MÜŞTERİ SADAKAT PROGRAMLARI ÇERÇEVESİNDE HASILATIN ÖLÇÜLMESİ, MUHASEBELEŞTİRİLMESİ VE RAPORLANMASI

Yıl 2020, Cilt: 19 Sayı: 59, 37 - 52, 01.01.2020

Mustafa Alıcı Serap Sebahat Yanık

Öz

Hasılat, işletmenin olağan faaliyetlerinden ortaya çıkan gelirdir. Bu gelir, mal ve hizmet satışı, kira ve faiz gelirleri, kar payı gibi unsurlardan oluşur. İşletmeler, gelirlerini artırabilmek için çeşitli pazarlama taktiklerine başvururlar. Müşterilerin elde tutulmasını ve tekrar alışveriş yapmalarını sağlamayı amaçlayan müşteri sadakat programları da sık kullanılan stratejilerden biridir. Ticari hayatta bir pazarlama taktiği olarak karşımıza çıkan müşteri sadakat programları ve hediye çeklerinde doğan hasılat, TFRS 15 Müşteri Sözleşmelerinden Hasılat Standardı içerisinde yer almaktadır. Ülkemizde 01 Ocak 2018 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş olan TFRS 15 Standardı, TMS 18 Hasılat, TMS11 İnşaat Sözleşmeleri ve TFRS Yorum 13 Müşteri Sadakat Programları Standartlarının yerini almıştır. Bu çalışmada öncelikle sadakat programı ve hediye çekleri tanımlanmış, vergi mevzuatı ve TMS 18 uyarınca muhasebeleştirilmesi ve ölçümü açıklanmıştır. Ardından TMS 18’in yerini alan TFRS 15 kapsamında sadakat programları ve hediye çeklerinin ölçümü, muhasebeleştirilmesi ve raporlanmasına ilişkin ilkeleri örneklerle desteklenerek incelenmiştir

Anahtar Kelimeler

TFRS 15, TMS 18, TFRS Yorum 13, Müşteri Sadakat Programları, Hediye Çekleri

MEASUREMENT, RECOGNITION AND REPORTING OF REVENUES IN THE FRAMEWORK OF CUSTOMER LOYALTY PROGRAMS

Öz

Revenue is the income generated from the ordinary operations of the entity. This income consists of sales of goods and services, rent, interest income, and profit share. Businesses resort to various marketing tactics to increase their income. Customer loyalty programs, which aim to ensure that customers are held and shop again, are also frequently used strategies. Customer loyalty programs and gift vouchers, which appear as a marketing tactic in commercial life, are included in the IFRS Standard 15 Revenue from Contracts with Customers. IFRS 15, effective as of January 1, 2018, replaces IAS 18 Revenue and IFRIC 13 Customer Loyalty Programmes Standards. In this study, firstly loyalty program and gift vouchers are defined, and their recognition and measurement are explained in accordance with tax legislation and IAS 18. Then, in accordance with IFRS 15, replaced IAS 18, the principles related to measurement, recognition and reporting of loyalty programs and gift vouchers are analyzed with examples

Anahtar Kelimeler

IFRS 15, IAS 18, IFRIC 13, Customer Loyalty Programmes, Gift Vouchers

Kaynakça

• 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu
• 213 sayılı Vergi Usul Kanunu
• 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu
• Ataman, B. & Cavlak, H. (2017) “TFRS 15 Müşteri Sözleşmelerinden Hasılat: Temel İlkelerin İncelenmesi ve Bir Uygulama” Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 39, Sayı: 2, Aralık 2017, ISSN: 2149-
• 1844, ss. 403-428 DOI: 10.14780/muiibd.38407 Deloitte (2015) “IFRS 15 Revenue from Contracts with Customers Your Questions Answered”, https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/ca/Documents/audit/ca-en-your-questions-answered_IFRS%2015_eFINAL%20 FINAL-s.pdf. Erişim tarihi: 23.11.2016.
• EY (Haziran 2014) “A closer look at the new revenue recognition standard”, http://www.ey.com/Publication/ vwLUAssets/Applying_IFRS:_A_closer_look_at_the_new_revenue_recognition_standard_(June_2014)/$FILE/
• Applying-Rev-June2014.pdf. Erişim tarihi: 23.11.2016.
• GİB (2014) Gelir İdaresi Başkanlığı Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü 10/04/2014 tarihli 64597866-105[229-2014]-41 sayılı Hediye çeki uygulamasında belge düzeni konulu Özelge.
• Iasplus (2016) “IFRS 15 — Revenue from Contracts with Customers” https://www.iasplus.com/en/standards/ifrs/ ifrs15, Erişim tarihi: 23.02.2019.
• IFRS 15: Revenue from Contracts with Customers KPMG (2018) “Customer Loyalty Programmes on Credit Cards” https://home.kpmg/content/dam/kpmg/in/ pdf/2018/06/AAU-June2018-Chapter1.pdf Erişim tarihi: 13.01.2019
• PWC (2009) “Making sense of a complex world, IFRIC 13 – Customer loyalty programmes”, https://www.pwc. com/gx/en/communications/pdf/ifric13.pdf. Erişim tarihi: 30.01.2019.
• Özerhan, Y., Marşap, B. & Yanık, S. (2015) “IFRS 15 Müşterilerle Yapılan Sözleşmelerden Doğan Hasılat Standardının İrdelenmesi” Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi Haziran 2015; 17 (2): 193-226.
• Öztürk, C., (2009) “Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM) Bağlamında UFRS Yorum 13 Müşteri Sadakat Programlarının Muhasebeleştirilmesi” Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 9, 28 (2009) : 145-158.
• Singh R. & Khan I. (2012), “An Approach to Increase Customer Retention and Loyalty in B2C World”, International Journal of Scientific and Research Publications, Volume 2, Issue 6.
• Stauss B., Schmidt M. ve Schoeler A. (2005) “Customer Frustration in Loyalty Programs”, International Journal of Service Industry Management, 16(3/4): 229-252.
• Şavlı, T. (2016) “UFRS 15 Kapsamında Açıklama Ve Örneklerle Hasılatın Raporlanması” İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası
• Tuğay, O. & Dokur, Ş. (2015) “Müşteri Sadakat Programları Kapsamında Verilen Promosyon Ürünlerinin Tekdüzen Hesap Planı Ve Türkiye Muhasebe Standartları Açısından Muhasebeleştirilmesi”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi - Cilt:13 Sayı:1 - Doi: http://dx.doi.org/10.11611/JMER462 48
• Yarbaşı, E. (2011) “Türkiye Muhasebe Standartları Ve Müşteri Sadakati Programları Kapsamında Verilen Promosyon Ürünlerinin Muhasebe Uygulaması Öneri” Ocak 2011. C.9.S.35. Sy:75-82.
• Yenidoğan, T. Gürçaylılar (2009) “Müşteri Sadâkat Programları: Pazarlama Yazınında Bakış Açıları Ve Genel Bağlam”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Haziran 2009, Cilt 12 Sayı 21 ss.116-138