Dinsel ve Etnik Farklılıklar Bağlamında N’Djamena’da Birlikte Yaşama Sorunu Üzerine Bir Alan Araştırması

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 173 - 190, 29.12.2021

Ferhat Tekin Khalit Adoum Abdaramane

Öz

Birlikte yaşamak, bugün modern dünyanın/toplumların karşılaştığı en önemli sorunlardan biridir. Batı’da bu sorun daha çok göçmenler, mülteciler ve genel olarak “yabancılar” ekseninde ortaya çıkarken, Batı dışında ise uluslaşma, kentleşme ve sanayileşme süreçlerinden geçmekte olan ülkelerde etnik ve dini farklılıklar temelinde görülmektedir. Bu sorunun dünyada etnik ve dini farklılıklar temelinde en fazla görüldüğü yerlerden biri de Afrika kıtasıdır. Orta Afrika’da bir ülke olan Çad çok etnikli çok dinli ve çok dilli bir toplumsal yapıya sahip olarak birlikte yaşama sorunuyla ciddi bir biçimde karşılaşmaktadır. Bu sorunun en fazla görüldüğü şehir ise başkent N’Djamena’dır. Bu bağlamda nitel yönteme dayalı olarak 38 kişiye uygulanan mülakat tekniği ile bir alan araştırması gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede N’Djamena’da birlikte yaşama sorununun temel nedenlerinin dini, etnik ve siyasi olduğu tespit edilmiştir. Birlikte yaşama sorunun en açık göründüğü alanlardan biri de mekânsal ayrışmadır. Kent başta İslam ve Hıristiyan mensubiyete bağlı olarak ikiye bölünmüş (kuzey ve güney) ve her bir bölge de kendi içinde yine mekânsal olarak etnik mahalleler biçiminde ayrışmıştır. Sorunun çözümüne yönelik katılımcıların görüşlerine bakıldığında çözümün mümkün olduğunu düşünenler olduğu gibi çözümün kesinlikle mümkün olmadığını düşünenlerin de olduğu görülmüştür. İyimser katılımcılara göre çözüm, yönetimde adaleti sağlamak, nepotizmden kaçınmak, farklılıklara saygı duymak, eğitim müfredatına birlikte yaşama ile ilgili derslerin konulması, laikliğin uygulanması ve kanaat önderlerinin arabulucu ve uyumlaştırıcı rolleri üstlenmesi vb. şartların gerçekleşmesi ile mümkün olabilir.

Anahtar Kelimeler

N'Djamena, Birlikte Yaşamak, Etnisite, Din, Siyaset

Kaynakça

• Adoum, S. (2012). Tchad: des guerres interminables aux conséquences incalculables. Cair.Info, 4, 45-55.
• Amselle, J. L. (1998). Afrika’da Etnik Yapı ve Kimlik. (Ed. J. Leca), Uluslar ve Milliyetçilikler, (iç). İstanbul: Metis Yayınları, 72-77.
• Anderson, B. (2007). Hayali Cemaatler: Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması, (Çev: İ. Savaşır), İstanbul: Metis Yayınları.
• Arditi, C. (2003). Les violences ordinaires ont une histoire: le cas du Tchad. Politique africaine, (3), 51-67.
• Barouh, S. I., & Sımon, P. J. (1990). Les étrangers dans la ville le regard des scienes sociales. Paris: L'Harmattan.
• Barth, F. (2001). Etnik Gruplar ve Sınırları. (Çev. A. Kaya, S. Gürkan,), Ankara: Bağlam Yayınları.
• Bernard, C. (1998). Kampala, La ville et la violence. Paris: Karthala.
• Bourdieu, P. (1995). Ayırım: Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi, (çev. D. F. Şannan-A. G. Berkkurt), Ankara: Heretik Yayınları.
• Bourse, M. (2009). Melezliğe Övgü. (çev. I. Ergüden), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Castells, M. (1970). Structures sociales et processus d'urbanisation: Analyse comparative intersociétale. Annales. Histoire, Sciences Sociales, 25(4), 1155-1199. Retrieved November 14, 2020, from http://www.jstor.org/stable/27577706.
• Castells, M. (2007). Enformasyon Çağı : Ekonomi, Toplum ve Kültür, Binyılın Sonu (3. Cilt). (çev. E. Kılıç). İstanbul : İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Castells, M. (2013). Kimliğin Gücü, (çev. E. Kılıç), (3. Baskı), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Connan, D. (2005). identités ethniques , identité nationale et émergence d'une conscience d'appartenance au Kenya. Nairobi: IFRA.
• Dembelé, O. (2006). Etnicité et citoyenneté urbaine: la violence ethnique dans les villes. Courrier d'Afrique de l'Ouest, 35-63).
• Doytcheva, M. (2009). Çokkültürlülük. (çev. T. A. Onmuş İstanbul: İletişim Yayınları.
• Dursun, D. (1993). Çad, TDV İslam Ansiklopedisi, c. 8, https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/8/C08003014.pdf.
• Eriksen, T. H. (2012). Sosyal ve Kültürel Antropoloji. Ankara: Birleşik Yayınları.
• Erder, S. (2006). Refah Toplumunda Getto. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Grafmeyer, Y., & Authier, J.-Y. (2011). Sociologie Urbaine. Paris: Armand Colın.
• Habermas, J. (2012). "Öteki" Olmak, "Öteki"yle Yaşamak. (çev. İ. Aka), (6. Baskı), İstanbul: YKY.
• INSEED. (2018). Instıtut Natıonal De La Statıstıque, Des Études Économıques Et Démographıques (Inseed). N'Djamena: Mınıstère De L’économıe Et Du Plan.
• Kimitene, E. V. (2013). Ethnicisation du commerce à N'Djamena (Doctoral dissertation): https://tel.archives-ouvertes.fr/tel-01614002.
• Kymlicka, W. (2015). Çokkültürlü Vatandaşlık, (çev. A. Yılmaz), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Loua, Z. (2015). Les alliances interethniques en Afrique de l’Ouest: nouvelles stratégies de réconciliation. Théologiques, 23(2), 185-201. Mbongo, N. (1985). Problèmes théoriques de Ia question nationale en Afrique. Africaine. No :136, 31-67. Memoireonline,https://www.memoireonline.com/08/09/2657/m_croissance problemes-de-deplacements-dans-les-quartiers-peripheriques-de-NDjamena-c0.html urbaine-et-
• Neuman, L. W. (2014). Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nitel ve Nicel Yaklaşımlar (Cilt 1.). (çev. S. Özge) Ankara: YayınOdası.
• Özensel, E. (2013). “Doğu Toplumlarında ve Türkiye’de Birlikte Yaşama Arayışı: Çokkültürlülük Mü? Yoksa Yeni Bir Model Mi?” Akademik İncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries) Cilt/Volume: 8, Sayı/Number: 3, s. 1-17.
• Park, E. R. (2016). Şehir: Kent Ortamındaki İnsan Davranışlarının Araştırılması Üzerine Öneriler. E. R. Park ve W. E. Burgess (ed.) Şehir, içinde, (2. Baskı., s. 37-89). Ankara: Heretik Yayınları.
• Ramadji, A. (2015). L'opposition partisane dans le système politique tchadien 1993–2011 (Doctoral dissertation, Université de Bordeaux).
• Vaidjiké , D. (2017). « Mieux vivre ensemble » et exploitation de l’idéologie. (K. Alio, Dü.) Revue Scientifique du Tchad, 65-72.
• Smith, A. D. (2002). Ulusların Etnik Kökeni, (Çev. S. Bayramoğlu, H. Kendir), Ankara: Dost Kitabevi.
• Şan, Mustafa Kemal (2005). “Farklılık ve Çokkültürlülük Siyasetleri Üstüne Bir Deneme”, Milel ve Nihal, 3 (1-2), 67-114
• Tekin, F. (2016). “Söylem ve Gerçeklik Arasında Aşiret Reisi”. M. A. Aydemir (ed.),Toplumsal Tipler içinde, İstanbul: Açılım Kitap, s. 339-355.
• Touraine, A. (2011). Birlikte Yaşayabilecek miyiz?, (çev. O. Kunal), 4. Baskı, İstanbul: YKY.
• Ulutaş, E. (2016). Kanaat Önderi: Bir Liderlik Fenomenolojisi, İstanbul: Açılım Kitap.
• Vidjannangni, A. (2011). La complexité de la question identitaire en Côte d'Ivoire. Montréal: Université de Québec.
• Yacouba, H. (2012). La laïcité en péril? Paris: Presses Universitaires de France, 127-138. Yanık, C. (2011). “Birlikte Yaşama Yolları: Liberalizm ve Çokkültürcülük”. Sosyal Bilimler Dergisi, c.1, sayı: 2, s. 75-95.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Young, T. R., & Chassy, P. (1971). La Restauration D'une Identité: Les «Black Muslims». Cahiers Internationaux De Sociologie, 51, 277-289.