KATILIM BANKACILIĞI VE SUKUK UYGULAMALARI

Yıl 2019, Sayı: 14, 501 - 523, 11.12.2019

Ufuk Ünlü

https://doi.org/10.18771/mdergi.658004

Öz

İslami bankacılık ya da faizsiz bankacılık olarak da adlandırılan katılım
bankacılığı, özellikle son dönemde finans sektörünün ve bankacılık
sisteminin hızla büyüyen ve gelişen bir parçası haline gelmiştir. Katılım
bankacılığı, yatırım faaliyetleri alanında olagelen alacaklı borçlu ilişkisi
yerine, varlığa dayalı işlem yapması ve daha çok risk paylaşımına yönelik
ortaklık ruhunu gözetmesi nedeniyle, bankacılık sisteminin algısını
olumlu yönde etkilemiştir. Her geçen gün pazar payını artıran katılım
bankacılığı, müşterilerine çeşitli bankacılık enstrümanı alternatifleri
sunmaktadır. Söz konusu faizsiz faaliyetlerden biri de sukuktur. Sukuk,
gerçek bir varlık üzerinde mülkiyet hakkı sağlayarak bu varlıktan gelir
elde edebilmeyi sağlayan yatırım aracı olarak bilinir.

Anahtar Kelimeler

Katılım Bankacılığı, Faiz, Sukuk, Fon, Menkul Kıymet, Yatırımcı

Islamic Banking and Sukuk Practices in Turkish Banking System

Öz

Islamic banking or interest-free banking has become a rapidly growing
and developing part of the financial sector and banking system, especially
recently. Islamic banking has a positive effect on the perception of the
banking system because of its ability to trade based on assets rather than
the creditor relationship in the field of investment activities and its ability
to observe the partnership spirit for more risk sharing. Islamic banking,
which increases its market share every day, offers various banking
instrument alternatives to its customers. One of the interest-free activities
in question is sukuk. Sukuk is known as an investment tool that allows
you to generate income from this asset by providing property rights over
a real asset.

Anahtar Kelimeler

Islamic Banking, Interest, Sukuk, Fund, Securities, Investors

Kaynakça

• Adam, N.J. ve Thomas, A. (2004), Islamic Bonds, 1st Edition, London: Euromoney Books.
• Aktepe, İ.E. (2010), İslam Hukuku Çerçevesinde Finansman ve Bankacılık, 1. Baskı, İstanbul: Bilge Yayınları.
• Alpaslan, H.İ. (2014), “Yeni Bir Finansman Aracı Olarak Sukuk (Kira Sözleşmesi) ve Muhasebeleştirilmesi”, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 6(11), 15-31.
• Aslan, H. (2012), Alternatif Bir Yatırım ve Finansman Aracı Olarak Sukuk: Yapısı, İşleyişi ve Türkiye Piyasası İçin Öneriler, Marmara Üniversitesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Babuşçu, Ş. ve Hazar, A. (2017), Genel Bankacılık Bilgileri, Ankara: Bankacılık Akademisi Yayınları, Ankara.
• Bayındır, A. (2005), Ticaret ve Faiz, İstanbul: Süleymaniye Vakfı Yayınları.
• Bilen, B. (2016), “Sukuk ve Muhasebe Uygulamaları”, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 8(15), 249-279.
• Buldum, G. (2016), Katılım Bankacılığı ve Sukuk (Kira Sertifikası): Bir Katılım Bankası Örneği Olarak Kuveyt Türk Katılım Bankası A.Ş., Marmara Üniversitesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Büyükdeniz, A. (2000), Faizsiz Finans Kurumlarının Mali Sistem İçindeki Yeri ve Çalışma Prensipleri, Türkiye’de Özel Finans Kurumları– Teori ve Uygulama, İstanbul: Albaraka Türk Yayınları.
• Canbaz, M. (2016), Katılım Bankacılığı, 1. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları.
• Çoban, Y. (2016), Türkiye’de Katılım Bankacılığı ve Finans Sektöründeki Yeri, Marmara Üniversitesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Dikkaya, K. ve Kutval, Y. (2014). Katılım Bankacılığı: Türkiye Örneği, 1. Baskı, Ankara: Savaş Yayınevi.
• Döndüren, H. (2008), “Osmanlı Tarihinde Bazı Faizsiz Kredi Uygulamaları ve Modern Türkiye’de Faizsiz Bankacılık Tecrübesi”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(1), 1-24.
• Erdoğan, M. (2013), Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü, 4. Baskı, İstanbul:Ensar Neşriyat.
• Ergeç, K.D. (2018), Türk Bankacılık Sisteminde Etkinlik ve 2008 Küresel Finansal Krizi: Katılım Bankacılığının Geleneksel Bankacılık İle Karşılaştırmalı Analizi, Osmangazi Üniversitesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• Ergeç, E.H. ve Asutay, M. (2018), “Kar Payı ve Mevduat Faizi İlişkisinde Neden ve Sonuçlar”, İktisat Dergisi, 1(1), 70-86.
• Eskici, M. M. (2007), Türkiye’de Katılım Bankacılığı Uygulaması ve Katılım Banklarının Müşteri Özellikleri, Süleyman Demirel Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Güngören, M. (2013), Bir Finansal Enstrüman Olarak Sukuk Katılım Bankalarına Uyum Modellemesi, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
• Halisdemir, Ö. (2013), Türkiye’nin İlk Proje Finansmanı Sukukuna Büyük Talep, http://www.agaoglu.com.tr/pressRoom/265/turkiyenin-ilkproje- finansmanisukukuna-buyuk-talep-.html, (Erişim Tarihi: 20.10.2018).
• Kalaycı, İ. (2013), “Katılım Bankacılığı: Mali Kesimde Nasıl Bir Seçenek?”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(19), 51-74.
• Karaman, H. ve Bardakoğlu, A. (2000), İlmihal-II İslam ve Toplum, 3. Baskı, İstanbul: Divantaş Yayınları.
• Kasımoğlu M., Yetgin, F. ve Küçükçolak, A. (2018), “Kira Sertifikaları, Türkiye Tecrübesi ve Bir Vaka Çalışması”, Istanbul Journal of Economics - İstanbul İktisat Dergisi, 68(1), 1-44.
• Kılınç, Ö. F. (2014), Türkiye’de Katılım Bankacılığı Ve Müşteri Tercih Kriterleri Üzerine Bir Uygulama: Isparta İli Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Kınalı, F. (2012), Faizsiz Sistemde Bankacılık Anlayışı, Selçuk Üniversitesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Nihat, O. Y. (2010), Faizsiz Bankacılık İlkeleri ve Katılım Bankacılığı, 27-28 Şubat 2010, Eğitim No: 2009/2010-61, Antalya: Türkiye Katılım Bankaları Birliği Yayınları.
• Özsoy, İ. (2011), Türkiye’de Katılım Bankacılığı, İstanbul: Türkiye Katılım Bankaları Birliği Yayını.
• Özulucan, A. ve Deran, A. (2009), “Katılım Bankacılığı İle Geleneksel Bankaların Bankacılık Hizmetleri ve Muhasebe Uygulamaları Açısından Karşılaştırılması”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 85-108.
• Pehlivan, P. (2016), “Türkiye’de Katılım Bankacılığı ve Bankacılık Sektöründeki Önemi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(31), 296-324.
• Şahin E. (2007), Türkiye’de Dünden Bugüne Katılım Bankaları, Kadir Has Üniversitesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• TTKB, Türkiye Katılım Bankacılığı Strateji Belgesi 2015 – 2025, İstanbul: Türkiye Katılım Bankacılığı Birliği Yayınları.
• Takan, M. A. ve Boyacıoğlu, M. (2011). Bankacılık Teori, Uygulama ve Yöntem, 4. Baskı, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Tok, A. (2009), İslami Finans Sistemi Çerçevesinde Sukuk (İslami Tahvil) Uygulamaları, Katılım Bankaları ve Türkiye Açısından Değerlendirmeler (Yeterlilik Etüdü), Ankara: SPK Hukuk İşleri Dairesi.
• Uçar, M. (1992), Türkiye’de-Dünya’da Faizsiz Bankacılık ve Hesap Sistemleri, İstanbul: Fey Vakfı Yayınları.
• Yılmaz, E. (2014), “Yeni Bir Finansal Araç Olarak Sukuk: Çeşitleri, Türkiye Uygulaması ve Vergilendirilmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 61, 81-100.