Bazı Buğday Çeşitlerinde Kuraklık Stresinin Önlenmesinde Kullanılabilecek Farklı Yöntemler

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 83 - 91, 30.09.2022

Mehmet Selim Çobanoğlu

Öz

Ülkemiz tarım arazisi bakımından zengin olup yaz ve kış aylarında bitki yetiştiriciliği yapılmaktadır. Yaz aylarında yaşanan kuraklık bitki yetiştiriciliğini olumsuz yönde etkilemektedir. Kuraklık stresine maruz kalan bitkiler, yaprak genişlemesinde azalma, solma, yaprakların sararması ve doku ölümüne (nekroz) neden olabilir. Ayrıca kuraklık stresi, bitkinin büyüme evresinde, kuraklığın süresine ve kuraklıklığın yoğunluk artışına bağlı olarak, buğdayda % 92 oranında verim kayıplarına neden olmaktadır. Bu verim kayıpları üreticiyi olumsuz yönde etkilemektedir. Çiftçi, bitki yeiştiriciliği yaparken suyu verimli kullanamamaktadır. Bu durum hem maliyetin artmasına hem de su kıtlığına sebep olmaktadır. Yaptığımız projeyle ise; bitkinin ihtiyaç duyduğu en az su miktarı belirlenerek kurak tarım arazilerinin tarıma açılması teşvik edilmeye çalışılmıştır. 21 günlük buğday fidelerine kuraklık uygulamasından sonra bitkinin 1., 5. ve 7. gün için en az su ihtiyacı belirlenmeye çalışılmıştır. Ayrıca kuraklık stresi yaşayan buğday bitkilerinde prolin ve sıvı solucan gübre uygulamasının bitki üzerindeki kuraklık toleransına etkisi incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kuraklık stresi, bitki stresi, buğday, sıvı solucan gübresi, prolin, Kuraklık stresi, bitki stresi, buğday, sıvı solucan gübresi, prolin

Different Methods for Preventing Drought Stress in Some Wheat Varieties

Öz

Our country is rich in agricultural land and plant cultivation is carried out in summer and winter months. Drought in the summer months adversely affects plant cultivation. Plants exposed to drought stress can cause decreased leaf expansion, wilting, yellowing of leaves and tissue death (necrosis). In addition, drought stress causes 92% yield losses in wheat, depending on the growth phase of the plant, the duration of the drought and the increase in the intensity of the drought. These yield losses affect the producer negatively. The farmer cannot use water efficiently while growing plants. This situation causes both cost increase and water scarcity. With our project; By determining the minimum amount of water needed by the plant, it was tried to encourage the opening of dry agricultural lands to agriculture. It was tried to determine the minimum water requirement of the plant for the 1st, 5th and 7th days after drought application to 21-day-old wheat seedlings. In addition, the effect of proline and liquid vermicompost application on drought tolerance in wheat plants experiencing drought stress was investigated.

Anahtar Kelimeler

Drought stress, Plant stress, wheat, liquid vermicompost, proline.

Kaynakça

• 1 Beyaz, R. 2014. Farklı korunga (Onobyrichis viciifolia Scop.) ekotiplerinin tuza toleransının belirlenmesi ve in vitro mutagenesis tekniği aracılığyla yeni korunga hatlarının geliştirilmesi. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Biyoteknoloji Enstitüsü, Temel Biyoteknoloji Ababilim Dalı, Ankara.
• 2 Bray, E. (1997). Plant responses to water deficit. Trends in Plant Science , 2: 48-54.
• 3 Cattivelli L., Rizza F., Badeck F. W., 2008. Drought Tolerance İmprovement İn Crop Plants: An İntegrated View From Breeding To Genomics. Field Crops Research 105, 1–14.
• 4 Cummins A. G., Roberts‐Thomson I. C. 2009. Prevalence Of Celiac Disease İn The Asia– Pacific Region. Journal of gastroenterology and hepatology, 24(8), 1347-1351.
• 5 Delfine S., Tognettir R., Loreto F., Alvino A., 2002. Physiological and Growth Responses to Water Stress in Field Grown Bell Pepper (Capsicum annuum, L.). J. Hort. Sci. Biotechnol. 77 (6), 697–704
• 6 Dolferus R., Ji X., Richards R. A., 2011. Abiotic Stress and Control of Grain Number in Cereals. Plant Science 181, 331–341.
• 7 Esener R., (2015). Aloe Online 27.05.2018, http://www.palmiyemerkezi.com/aloe.htm.
• 8 Ercan O., 2008. Effect of Drought and Salt Stress on Antio İdant Defense System and Physiology of Lentil (Lens culinaris M.) Seedlings. MSc Thesis. Middle East Technical University, Ankara Turkey.
• 9 Eriş A., 1990. Bahçe Bitkileri Fizyolojisi. U.Ü.Z.F. Yay.Ders Notları No: 11, Bursa.
• 10 FAO-Toprak Gübre ve Su Kaynakları MAE, 2015 Türkiye Topraklarının Organik Karbon Bilgi Yönetim Sistemi, Ankara.
• 11 Farooq M., Hussain M., Siddique K. H. M., 2014. Drought Stress in Wheat During Flowering and Grain-Filling Periods. Critical Reviews in Plant Sci 33, 331–349. https://ipfs.io/ipfs/QmT5NvUtoM5nWFfrQdVrFtvGfKFmG7AHE8P34isapyhCxX/wiki/Bu%C4%9Fday.html from www.fao.org. worldfood situation/csdb/en/.
• 12 Foyer, C.H. and Noctor, G. (2005). Redox Homeostasis and Antioxidant Signaling: a Metabolic Interface Between Stress Perception and Physiological Responses. The Plant Cell, 17(7); 1866-1875.
• 13 Gallardo, M., Thompson, R.B., Valdez, L.C., & Pêrez, C. (2004). Response of stem diameter to water stress in greenhouse-grown vegetable crops. Acta Horticulturae , 664: 253-260.
• 14 Hammad S. A., Ali O. A., 2014. Physiological And Biochemical Studies On Drought Tolerance Of Wheat Plants By Application Of Amino Acids And Yeast Extract. Annals of Agricultural Sciences, 59(1), 133-145.
• 15 Haklı, E., 2008. Alternatif Sıcaklığın Su Stresi Altındaki Mercimek (Lens culinaris Medik.) Çeşitlerinin Çimlenme ve Bazı Fizyolojik Parametreleri Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Türkiye.
• 16 İşlek C, 2009. Serbest ve tutuklanmış Capsicum annuum L. hücre süspansiyon kültürlerinde kapsaisin üretimi üzerine bazı uyarıcıların etkisi., Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi (Basılmamış).
• 17 Kalıpçı A., Kalıpçı S., (2004). Varoluştan Sonsuzluğa Yaşamın Sırrı Aloe vera, 3-16 s.
• 18 Kutlu İ., 2010. Tahıllarda Kuraklık Stresi. Türk Bilimsel Derlemeler Derg., (1), 35-41.
• 19 Ma J., Li R., Wang H., Li D., Wang X., Zhang Y., Zhen W., Duan H., Yan G., Li Y., 2017. 49 .Transcriptomics Analyses Reveal Wheat Responses to drought stress during Reproductive Stages under Field Conditions. Frontiers in Plant Science 8, 592.
• 20 Marcińska I., Czyczyło-Mysza I., Skrzypek E., Filek M., Grzesiak S., Grzesiak M. T., Janowiak F., Hura T., Dziurka M., Dziurka K., Nowakowska A., Quarrie S. A., 2013. Impact Of Osmotic Stress On Physiological And Biochemical Characteristics İn Drought-Susceptible And Drought-Resistant Wheat Genotypes. Acta Physiol Plant, 35: 451-461.
• 21 Mujtaba S. M., Ali M., Ashraf M. Y., Khanzada B., Farhan S. M., Shirazi M. U., Khan M. A., Shereen A., Mumtaz S., 2007. Physiological Responses of Wheat (Triticum aestivum L.) Genotypes Under Water Stress Conditions at Seedling Stage. Pak. J. Bot. 39 (7), 2575–2579
• 22 Mwadzingeni L., Shimelis H., Dube E., Laing M. D., Tsilo T. J., 2016. Breeding Wheat for Drought Tolerance: Progress and Technologies. Journal of Integrative Agriculture 15, 935–943.
• 23 Pekin M.A., (2006). Ulaştırma Sektöründen Kaynaklanan Sera Gazı Emisyonları, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü.
• 24 Sharma, P., Jha, A.B., Dubey, R.S. and Pessarakli, M. 2012. Reactive Oxygen Species, Oxidative Damage, and Antioxidative Defense Mechanism in Plants Under Stressful Conditions. Journal of Botany, 2012.
• 25 Steponkus, P.L., Uemura, M. and Webb, M.S. (1993). A Contrast of The Cryostability of The Plasma Membrane of Winter rye and Spring Oat–two Species That Widely Differ in Their Freezing Tolerance and Plasma Membrane Lipid Composition. In : Advances in Low-Temperature Biology, Vol. 2, Steponkus, P. L. (ed.). JAI Press, London. 2; 211-312.
• 26 Stewart W., N., Rothwell G., W., 1983. Paleobotany and the Evolution of Plants. Cambridge University Press.
• 27 Sepanlo N, Talebi R, Rokhzadi A, Mohammadi H. 2014. Morphological and physiological behavior in soybean (Glycine max) genotypes to drought stress implemented at pre- and post-anthesis stages. Acta Biologica Szegediensis, 58(2):109-113
• 28 Thomashow, M.F. 1998. Role of Cold-responsive Genes in Plant Freezing Tolerance. Plant Physiology, 118(1); 1-8.
• 29 Ziegler, J.U., Leitenberger, M., Longin, C.F.H., Würschum, T., Carle, R., and Schweiggert, R. M., Near-infrared reflectance spectroscopy for the rapid discrimination of kernels and flours of different wheat species, Journal of Food Composition and Analysis, 51, 30-36, 2016.