Araştırma Makalesi
Yıl 2021,
Sayı: 17, 133 - 160, 26.06.2021
Öz
Hukuk devleti ilkesinin bir gereği olarak hukuki güvenlik, hukukun
uygulanmasındaki belirsizlik veya ani değişim riskini ortadan
kaldırmaya yönelik bir garanti veya koruma olarak tanımlanabilir.
Hukuki güvenlik ilkesinin doğru tanımlanması, ilkenin içeriğinin doğru
belirlenmesi açısından önemlidir. Bu bağlamda, geçmişten günümüze
ulusal ve uluslararası hukukta hukuki güvenliğin kavramsal gelişiminin
analiz edilmesi faydalı olacaktır.
Son zamanlarda, özellikle Avrupa Adalet Divanı kararlarında sıkça yer
verilmeye başlanan hukuki güvenlik ilkesi, hukuki güvenlik kavramını
gündemde tutmaktadır. Uluslararası hukukun yansıması olarak
ulusal hukukta da yer verilmeye başlanan hukuki güvenlik kavramı
günden güne yargısal içtihatlarla şekillenerek hukuk sistemlerinde
yerini almaktadır. Hukuki güvenliğin oldukça geniş bir kullanım alanı
olmakla birlikte, kavramsal boyuĴa yeknesaklığın sağlanması önem arz
etmektedir.
Anahtar Kelimeler
Hukuki güvenlik hukuk devleti hukuki belirlilik hukuki istikrar hukuki öngörülebilirlik
Kaynakça
- AKYILMAZ Bahtiyar/ SEZGİNER Murat/ KAYA Cemil, Türk İdare Hukuku, Savaş Yayınevi, 12. Baskı, Ankara, 2020.
- AKKAYA KİA Rukiye, Moderniteden Postmoderniteye Egemenlik ve Hukuk, Beta Yayınevi, İstanbul, 2006.
- ATAR Yavuz, Türk Anayasa Hukuku, Mimoza Yayınevi, Konya, 2013.
- ATAY Ender Ethem, İdare Hukuku, Turhan Kitabevi, 2. Baskı, Ankara, 2009.
- AYHAN Taha, “Avrupa Topluluğu Mahkemesi Kararları Işığında AB İdare Hukuku’nda Genel Düzenleyici İşlemlerde Hukuk Güvenliği İlkesi”, Amme İdaresi Dergisi, C. 43, S. 3, Eylül 2010.
- AZRAK Ülkü, “Yargı ve İdare: İki Fonksiyonun Karşılaştırılması Üzerine Bir Teorik Deneme”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 34, S. 1-4, Y. 1968.
- BERKOWITZ Daniel/ PISTOR Katarina/ RICHARD Jean-Francois, “Economic Development, Legality, and the Transplant Eff ect”, William Davidson Working Paper, Number 410, September 2001.
- BÜLBÜL Erdoğan, İdari İşlemin Yürürlükten Kaldırılması, Beta Yayınevi, İstanbul, 2010.
- CRAIG Paul, EU Administrative Law, Oxford University Press, Oxford, 2006.
- CHEVALLIER Jacques, Hukuk Devleti, (Çev. Ertuğrul Cenk Gürcan), İmaj Yayınevi, Ankara, 2010.
- ÇAĞLAR Selda, Hukuk Devletinin Hukuki Belirlilik İlkesi Üzerinden Değerlendirilmesi, Beta Yayınevi, İstanbul, 2013.
- DALKILIÇ Elvin Evrim, Avrupa ve Türk İdare Hukukunda Hukuki Güvenlik ve Meşru Beklentilerin Korunması, Turhan Kitabevi, Ankara, 2016.
- ERDOĞAN Mustafa, Anayasal Demokrasi, Siyasal Kitabevi, 4. Bası, Ankara, 2001.
- ERKUT Celal, Hukuka Uygunluk Bloku (İdare Hukukunda Hukukun Genel Prensipleri Teorisi), Kavram Yayınları, İstanbul, 1996.
- FRÄNDBERG Ake, From Rechtsstaat to Universal Law-State: An Essay in Philosophical Jurisprudence, Springer, 2014.
- GİŞİ Selçuk, Haklı Beklentilerin Korunması İlkesi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017
- GÖZLER Kemal, İdare Hukuku, Cilt I, Ekin Yayınevi, İkinci Bası, Bursa, 2009, (“İdare Hukuku”).
- GÖZLER Kemal, “Türk Anayasa Yargısında Anayasallık Bloğu Kavramına İhtiyaç Var mıdır?”, AÜSBFD, S. 3, C. 55, Y. 2000, (Anayasallık Bloğu”).
- HONIG Richard, Hukuk Başlangıcı ve Tarihi, (Çev. M. Yavuz), Burhaneddin Matbaası, İstanbul, 1935.
- İMRE Zahit, Medeni Hukuka Giriş, İstanbul Üniversitesi Yayını, Yenilik Basımevi, İstanbul, 1971.
- KABOĞLU İbrahim Ö., “Hukukun Genel İlkeleri ve Anayasa Yargısı (Özgürlükler Hukuku Açısından Bir Yaklaşım)”, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 8, S. 2, Aralık 1997, (Hukukun Genel İlkeleri”).
- KABOĞLU İbrahim Ö., Anayasa Hukuku Dersleri, Legal Yayınevi, İstanbul, 2012, (“Anayasa Hukuku”).
- KARAHANOĞULLARI Onur, İdarenin Hukukla Kavranması: Yasallık ve İdari İşlemler, Turhan Kitabevi, Ankara, 2011.
- KATOĞLU Tuğrul, “Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Bakımından Hukuki Güvenlik İlkesi”, Kamu Hukukçuları Platformu, Hukuk Güvenliği, 8-9 Kasım 2013, Ankara, (Haz. Ece Göztepe), Türkiye Barolar Birliği Yayınları:277.
- KDHIR Moncef, “Vers la fi n de la sécurité juridique en droit français ?”, La Revue Administrative, Y. 46, S. 276.
- KÖKÜSARI İsmail, Anayasa Hukukunda Hukuki Güvenlik İlkesi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2015.
- KUTLU GÜRSEL Meltem, “Hukuk Devleti İlkesinden Hukukun Üstünlüğüne Geçiş Sürecinde Yönetimde Demokrasinin Gereklerinden Biri Olarak Birey ile İdare Arasındaki İlişkilerin Düzenlenmesi ve Fransa Örneği”, 148. Yıl Danıştay ve İdari Yargı Günü Sempozyumu, Danıştay Yayınları, No:91, 10 Mayıs 2016, Ankara.
- LATOURNEIRE Roger, Conseil d’État’nın Yargılama Yöntemleri Üzerine Bir Deneme, (Çeviren: Yıldızhan YAYLA), İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, İstanbul, 1982.
- LAUGHLIN Martin, Foundation of Public Law, Oxford University Press, Oxford, 2010.
- MacCORMICK Neil, “Rhetoric and the Rule of Law”, Recrafting the Rule of Law: the Limits of Legal Order, (Ed. D. Dyzenhaus), Hart Publishing, Oxford, 1999.
- MAXEINER James R., “Legal Indeterminancy Made in America: U.S. Legal Methods and the Rule of Law”, Valparaiso University Law Review, C. 41, S. 2, Winter 2007, (“Legal Indeterminancy”).
- MAXEINER James R., “Legal Certainty: A European Alternative to American Legal İndeterminacy?”, Tulane Journal of International and Comparative Law, C. 15, S. 2, Y. 2007, (“Legal Certainty”).
- MAXEINER James R, “Some Realism About Legal Certainty in the Globalization of the Rule of Law”, The Rule of Law in Comparative Perspective, (Ed. Mortimer Sellers/ Tadeusz Tomaszewski), Springer, 2010, (“Some Realizm”).
- NEUHAUS Paul Heinrich, “Legal Certainty Versus Equity in the Confl ict of Laws”, Law and Contemporary Problems, S. 4, C. 28, Y. 1963.
- ONAR Sıddık Sami, İdare Hukukunun Ûmumî Esasları, Cilt 1, İstanbul, 1966.
- OĞURLU Yücel, İdare Hukukunda Kazanılmış Haklara Saygı ve Haklı Beklentiler Sorunu, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2003.
- ÖZAY İl Han, Günışığında Yönetim, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2004, (“Günışığında Yönetim”).
- ÖZAY İl Han, “Demokratik Yönetim ve Yönetimde Demokrasi” İdari Usul Kanunu Hazırlığı Uluslararası Sempozyumu, 17-18 Ocak 1998, Ankara, (“Demokratik Yönetim”).
- ÖZBUDUN Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayıncılık, Ankara, 2012.
- PACTEU Bernard, “La sécurité juridique, un principe qui nous manque?”, AJDA, juin 1995, n° spécial du cinquantenaire.
- PAUNIO Elina, “Beyond Predictability-Refl ections on Legal Certainty and the Discourse Theory of Law in the EU Legal Order”, German Law Journal, Vol.10, No.11, 2009.
- PECZENIK Aleksander, “Law State, Legal Certainty and Legitimacy of Law”, Law, Justice and the State IV: Nordic Perspectives (Edt. Mikael M. Karlsson- Qlafur Pall Jonsson) Franz Steiner Verlag, StuĴgart, 1995.
- RAITIO Juha, The Principle of Legal Certainty in EC Law, Kluwer Academic Publisher, 2003.
- SANCAKDAR Oğuz/ÖNÜT Lale Burcu/ US DOĞAN Eser/ KASAPOĞLU TURHAN Mine/ SEYHAN Serkan, İdare Hukuku Teorik Çalışma Kitabı, Seçkin Yayıncılık, 9. Baskı, Ankara, 2020.
- SCHWARZE Jürgen, European Administrative Law, Revised 1st Edition, Sweet and Maxwell, 2006.
- SOYSAL Mümtaz, 100 Soruda Anayasa’nın Anlamı, Gerçek Yayınevi, İstanbul, 1986.
- SÖZER Ali Nazım, “Sosyal Sigortalarda Kazanılmış Hakların Korunması Üzerine Bir İnceleme”, İstanbul Barosu Dergisi, Yıl: 1989, Cilt: 63, Sayı: 10- 11-12, Ekim Kasım Aralık.
- TAN Turgut, Ekonomik Kamu Hukuku Dersleri, Turhan Kitabevi, Ankara, 2010.
- TOPÇUOĞLU Hamide, Kanuna Karşı Hile (Kanundan Kaçınmanın Yolları), Selüloz Basımevi, İzmit, 1950.
- TOTSKYI Bronislav, “Legal Certainty as a Basic Principle of Land Law of Ukraine”, Jurispudance, C. 21, S. 1, Y. 2014.
- TRIDIMAS Takis, General Principles of EU Law, Second Edition, Oxford University Press, Oxford, 2009.
- UPHAM Frank, “Mythmaking in the Rule of Law Orthodoxy”, Working Papers, Rule of Law Series-Democracy and Rule of Law Project, S. 30, Eylül 2002.
- UYANIK Halit, “Türk İdare Hukukunda Zımni Red ve Zımni Kabul Müesseseler Üzerine Değerlendirmeler”, İÜHFM, Cilt: LXXII, Sayı: 1, Yıl: 2014.
- VEDEL George / DELVOLVÉ Pierre, Droit Administratif, Puf, 10 éme edition, 1988.
- VELİDEDEOĞLU Hıfzı Veldet, “Kanunlaştırma Hareketleri ve Tanzimat”, Tanzimat I, Maarif Matbaası, İstanbul 1940.
- YAZICI Serap, Yeni Bir Anayasa Hazırlığı ve Türkiye: Seçkincilikten Toplum Sözleşmesine, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayını, İstanbul, 2009.
- ZABUNOĞLU Yahya Kâzım, “Thomas Hobbes-Hayatı, Eserleri ve Hukuki Fikirleri” AÜHFD, C. 16, S. 1-4, Y. 1959.
- WEBER Max, Économie et Société, Tome1, Paris, 1971.
Yıl 2021,
Sayı: 17, 133 - 160, 26.06.2021
Öz
Kaynakça
- AKYILMAZ Bahtiyar/ SEZGİNER Murat/ KAYA Cemil, Türk İdare Hukuku, Savaş Yayınevi, 12. Baskı, Ankara, 2020.
- AKKAYA KİA Rukiye, Moderniteden Postmoderniteye Egemenlik ve Hukuk, Beta Yayınevi, İstanbul, 2006.
- ATAR Yavuz, Türk Anayasa Hukuku, Mimoza Yayınevi, Konya, 2013.
- ATAY Ender Ethem, İdare Hukuku, Turhan Kitabevi, 2. Baskı, Ankara, 2009.
- AYHAN Taha, “Avrupa Topluluğu Mahkemesi Kararları Işığında AB İdare Hukuku’nda Genel Düzenleyici İşlemlerde Hukuk Güvenliği İlkesi”, Amme İdaresi Dergisi, C. 43, S. 3, Eylül 2010.
- AZRAK Ülkü, “Yargı ve İdare: İki Fonksiyonun Karşılaştırılması Üzerine Bir Teorik Deneme”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 34, S. 1-4, Y. 1968.
- BERKOWITZ Daniel/ PISTOR Katarina/ RICHARD Jean-Francois, “Economic Development, Legality, and the Transplant Eff ect”, William Davidson Working Paper, Number 410, September 2001.
- BÜLBÜL Erdoğan, İdari İşlemin Yürürlükten Kaldırılması, Beta Yayınevi, İstanbul, 2010.
- CRAIG Paul, EU Administrative Law, Oxford University Press, Oxford, 2006.
- CHEVALLIER Jacques, Hukuk Devleti, (Çev. Ertuğrul Cenk Gürcan), İmaj Yayınevi, Ankara, 2010.
- ÇAĞLAR Selda, Hukuk Devletinin Hukuki Belirlilik İlkesi Üzerinden Değerlendirilmesi, Beta Yayınevi, İstanbul, 2013.
- DALKILIÇ Elvin Evrim, Avrupa ve Türk İdare Hukukunda Hukuki Güvenlik ve Meşru Beklentilerin Korunması, Turhan Kitabevi, Ankara, 2016.
- ERDOĞAN Mustafa, Anayasal Demokrasi, Siyasal Kitabevi, 4. Bası, Ankara, 2001.
- ERKUT Celal, Hukuka Uygunluk Bloku (İdare Hukukunda Hukukun Genel Prensipleri Teorisi), Kavram Yayınları, İstanbul, 1996.
- FRÄNDBERG Ake, From Rechtsstaat to Universal Law-State: An Essay in Philosophical Jurisprudence, Springer, 2014.
- GİŞİ Selçuk, Haklı Beklentilerin Korunması İlkesi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017
- GÖZLER Kemal, İdare Hukuku, Cilt I, Ekin Yayınevi, İkinci Bası, Bursa, 2009, (“İdare Hukuku”).
- GÖZLER Kemal, “Türk Anayasa Yargısında Anayasallık Bloğu Kavramına İhtiyaç Var mıdır?”, AÜSBFD, S. 3, C. 55, Y. 2000, (Anayasallık Bloğu”).
- HONIG Richard, Hukuk Başlangıcı ve Tarihi, (Çev. M. Yavuz), Burhaneddin Matbaası, İstanbul, 1935.
- İMRE Zahit, Medeni Hukuka Giriş, İstanbul Üniversitesi Yayını, Yenilik Basımevi, İstanbul, 1971.
- KABOĞLU İbrahim Ö., “Hukukun Genel İlkeleri ve Anayasa Yargısı (Özgürlükler Hukuku Açısından Bir Yaklaşım)”, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 8, S. 2, Aralık 1997, (Hukukun Genel İlkeleri”).
- KABOĞLU İbrahim Ö., Anayasa Hukuku Dersleri, Legal Yayınevi, İstanbul, 2012, (“Anayasa Hukuku”).
- KARAHANOĞULLARI Onur, İdarenin Hukukla Kavranması: Yasallık ve İdari İşlemler, Turhan Kitabevi, Ankara, 2011.
- KATOĞLU Tuğrul, “Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Bakımından Hukuki Güvenlik İlkesi”, Kamu Hukukçuları Platformu, Hukuk Güvenliği, 8-9 Kasım 2013, Ankara, (Haz. Ece Göztepe), Türkiye Barolar Birliği Yayınları:277.
- KDHIR Moncef, “Vers la fi n de la sécurité juridique en droit français ?”, La Revue Administrative, Y. 46, S. 276.
- KÖKÜSARI İsmail, Anayasa Hukukunda Hukuki Güvenlik İlkesi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2015.
- KUTLU GÜRSEL Meltem, “Hukuk Devleti İlkesinden Hukukun Üstünlüğüne Geçiş Sürecinde Yönetimde Demokrasinin Gereklerinden Biri Olarak Birey ile İdare Arasındaki İlişkilerin Düzenlenmesi ve Fransa Örneği”, 148. Yıl Danıştay ve İdari Yargı Günü Sempozyumu, Danıştay Yayınları, No:91, 10 Mayıs 2016, Ankara.
- LATOURNEIRE Roger, Conseil d’État’nın Yargılama Yöntemleri Üzerine Bir Deneme, (Çeviren: Yıldızhan YAYLA), İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, İstanbul, 1982.
- LAUGHLIN Martin, Foundation of Public Law, Oxford University Press, Oxford, 2010.
- MacCORMICK Neil, “Rhetoric and the Rule of Law”, Recrafting the Rule of Law: the Limits of Legal Order, (Ed. D. Dyzenhaus), Hart Publishing, Oxford, 1999.
- MAXEINER James R., “Legal Indeterminancy Made in America: U.S. Legal Methods and the Rule of Law”, Valparaiso University Law Review, C. 41, S. 2, Winter 2007, (“Legal Indeterminancy”).
- MAXEINER James R., “Legal Certainty: A European Alternative to American Legal İndeterminacy?”, Tulane Journal of International and Comparative Law, C. 15, S. 2, Y. 2007, (“Legal Certainty”).
- MAXEINER James R, “Some Realism About Legal Certainty in the Globalization of the Rule of Law”, The Rule of Law in Comparative Perspective, (Ed. Mortimer Sellers/ Tadeusz Tomaszewski), Springer, 2010, (“Some Realizm”).
- NEUHAUS Paul Heinrich, “Legal Certainty Versus Equity in the Confl ict of Laws”, Law and Contemporary Problems, S. 4, C. 28, Y. 1963.
- ONAR Sıddık Sami, İdare Hukukunun Ûmumî Esasları, Cilt 1, İstanbul, 1966.
- OĞURLU Yücel, İdare Hukukunda Kazanılmış Haklara Saygı ve Haklı Beklentiler Sorunu, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2003.
- ÖZAY İl Han, Günışığında Yönetim, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2004, (“Günışığında Yönetim”).
- ÖZAY İl Han, “Demokratik Yönetim ve Yönetimde Demokrasi” İdari Usul Kanunu Hazırlığı Uluslararası Sempozyumu, 17-18 Ocak 1998, Ankara, (“Demokratik Yönetim”).
- ÖZBUDUN Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayıncılık, Ankara, 2012.
- PACTEU Bernard, “La sécurité juridique, un principe qui nous manque?”, AJDA, juin 1995, n° spécial du cinquantenaire.
- PAUNIO Elina, “Beyond Predictability-Refl ections on Legal Certainty and the Discourse Theory of Law in the EU Legal Order”, German Law Journal, Vol.10, No.11, 2009.
- PECZENIK Aleksander, “Law State, Legal Certainty and Legitimacy of Law”, Law, Justice and the State IV: Nordic Perspectives (Edt. Mikael M. Karlsson- Qlafur Pall Jonsson) Franz Steiner Verlag, StuĴgart, 1995.
- RAITIO Juha, The Principle of Legal Certainty in EC Law, Kluwer Academic Publisher, 2003.
- SANCAKDAR Oğuz/ÖNÜT Lale Burcu/ US DOĞAN Eser/ KASAPOĞLU TURHAN Mine/ SEYHAN Serkan, İdare Hukuku Teorik Çalışma Kitabı, Seçkin Yayıncılık, 9. Baskı, Ankara, 2020.
- SCHWARZE Jürgen, European Administrative Law, Revised 1st Edition, Sweet and Maxwell, 2006.
- SOYSAL Mümtaz, 100 Soruda Anayasa’nın Anlamı, Gerçek Yayınevi, İstanbul, 1986.
- SÖZER Ali Nazım, “Sosyal Sigortalarda Kazanılmış Hakların Korunması Üzerine Bir İnceleme”, İstanbul Barosu Dergisi, Yıl: 1989, Cilt: 63, Sayı: 10- 11-12, Ekim Kasım Aralık.
- TAN Turgut, Ekonomik Kamu Hukuku Dersleri, Turhan Kitabevi, Ankara, 2010.
- TOPÇUOĞLU Hamide, Kanuna Karşı Hile (Kanundan Kaçınmanın Yolları), Selüloz Basımevi, İzmit, 1950.
- TOTSKYI Bronislav, “Legal Certainty as a Basic Principle of Land Law of Ukraine”, Jurispudance, C. 21, S. 1, Y. 2014.
- TRIDIMAS Takis, General Principles of EU Law, Second Edition, Oxford University Press, Oxford, 2009.
- UPHAM Frank, “Mythmaking in the Rule of Law Orthodoxy”, Working Papers, Rule of Law Series-Democracy and Rule of Law Project, S. 30, Eylül 2002.
- UYANIK Halit, “Türk İdare Hukukunda Zımni Red ve Zımni Kabul Müesseseler Üzerine Değerlendirmeler”, İÜHFM, Cilt: LXXII, Sayı: 1, Yıl: 2014.
- VEDEL George / DELVOLVÉ Pierre, Droit Administratif, Puf, 10 éme edition, 1988.
- VELİDEDEOĞLU Hıfzı Veldet, “Kanunlaştırma Hareketleri ve Tanzimat”, Tanzimat I, Maarif Matbaası, İstanbul 1940.
- YAZICI Serap, Yeni Bir Anayasa Hazırlığı ve Türkiye: Seçkincilikten Toplum Sözleşmesine, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayını, İstanbul, 2009.
- ZABUNOĞLU Yahya Kâzım, “Thomas Hobbes-Hayatı, Eserleri ve Hukuki Fikirleri” AÜHFD, C. 16, S. 1-4, Y. 1959.
- WEBER Max, Économie et Société, Tome1, Paris, 1971.
Toplam 58 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Hukuk |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Haziran 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Sayı: 17 |