Early Appearances of Artificial Intelligence Religiosity in The Media: The Case of Kübra TV Series

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 123 - 141, 30.06.2025

Faruk Karaarslan , Ömür Nihal Karaarslan

https://doi.org/10.47951/mediad.1685900

Öz

With the development of artificial intelligence technologies; how artificial intelligence will interact with religiosity and what kind of trajectories this interaction will have has become one of the current debates of social sciences. Today, the evaluation of new forms of technology, which are shaped as the spirit of the time, in terms of religiosity and the predictions about the future of religions with the work of these forms; is at the forefront of these discussions. In this context, the media can be the harbinger of the agenda of social sciences and produce pioneering discussion areas. In this study, one of the examples of the interaction of artificial intelligence technologies and religiosity reflected in the media and which is a precursor of the issues to be addressed by social sciences will be discussed. The series Kübra, which focuses on the guidance of artificial intelligence to a religious group, has been selected as a case study. The predictions of this series about transforming religiosity and its approach to the future of religion will be discussed through thematic analysis of the series episodes. The focus of the study is the interaction between the sociological realities of humans and artificial intelligence technologies and the religious representations of this interaction.

Anahtar Kelimeler

Artificial Intelligence , Kübra Series , Religiosity , Social Movements , Authority

Yapay Zekâ Dindarlığının Medyadaki Erken Görünümleri: Kübra Dizisi Örneği

Öz

Yapay zekâ teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte; yapay zekânın dindarlık ile nasıl etkileşime geçeceği ve bu etkileşimin ne tür yörüngelere sahip olacağı sosyal bilimlerin güncel tartışmalarından birisi haline gelmiştir. Günümüzde, zamanın ruhu olarak şekillenen yeni teknoloji formlarının, dindarlık özelinde değerlendirilmesi ve bu formların çalışmaları ile dinlerin geleceğine dair var olan öngörüler; söz konusu tartışmaların başında gelmektedir. Bu bağlamda medya, sosyal bilimlerin gündeminin habercisi olabilmekte ve öncül tartışma alanları üretebilmektedir. Bu çalışmada yapay zekâ teknolojileri ile dindarlık etkileşiminin medyaya yansıyan ve sosyal bilimlerin ele alacağı konuların habercisi niteliğinde olan örneklerden birisini ele alacaktır. Yapay zekânın dini bir grubu yönlendirmesini konu edinen Kübra dizisi örnek alan incelemesi olarak seçilmiştir. Bu dizinin dönüşen dindarlığa dair ön görüleri ve dinin geleceğine dair yaklaşımı, dizi bölümlerinin tematik analizi yapılarak ele alınacaktır. Çalışmanın odak notasını İnsanların sosyolojik gerçeklikleri ile yapay zekâ teknolojileri arasındaki etkileşim ve bu etkileşimin dini temsilleri oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yapay Zeka , Kübra Dizisi , Dindarlık , Toplumsal Hareketler , Otorite

Kaynakça

• Anderson, J. & R. L. (2018). Artifcial intelligence and the future of Humans. Pew Research Center, 1-123.
• Brakley, J. Vincet, S. (Direktör). (2015-2018), Humans. (Dizi) Channel 4.
• Brooker, C. (Direktör). (2011-2019). Black mirror. Zeppotron, Yarının evi, Broke and bones.
• Bulgen, M. (2015). Yapay zeka ve İslam. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Çamdereli, M., Önay Doğan, B., & Kocabay Şener, N. (2015). Dijitalleşen din. İstanbul: Köprü Kitap.
• Chaudhary, Y. (2024). Islam and artificial intelligence. In F. W. Beth Singler (Ed.), The Cambridge Companion to Religion and Artificial Intelligence (pp. 109–128). Cambridge University Press.
• Chryssides, G. D. (2007). Defining the new age. In J. R. L. Daren Kemp (Ed.), Handbook of New Age (pp. 5–24). Leiden & Boston: Brill.
• Dereli, M. D. (2019). Dinî kimliklerin siber uzamda akışkanlaşması. İnsan & Toplum, 9(1), 85–115.
• Dereli, M. D. (2022a). Kurgu ile Ütopya Arasında: Habermas’ın dine yaklaşımında değişim ve post-seküler toplum projesi. Bilimname, 47, 303-342.
• Dereli, M. D. (2022b). Sanala veda: Sosyal medya ve dönüşen dindarlık. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Yayınları.
• Dorobantu, M. (2022). Artificial intelligence and religion: Recent advances and future directions. Zygon: Journal of Religion & Science, 57(4), 984–999.
• Durkheim, E. (2005). Dini hayatının ilkel biçimleri. Ataç Yayınları.
• Eken, M. (2022). Çevrim içi dindarlık- M neslinin inanç pratikleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Foucault, M. (1992). Hapishanenin doğuşu. İmge Kitabevi.
• Guzikowski, A. (Direktör). (2020-2022). Raised by Wolves, (Dizi) Film Afrika.
• Jonze, S. (Direktör). (2013). Her. (Film). Warner Bros.
• Kalogridis, L. (Direktör). (2018-2020). Altered carbon, (Dizi). Virago Productions.
• Karaarslan, F. (2015). Post seküler din halleri: Dinin dijitalleşmesi. In M. Çamdereli, B. Ö. Doğan, & N. K. Şener (Eds.). Dijitalleşen Din Medya ve Din 2 (pp. 13–44). İstanbul: Köprü Kitap.
• Kearns, Michael., & Roth, Aaron. (2020). The ethical algorithm: The science of socially aware algorithm design, Oxford University Press.
• Kollektif. (2022). Yapay zeka transhümanizm ve din. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Kuhn, T. S. (2019). Bilimsel devrimlerin yapısı. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Kurzweil, Ray. (2000). The age of spiritual machines : When computers exceed human intelligence. Penguin Books.
• Mirza, G. A. (2018). Yeni dinselleşme eğilimleri ve maneviyat arayışları. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Nick, B. (2016). Superintelligence: Paths, dangers, strategies. Oxford University Press.
• Nolan, J. (Direktör). (2011-2016). Person of interest. (Dizi) Kilter Films.
• O’Gieblyn, Meghan. (2022). God, human, animal, machine: Technology, metaphor, and the search for meaning. Anchor Books.
• Orlowski-Yang, J. (Direktör). (2020). The social dilemma (Film). Pozlama.
• Reed, R. (2021). A.I. in religion, A.I. for religion, A.I. and religion: Towards a theory of religious studies and artificial intelligence. Religions, 12(6), 1–16.
• Sevinç, L. & Nolan, J. (Direktör). (2016-2022). Westworld, (Dizi). Kilter Film.
• Scott, R. (Direktör). (1982). Blade runner, (Film). Ladd Şirketi.
• Singler, B. (2025). Religion and artificial intelligence an introduction. New York: Routledge.
• Spielberg, S. (Direktör). (2001). A.I. Artificial intelligence, (Film). Warner Bros.
• Taylan, D., Taylan, Y. (Direktör). Kübra, OGM Pictures.
• Wachowski, L. & Wachowski, L. (Direktör). (1999). The Matrix. Warner Bros.
• Weber, M. (2019). Economy and society. Harvard University Press.
• Yeşilkaya, N. (2022). Yapay zekaya dair etik sorunlar. Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 14(3), 948–963.