ÖNEMLİLİK DEĞERLENDİRMESİNDE BULANIK MANTIK YÖNTEMİNİN KULLANIMI VE BİR UYGULAMA

Yıl 2012, Sayı: 37, 125 - 149, 01.09.2012

Serkan Terzi

Öz

Önemlilik değerlendirilmesinde denetçilerin karşılaştığı iki temel sorun bulunmakta olup, bu sorunlar, belirlenen önemlilik düzeyine göre önemlilik kararı ve nitel faktörlerdir. Bulanık mantık yöntemi denetim sürecinde, nitel faktörleri de içine alarak, her bir hatanın tespiti ve [0-1] ölçeğinde önemlilik değerlendirmesi için denetçiye yardım etmektedir. Diğer bir ifadeyle bu yöntem, denetçiyeönemlilik değerlendirmesi için yargıya ulaşmada bir model yapısı sunmaktadır.Bu çalışmada, bulanık mantık yönteminin önemlilik değerlendirmesinde nasıl kullanıldığı ve denetçi yargılarıüzerindeki etkileri incelenmiştir

Anahtar Kelimeler

Bulanık Mantık Yöntemi, Önemlilik Değerlendirmesi, Denetim

USING OF FUZZY LOGIC METHOD TO ASSESSING MATERIALITY AND AN EXAMPLE

Öz

There are two difficulties confronted by auditors to assess the materiality, which are the decision of specifiedlevel of materiality and the outcome of qualitative factors. Fuzzy logic method, which covers qualitative factors in misstatement of error detections and scales materialityfrom 0 to 1, supports the auditor in the audit process. In other words, this method provides a model structure inthe judgment process for assessment of materiality.In this study, how the fuzzy logic method is used in materiality judgments and the fuzzy logic method’s affectson auditor’s judgments were examined

Anahtar Kelimeler

Fuzzy Logic Method, Assessing Materiality, Auditing

Kaynakça

• Acitoa Andrew A., Jeffrey J. Burksb ve W. Bruce Johnsona, “Materiality Decisions and the Correction of Accounting Errors”, Accounting Review, Volume 84, Number 3, 2009, ss.1-38. http://www.nd.edu/~carecob/Workshops/07-08%20Workshops/Burks%20Paper.pdf (27.10.2011)
• Bozkurt, Nejat, Muhasebe Denetimi, Alfa Yayınları, Yayın No 457, İstanbul 2000
• Chang, She-I., Chih-Fong Tsai, Dong-Her Shih ve Chia-Ling Hwang, “The Development of Audit Detection Risk Assessment System: Using the Fuzzy Theory and Audit Risk Model”, Expert Systems with Applications, Volume 35, 2008, ss.1053–1067.
• Comunale, Christie L. ve Thomas R. Sexton, “A Fuzzy Logic Approach to Assessing Materiality”, Journal of Emerging Technologies In Accounting, Volume 2, 2005, ss.1-15
• Comunale, Christie L., Rebecca L. Rosner ve Thomas R. Sexton, “The Auditor’s Assessment of Fraud Risk: A Fuzzy Logic Approach”, Journal of Forensic & Investigative Accounting, Volume 2, Issue 3, Special Issue, 2010, ss.95-140.
• Cooley, John W. ve James O. Hicks, “A Fuzzy Set Approach to Aggregating Internal Control Judgements”, Management Science, Volume 29, Number 3, March 1983, ss.317-334.
• Deshmukh, Ashutosh ve Lakshminarayana Talluru, “A Rule-Based Fuzzy Reasoning System for Assessing the Risk of Management Fraud”, International Journal of Intelligent Systems in Accounting, Finance & Management, Volume 7, September 1998, ss.223–241.
• Dia, Mohamed ve Daniel Zéghal, “Fuzzy Evaluation of Risk Management Profi les Disclosed in Corporate Annual Reports”, Canadian Journal of Administrative Sciences, Volume 25, Number 3, 2008, ss.237–254.
• Erdoğan, Nurten, “Muhasebe Denetiminde Niteliksel Önemliliğin Gerekliliği”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı 31, Temmuz 2007, ss.112-119.
• Erik, Dilek, “Firmaların Basarı Kriterlerinin Tanımlanması ve Çalışanların Memnuniyeti Kriterinin Bulanık Mantık Yöntemi İle Ölçülmesi”, V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi, 25- 27 Kasım 2005, ss.393-398.
• Ertuğrul, İrfan, “Akademik Performans Değerlendirmede Bulanık Mantık Yaklaşımı”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 20, Sayı 1, Nisan 2006, ss.155-176.
• Gordeeva, Mayya, “Materiality In Accounting”, Economics And Management, Number 16, 2011, ss.41-47. Karacaer, Semra, “Önemlilik ve Denetim Riski”, 2007, ss.1-59.
• http://yunus.hacettepe.edu.tr/~uras02/Hacettepe/4.sinif/Auditing/%D6nemlilik%20Ve%20Denetim% (16.10.2011) Kaya, Ziya, “SAB 99 Çerçevesinde Denetim Sürecindeki Önemlilik Kavramı”, 2007,
• http://www.alomaliye.com/2007/ziya_kaya_sab99.htm#_ftn13 (16.10.2011)
• Rosner, Rebecca L., Christie L. Comunale ve Thomas R.Sexton, “Assessing Materiality A New Fuzzy Logic Approach”, The CPA Journal, June 2006, http://www.nysscpa.org/cpajournal/2006/606/essentials/p26.htm (17.10.2011)
• Rosner, Rebecca L., Christie L. Comunale ve Thomas R.Sexton, “A New Approach to Assessing Materiality”,ss.1-33. http://aaahq.org/audit/midyear/06midyear/papers/A%20New%20Approach%20to%20Assessing%20 Materiality-Rosner.doc (17.10.2011)
• Subaşı, Serkan, Ahmet Beycioğlu ve Mustafa Çullu, “Bulanık Mantık ve İstatistiksel Analiz Yöntemleri İle Revibrasyon Uygulanmış Betonlarda Basınç Dayanımı Tahmini”, SDU International Journal of Technologic Sciences, Volume 2, Number 3, 2010, ss. 46-52.
• TÜDESK, Türkiye Denetim Standartları Kurulu, Uluslararası Denetim ve Güvence Standartları, TÜRMOB Yayınları, Yayın No 339, Ankara, 2008
• Zabel, Richard B. ve James J. Benjamin, “Reviewing Materiality in Accounting Fraud”, New York Law Journal, 2002, ss.1-4., http://www.akingump.com (27.10.2011)
• Zimmermann, H.-J., “Fuzzy Set Theory”, Wiley Interdisciplinary Reviews: Computational Statistics, Volume 2, Issue 3, May/June2010, ss.317-332.