TÜRKİYE’DE DENETİM MESLEĞİNİN ULUSLARARASI EĞİTİM STANDARTLARI–8 AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2009, Sayı: 28, 1 - 18, 01.05.2009

Ayten Ersoy Süleyman Uyar Emre Cengiz

Öz

Denetim muhasebe bilgi sistemi tarafından üretilen bilgilerin güvenilirliğini artırır. Finansal raporlama sürecinde denetim ve denetçiler önemli bir fonksiyon üstlenmiştir. Bu fonksiyonun kaliteli bir şekilde yerine getirilmesi denetçilerin uluslararası alanda kabul görmüş niteliklere sahip olmasına bağlıdır. Uluslararası Muhasebe Eğitimi Standartları Kurulu IAESB tarafından yayınlanan Uluslararası Eğitim Standartları’nda IES denetçilerin sahip olması gereken nitelikler, mesleki yeterlilik sınavı öncesi uyulması gereken şartlar, yeterlilik sınavı, yeterlilik sonrası alınması gereken eğitimler ve diğer düzenlemeler açıklanmıştır. Bu çalışmanın amacı 8 numaralı IES: Profesyonel Denetçiler İçin Gerekli Yeterlilik Şartları standardını incelemek, IES 8 kapsamında denetçilerin sahip olması gereken nitelikleri açıklayarak Türkiye’deki düzenlemelerlekarşılaştırmaktır

Anahtar Kelimeler

Uluslararası Eğitim Standartları, Denetim Mesleği, Yeterlilik Şartları

THE EVALUATION OF AUDIT PROFESSION IN TURKEY IN TERMS OF INTERNATIONAL EDU- CATION STANDARDS-8

Öz

Auditing increases the reliability of the knowledge produced by the accounting information system. Auditingand auditors undertake an important function in the process of financial reporting. The performing of this function in a quality style depends on the degree level of having the international accepted qualifications of the auditors. In International Education Standards-IES published by the International Accounting Education Standards Board-IAESB, the necessary qualifications that the auditors should have, the conditions to be obeyed before thetrade proficiency test, proficiency test, the educations to be taken after the proficiency and other regulations have been explained. This study aims to examine Competence Requirements for Audit Professionals in the scope of IES 8 by explaining the necessary qualifications the audit professionals should have in the coverage of IES 8 and comparingthese with the regulations in Turkey

Anahtar Kelimeler

International Education Standards, Audit Professionals, Competence Requirements

Kaynakça

• Arkan, Ergin ve Grant Thorton, “Profesyonel Muhasebeciler için Uluslararası Eğitim Standartları Öneri- si”, www.gtturk.com/data_haber_01.htm-15k, 23.03.2008.
• Aydın Davut, Timur, Necdet ve Banu Başar, “Muhasebe Eğitiminde Dünya Standartları ve Türkiye’de Mu- hasebe Eğitiminin Gelişimi İçin Çözüm Önerileri”, 23. Türkiye Muhasebe Eğitimi Sempozyumu, 12-16 Mayıs 1999, Muğla.
• BDDK,Bağımsız Denetim İlkelerine İlişkin Yönetmelik” ve “Bağımsız Denetim Yapacak Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Yetkilerinin Geçici veya Sürekli Olarak Kaldırılması Hakkında Yönetmelik, 01.2002 tarih ve 24657 Sayılı Resmi Gazete.
• BDDK, Bankalarda Bağımsız Denetim Gerçekleştirecek Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik, 01.11.2006 tarih ve 26333 Sayılı Resmi Gazete.
• Coşkun, Aslan, “Denetim”, www.tmud.org.tr/yayinlar/denetim_aslancoskun.doc, 25.03.2008, s.1.
• Devlet Bakanlığı, Bağımsız Denetim Kuruluşlarına İlişkin Tebliğ, 16.1.1987, 19343 Sayılı Resmi Gazete,
• Devlet Bakanlığı, “Bağımsız Denetim Kuruluşlarına İlişkin 2 Numaralı Tebliğ”, 9.3.1991, 20809 Sayılı Res- mi Gazete.
• Dönmez, Adnan, Berberoğlu, P. Başak ve Ayten Ersoy, “Ülkemiz Bağımsız Dış Denetim Standartlarının ABD Genel Kabul Görmüş Denetim Standartları-AB Sekizinci Yönergesi ve Uluslararası Denetim Standartla- rıyla Karşılaştırılması”, 2005, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, (9), ss.52-78.
• Dönmez, Adnan ve Ayten Ersoy, “Bağımsız Denetim Firmaları Bakış Açısıyla Türkiye Bağımsız Dış Dene- tim Sisteminin Değerlendirilmesi”, Ahmet Yesevi Üniversitesi, Bilig Dergisi, Kış 2006, Sayı: 36, ss.69-91.
• Ergün, Halil, Gül Kudret, “Muhasebe Mesleki Etik Kuralları ve Bu Kuralların Meslek Mensuplarınca Al- gılanışı”, Muhasebe ve Finansman, Ocak 2005.
• Güredin, Ersin, “Denetim ve Güvence Hizmetleri”, Arıkan Yayınları, İstanbul 2007, s.10
• IAESB, IES 4: Professional Values, Ethics and Attitudes, pp.59-65. IAESB, IES 5: Practical Experience Requirements, pp.66-72. IAESB, IES 8: Competence Requirements for Audit Professionals, July 2006, pp.1-22.
• IAESB, Strategic and Operational Plan: 2007-2009, Exposure Draft, February 2007, 28, p.7.
• IAESB, IES 7: Continuing Professional Development: A Program of Lifelong Learning and Continuing Development of Professional Competence, May 2004, pp.1-12.
• IAESB, Introduction to International Education Standards, http://www.ifac.org/Education/Resources. php # Publications, 12.02.2008, p.31.
• IFAC, Code of Ethics for Professional Accountants, NY, June 2005, p.4-14.
• IFAC, http://www.ifac.org/Store/Category.tmpl?Category= Education, 10.06.2008.
• IFAC, IFAC Education Committee Publishes First International Education Standards, Newsletter on IFAC Education Standards in October 2003, http://www.ifac.org/Education/downloads/Education_Brochu- re_10_03.pdf, 17.02.2008.
• IFACEC, International Federation of Accountants’ Ethics Committee, Code of Ethics for Professional Ac- countants, June 2005, pp.1-98
• Köse A. K. ve Fatih Yılmaz, “Mesleki Yeterlilik Öncesi IFAC’ın Mesleki Kuralları”, http://archive.ism- mmo.org.tr/docs/sempozyum/06Sempozyum/ 1oturum/02 FatihYilmazAhmetKose.pdf, 12.09.2007.
• Köse, Y. ve Saban M., “Global Muhasebe Eğitiminde Uluslar arası Düzenlemeler ve Gelişmeler”, XXIV. Türkiye Muhasebe Eğitimi Sempozyumu, 27-30 Nisan 2005, Muğla, s.150.
• Küçüksözen, Cemal ve A.R. Zafer Sayar, “Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Raporlama Standartla- rı”, Muhasebe ve Denetime Bakış, Şubat 2002, s.50.
• Öncü, S. ve H. Aktaş, “Uluslararası Muhasebe Eğitimi Standartları”, XXIII. Türkiye Muhasebe Eğitimi Sem- pozyumu, 19-23 Mayıs 2004, Antalya.
• SPK, Sermaye Piyasasındaki Bağımsız Dış Denetleme Hakkında Yönetmelik, 13.12.1987, 19663 Sayılı Res- mi Gazete.
• SPK, Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Hakkında Tebliğ, Seri: X, No:16, 4.3.1996, 22570 sayılı Res- mi Gazete.
• SPK, Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Standartları Hakkında Tebliğ, Seri X, No: 22, 12.06.2006, Sayılı Resmi Gazete.
• Tükenmez N. Mine ve Nilgün Kutay, “Muhasebe Meslek Mensubunun Karar Alma Sürecinde Meslek Ahla- kının Yeri: Çok Boyutlu Analiz-İzmir Örneği”, Muhasebe ve Finansman, Ocak 2005.
• TÜRMOB, 3568 Sayılı Kanun, 1989 tarih ve 20194 sayılı Resmi Gazete, http://www.turmob.org.tr /mevzuat /bolum02/index.html, 15.04.2008.
• TÜRMOB, Yeminli Mali Müşavirlik ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Sınav Yönetmeliği, 01.2005 tarih ve 25702 sayılı Resmi Gazete.
• TÜRMOB, Serbest Muhasebeciler, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirlerin Mesleki Faaliyetlerinde Uyacakları Etik İlkeler Hakkında Yönetmelik, 19.10.2007 tarih ve 26675 sayılı Res- mi Gazete.
• Uyar, Süleyman, “Uluslararası Eğitim Standartları (IES) ve Akdeniz Üniversitesinde Muhasebe Eğitimi”, MÖDAV Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Mart 2008.