İç Göç Sürecinde Göçmen Toplumun Dinî ve Sosyokültürel Hayatında Meydana Gelen Değişimin İlişkiler Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 65 - 88, 30.06.2022

Engin Aşır İnce

Öz

21. yy. toplumsal değişimin giderek hız kazandığı ve bu değişime etki eden faktörlerin çok boyutlu hale geldiği müstesna bir zaman dilimidir. Her ne kadar günümüzde toplumsal değişimi meydana getiren faktörler çeşitlilik gösterip daha da kompleks bir hal alsa da, bu faktörlerden bazıları, zaman ve mekân bakımından evrensel niteliktedir. Bu açıdan evrensel boyutlarıyla kadim bir olgu olan göç, insanlığın varoluşundan bu yana devam etmekle birlikte uzun süreli ve kalıcı etkiler bırakan bir süreçtir. Nitekim Kavimler Göçü ve Hicret hem insanlık tarihinin seyri hem de İslam tarihi açısından semboliktir.
Göçle birlikte toplumların gerek dinî hayatında gerekse topluma ait diğer kurumlarda, birbiriyle ilişkili birçok değişim ve dönüşüm meydana gelmiştir. Göçün beraberinde getirmiş olduğu toplumsal dönüşümler, sosyal bilimciler açısından çeşitli araştırmaların yapılmasına zemin oluşturmaktadır. Bu bağlamda, yapmış olduğumuz çalışmada, göç sürecinde göçmen toplumun dinî hayatında meydana gelen değişim incelenmiştir. Fakat bu değişim, göçmen toplumla yerli halk arasında göç sonrasında cereyan eden sosyokültürel etkileşimle birlikte incelenmeye çalışılmıştır. Nitekim göçmen toplum ve yerli halk arasında göç sonrası meydana gelen sosyokültürel etkileşimler ve bu etkileşimler zemininde gelişen ilişkiler zaman zaman kültürler arasında entegrasyon ve bütünleşme ile sonuçlanırken kimi zaman da çatışmaya dönüşebilmektedir. Bu çalışma kapsamında, Konya iline Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden göç eden göçmen toplumun dinî hayatında meydana gelen değişimle, sosyokültürel yapısında meydana gelen değişim bir bütün olarak ele alınmıştır. Bu iki alanda meydana gelen değişim ve dönüşümlerin arasındaki ilişkilerin çözümlenmesi ile, göçmen toplumun dinî hayatında meydana gelen değişimin mahiyetinin daha da iyi anlaşılması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Göç, Din, Kültür, Toplum, Değişim.

Kaynakça

• Altuner, T. (2009). Kentleşme Bağlamında Göçün Yol Açtığı Toplumsal Sorunlar. Sakarya Üniversitesi.
• Asadova, A. (2021). Languge and Culture. Homeros, 4 (1), 35–38. doi:10.33390/homeros.4.1.05
• Bilgin, V. (2013). Din ve Kültür. M. Bayyiğit (Ed.), Din Sosyolojisi içinde (ss. 105–130). Konya: Palet Yayınları.
• Bolat, G. (2013). Türkiye’de İç Göç ve Din (İstanbul/Esenyurt/Kıraç Beldesi Örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi.
• Clarke, P. B. (2011). Introduction. Oxford University Press. doi:10.1093/oxfordhb/9780199588961.013.0001
• Çelik, C. (2008). Almanya‟da Türkler: Sürekli Yabancılık, Kültürel Çatışma ve Din. Milel ve Nihal: İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmalar Dergisi, 5 (3), 105–142.
• Demir, T. E. (2008). Göç ve Sosyo-Kültürel Değişim: Kastamonu İli Azdavay İlçesi Sabuncular Köyü Sosyo-Kültürel Yapısında Göç Nedeni ile Yaşanan Değişim Üzerine Sosyal Antropolojik Bir Çalışma. (Yayımlanmamış Tez). Ankara Üniversitesi.
• Dönmezer, S. (1998). Toplumbilim (11. Basım.). İstanbul: Beta Yayınları.
• Ekici, S. ve Tuncel, G. (2015). Göç ve İnsan, 5(9), 9–22. http://dergipark.org.tr/download/article-file/307113 adresinden erişildi.
• Emekli, G. (2005). Avrupa Birliği‟nde Turizm Politikaları ve Türkiye‟de Kültürel Turizm. Ege Coğrafya Dergisi, 14(1–2), 99–107.
• Er, İ. (2008). Din Sosyolojisi (2. Basım.). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Freyer, H. (1964). Din Sosyolojisi. (T. Kalpsüz, Çev.). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Günay, Ü. (1999). Erzurum ve Çevre Köylerinde Dini Hayat. İstanbul: Emek Matbaacılık.
• Günay, Ü. (2008). Din Sosyolojisi (8.Basım.). İstanbul: İnsan Yayınları.
• İnce, E. A. (2019). İç Göç Sürecinde Göçmen Toplumun Dini Hayatında Değişim -Konya Örneği. Erciyes Üni., Konya.
• Kartarı, A. (2014). Kültür Farklılık ve İletişim (1.Basım.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Koçyiğit, T. (2005). Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Meali. Konya: Nükte Yayınevi.
• Korkmaz, A. (2011). Göç ve Din (İsveç’teki Kululular Örneği) (1.). Konya: Çizgi Kitapevi.
• Korkmaz, A. (2013). Göç ve Din. M. Bayyiğit (Ed.), Din Sosyolojisi içinde (ss. 335–390). Konya: Palet Yayınları.
• Okumuş, E. (2006a). Toplumsal Değişme ve Din (2. Basım.). İstanbul: İnsan Yayınları.
• Okumuş, E. (2006b). Toplumsal Değişme ve Din. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(30), 323–347.
• Okumuş, E. (2016). Toplum Bağlamında Din-Kültür Etkileşimi. Electronic Turkish Studies, 11 (7), 269–292.
• Önkal, A. (1998). Hicret. TDV İslâm Ansiklopedisi. TDV Yayınları.
• Örnek, S. (2011). Göç ve Din. (Yayımlanmamış Tez). Selçuk Üniversetesi, Konya.
• Özbolat, A. (2011). Sosyal Hareketlilik ve Dini Hayatta Farklılaşma: Gerdibi Köylüleri Örneği. (Yayımlanmamış (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Erciyes Üniversitesi.
• Roy, O. (2003). Küreselleşen İslâm. (H. Bayrı, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Suğur, N. (2010a). Toplumsal Değişme ve Küreselleşme. N. Suğur (Ed.), Sosyolojiye Giriş içinde (ss. 55–71). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Suğur, N. (2010b). Kültür ve Toplum. N. Suğur (Ed.), Sosyolojiye Giriş içinde (ss. 99–124). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Şahin, İ. (2008). Göçmen Kadınların Dini Ritüellere Katılımı: Amersfoort (Hollanda) ve Boğazlıyan Örneğinde Karşılaştırmalı Bir İnceleme. (Yayımlanmamış Tez). Erciyes.
• Şavran, T. G. (2009). Sosyolojide Nicel ve Nitel Araştırma Yöntemleri. N. Suğur (Ed.), Sosyolojide Araştırma Yöntem ve Teknikleri içinde (1. bs., s. 91). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Taş, K. (2018). Sosyal Bilim Paradigmaları Açısından Sosyolojik Metodoloji. (C. Horuz, Ed.). İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Taştan, A. (1993). Göç ve Din: Sosyo-Kültürel Değişme ve Kimlik Sorunu Çerçevesinde Kayseri’nin Ömerhacılı Köyünden Yurtdışına İşçi Göçü Olayının Göçmen İşçilerin Dini Yaşayışlarına Etkileri Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Tez). Erciyes Üniversitesi.
• Tellier, S. (2006). Göç, Kültürel Farklılık ve Kentleşme Sürecinde Bolvadin İlçesi Ağılönü Örneği ve Din. (Yayımlanmamış Tez). Selçuk Üniversetesi.
• Yeşiloğlu, Ü. (2006). Ankara’ya Dışardan Gelenlerin Dini ve Sosyal Hayatı (Esertepe Semti Erzincan ve Erzurum’lular Örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi.
• Zeyrek, D. (2010). Doğu ve Güneydoğu Anadolu’dan Batıya Yönelen Göçlerin Toplumsal Sonuçları (1984-2006). (Yayımlanmamış Tez). Bilecik Üniversitesi.