Valeriana officinalis L, Vitex agnus-castus
L., Vitis vinifera L., Zingiber officinale (Roscoe)’ dir. Sonuç olarak, 2012 yılında Türkiye eczanelerinde
Sağlık Bakanlığı ruhsatlı 44 tane bitkisel ilaç tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

ANAHTAR SÖZCÜKLER: bitkisel ilaç, eczane, Türkiye

Kaynakça

• Harvey AL. Natural products in drug discovery. Drug Discov Today 2008; 13: 894-901.
• John JE. Natural products-based drug discovery: Some bot- tlenecks and considerations. Curr Sci 2009; 96 : 753-54.
• Phillipson DJ. Phytochemistry and medicinal plants. Phytochemistry 2001; 56: 237- 43.
• Rishton GM. Natural products as a robust source of new drugs and drug leads: Past successes and present day is- sues. Am J Cardiol 2008; 101: 43-9.
• Newman DJ, Gragg GM, Snader KM. The Influence of natural products upon drug discovery. Nat Prod Rep 2008; 17: 215- 34.
• Şener B. Türkiyede bitkisel ilaçlarla ilgili mevzuatın dünü, bugünü ve geleceği. Modern Fitofarmakoterapi ve Doğal Farmasötikler 2009; 1: 5-13.
• World Health Organization. WHO Programme or Tradi- tional Medicines, Guidelines for the Assesment of Herb- al medicines. World Health Organization, Cenevre. 1991.
• Gürün MS. Bitkisel Tıp. ANKEM Derg 2004; 18:133-36.
• World Health Organization. WHO General Guidelines for Methodologies on Research and Evaluation of Tra- ditional Medicine. World Health Organization, Vol 1. Geneva. 2000.
• Ersöz T. Bitkisel ilaçlar ve gıda takviyeleri ile ilgili genel yaklaşım ve sorunlar. MİSED 2012; 27-28: 9-19.
• Sahoo N, Manchikanti P. Herbal drugs: standards and regulation. Fitoterapia 2010; 81: 462–71.
• Dülger G. Herbal drugs and drug interactions. Marmara Pharm J 2012; 16: 9-22.
• Izzo A, Carlo GD, Borrelli F, Ernst E. Cardiovascular pharmacotherapy and herbal medicines: the risk of drug interaction. Int J Cardiol 2005; 98: 1-14.
• Royal Women’s Hospital Drug Information. Hamilelikte ve Emzirme Döneminde Bitkisel İlaç Kullanımı. 2002; 1-2. PDF Dökümanı http://www.thewomens.org.au/Herbalprepa- rationsinpregnancysearchTerm [Erişim tarihi: 6.7.2012]
• Nordeng H, Bayne K, Havnen GC, Paulsen PC. Use of herbal drugs during pregnancy among 600 Norwegian women in relation to concurrent use of conventional drugs and pregnancy outcome. Complement Ther Clin Pract 2011; 17: 147-51.
• Rxmediapharma® 2012 İnteraktif İlaç Bilgi Kaynağı
• Rxmediapharma® 2011 İnteraktif İlaç Bilgi Kaynağı
• Domagalski W, Schulze A, Bandurski RS. Isolation and characterization of esters indole-3-acetic acid from the liquid endosperm of the horse chestnut (Aesculus spe- cies). Plant Physiol 1987; 84: 1107-13.
• Lόpez C, Torrado A, Guerra NP, Pastrana L. Optimiza- tion of solid-state enzymatic hydrolysis of chestnut us- ing mixtures of alpha-amylase and glucoamylase. J Agric Food Chem 2005; 53: 989-95.
• Tanker M, Tanker N. Farmakognozi Cilt 1. (2nd ed.) Anka- ra Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayınları, Ankara. 1998.
• Akbel E. Yüksek protein içeren diyetle beslenen sıçanlara atkestanesi ekstresi (Aesculus hippocastanum L.) verilmes- inin kemik ve kalsiyum metabolizmasına etkileri. Dok- tora Tezi, Veteriner Biyokimya Anabilim Dalı, Afyon- karahisar Kocatepe Üniversitesi. 2010.
• Costantini A. Escin in pharmaceutical oral dosage forms: quantitative densitometric HPTLC determination. Far- maco 1999; 54: 728-32.
• Sirtori CR. Aescin: Pharmacology, Pharmacokinetics and Therapeutic Profile. Pharm Res 2001; 44:183-193.
• McLellan MC. Horse chestnut (Aesculus hippocasta- num). The Longwood Herbal Task Force. The Center for Pediatric Education and Research 2000; 1:-17-22. PDF Dökümanı http://www.mcp.edu/herbal [Erişim tarihi: 25.06.2012].
• Yıldırım Ç. Antu (alpha-naphthylthiourea)’nun indüklediği akciğer hasarı üzerinde beta-aescin’in etkinliği. Uzmanlık Tezi, Mersin Üniversitesi Sağlık Bil- imleri Enstitüsü. 2007.
• Durusoy Ç, Ulusoy BG. Dermatolojide bitkisel tedavi fi- toterapi. Türk Dermatoloji Dergisi 2007; 1: 47-50.