EVALUATION OF ACCOUNTING PROFESSIONALS' PERSPECTIVES ON E-TRANSFORMATİON APPLICATIONS IN DIGITAL TRANSFORMATION: A RESEARCH ON THE BOOK-DECLARATION SYSTEM

Yıl 2024, , 125 - 144, 30.05.2024

Işık Altunal Ali Özbek

https://doi.org/10.55322/mdbakis.1375572

Öz

Works such as the existence of different applications related to legislation and laws that shape e-transformation practices that concern professional accountants in Turkey, technological innovations, and integration into the system facilitates the works of accountants, however they causes some difficulties.
The aim of this study is to reveal the perceptions and attitudes of professional accountants on the Ledger Declaration System, which is seen as an area of e-transformation applications, by taking into account their professional experience, educational status, age, gender and titles. It is also aimed to evaluate the criticisms and expectations of professional accountants, who are both users and practitioners of the system.
For this purpose, a survey was applied to measure ease of use, perception, attitude, intention and behavior dimensions for the Ledger Declaration System according to the Technology Acceptance Model. As a result of the study, the perspectives of professional accountants working in Kutahya and Eskisehir on the Ledger Declaration System were evaluated and solution suggestions were presented for the deficiencies of the Ledger Declaration System.

Anahtar Kelimeler

Professional Accountants, E-Transformation, Book Declaration System

Etik Beyan

The approval of the Kutahya Dumlupinar University Social and Humanities Scientific Research and Publication Ethical Committee no 2022/04 dated 14.04.2022 was obtained for this study.

MUHASEBE MESLEK MENSUPLARININ DİJİTAL DÖNÜŞÜMDE E-DÖNÜŞÜM UYGULAMALARINA BAKIŞ AÇILARININ DEĞERLENDİRİLMESİ: DEFTER-BEYAN SİSTEMİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Türkiye’de muhasebe meslek mensuplarını ilgilendiren e-dönüşüm uygulamalarına yön veren mevzuat ve kanunlarla ilgili farklı uygulamaların var olması, teknolojik yenilikler, sisteme entegrasyonun sağlanması gibi işler muhasebe meslek mensuplarının işlerini kolaylaştırmakta; bununla beraber birtakım sıkıntılara da neden olmaktadır.
Çalışmanın amacı, muhasebe meslek mensuplarının mesleki tecrübelerinin, eğitim durumlarının, yaşlarının, cinsiyet ve unvanlarının dikkate alınarak e-dönüşüm uygulamalarının bir alanı olarak görülen Defter Beyan Sistemi üzerinde algılarını ve tutumlarını ortaya çıkarmaktır. Ayrıca sistemin hem kullanıcısı hem de uygulayıcısı olan muhasebe meslek mensuplarının eleştiri ve beklentilerinin değerlendirilmesi de amaçlanmaktadır. Bu amaçla Teknoloji Kabul Modeli’ne göre Defter Beyan Sistemi’ne yönelik kullanım kolaylığı, algı, tutum, niyet ve davranış boyutlarını ölçen bir anket uygulanmıştır. Çalışmanın sonucunda Kütahya ve Eskişehir illerinde çalışmakta olan muhasebe meslek mensuplarının Defter Beyan Sistemi üzerine bakış açıları değerlendirilmiş ve Defter Beyan Sistemi’nin aksak yönlerine yönelik çözüm önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe Meslek Mensupları, E-Dönüşüm, Defter-Beyan Sistemi

Etik Beyan

Bu çalışma için etik onay, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu'nun 14.04.2022 tarihli ve 2022/04 sayılı oturumunda etik onay alınmıştır. Etik Onay belgesi ekte sunulmuştur.

Kaynakça

• Arık, P. (2019). Defter Beyan Sistemi. www.vergidegundem.com/documents/10156/4793009/ocak_makale2.pdf/edf97cb9-1a9a-4654-bede-98d51194eae0:
• Berbat, İ. (2020). Muhasebe Meslek Mensubunun Defter Beyan Sistemi Uygulamasına Bakış Açısının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma: Balıkesir Örneği. (Yüksek Lisans Tezi). İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, İzmir.
• Çarıkçı, O. (2018). Kayıtlar ile Defterlerin Elektronik Ortamda Tutulmasının (Defter-Beyan Sistemi) Mali Müşavirler Tarafından Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Denetime Bakış, 55, 119-140.
• Gelir İdaresi Başkanlığı. (2018). Defter Beyan Sistemi. https://www.defterbeyan.gov.tr/tr (12.09.2022).
• Davis, F. (1989). Perceived Usefulness, Perceived Ease of Use, and User Acceptance of Information Technology. MIS Quarterly, 13, 319.
• Davis, F. D., Bagozzi, R. P., ve Warshaw, P. R. (1989). User Acceptance of Computer Technology: A Comparison of Two Theoretical Models. Management Science, 35(8), 982-1003.
• Davis, F. D. ve Venkatesh, V. (1996). A critical assessment of potential measurement biases in the technology acceptance model: three experiments, International Journal of Human-Computer Studies, 45(1),19-45.
• Durmuş, A. F., ve Kaya, H. (2019). Dijital Muhasebe Uygulamalarının Muhasebe Hileleri ve Kayıt Dışılığı Önlemeye Etkisi. III. Uluslararası Ekonomi, Siyaset ve Yönetim Sempozyumu, Diyarbakır.
• Erturan, İ., ve Ergin, E. (2018). Muhasebe Mesleğinde Dijitalleşme: Endüstri 4.0 Etkisi. The Journal of Academic Social Sciences, 72.
• http://www.esmmmo.org/dijital-muhasebe-ve-vergide-gundem-seminer-notlari (15.09.2022)
• https://ebelge.gib.gov.tr/anasayfa.html (15.09.2022)
• https://www.turmob.org.tr/istatistikler/c8172e63-2bef-4919-a863-86e403bfdf0a/meslek-mensubu-dagilim-tablosu-(sm-smmm) (15.09.2022)
• Karacan, İ. (2019). Defter Beyan Sisteminin Gelir Vergisi Üzerindeki Etkisi: Serbest Meslek Kazançları Üzerinde Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Kılıç, S. (2016). Cronbach'ın alfa güvenirlik katsayısı. Journal of Mood Disorders, 6(1), 47-48. Öz, A. Ö., Tanç, Ş. G., ve Yılmaz, S. (2022). Endüstri 4.0 Kapsamında Dijital Dönüşüm Süreci: Güncel Elektronik Belge - Defter Uygulamalarına ve Mali Müşavirlik Mesleğine Etkisi. Erciyes Akademi, 36(1), 157-168.
• Özer, G, Özcan, M., ve Aktaş, S. (2010). Muhasebecilerin bilgi teknolojisi kullaniminin teknoloji kabul modeli (TKM) ile incelenmesi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 5(19), 3278-3293.
• Pehlivan, A., ve Akkaya, Y. (2021). Defter Beyan Sistemi Uygulamasının Sorunları Üzerine Trabzon İlinde Bir Araştırma. Mali Çözüm Dergis, 31(163), 13-35.
• Sağıroğlu, M. (2023). Defter Beyan Sistemi ile E-Defter Sisteminin Karşılaştırılması ve Tokat İlindeki Meslek Mensuplarının Sistemlere Yönelik Değerlendirmeleri. (Yüksek Lisans Tezi). Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Sarıcalar, Ş. (2020). Vergi Usul Kanunu Karşısında Defter Beyan Sisteminin Değerlendirilmesi. Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi(2), 229-262.
• Sipahi, B., Yurtkoru, E. S. ve Çinko, M. (2008). Sosyal Bilimlerde SPSS'le Veri Analizi. (2. Baskı ed.). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Şahin, Y., Arık, İ., ve Sakallı, K. (2021). Defter-Beyan Sistemi: Açık Kaynak Temelli Geliştirilen Büyük Ölçekli Bir Kamu Projesi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(1), 60-65.
• Tektüfekçi, F. (2018). Muhasebe ve Denetim Ontolojisinde E-Dönüşüm Süreci Kapsamındaki Dijital Paradigmalara Teorik ve Felsefi Açıdan Pragmatik Yaklaşım. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20, 259-376.
• Türkay, İ. (2018). Serbest Meslek Faaliyetinde Elektronik Defter ve Belge Dönemi. Vergi Raporu(226), 50-64.
• Uzunsakal, E., & Yildiz, D. (2018). Alan araştırmalarında güvenirlik testlerinin karşılaştırılması ve tarımsal veriler üzerinde bir uygulama. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 14-28.
• 30273 sayılı Resmi Gazete. (2017). 486 Sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/12/20171217-15.htm: Hazine ve Maliye Bakanlığı
• Zaimoğlu, K. (2022). Defter Beyan Sisteminin Muhasebe Meslek Mensuplarına Göre Avantaj ve Dezavantajları: İstanbul İlinde Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.