Reklamlarda Kadın Temsili Araştırmalarının Sistematik Literatür İncelemesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: Özel Sayı, 86 - 112, 21.09.2024

Fatih Çelik

Öz

Reklamlarda kadınların temsili konusu uzun bir süredir birçok araştırmacının ilgisini çekmiş
ve bu doğrultuda temsil değişikliklerini araştırmak için çok sayıda çalışma yapılmıştır. Fakat,
literatüre yönelik kapsamlı ve sistematik bir incelemenin eksikliği nedeniyle bu bilgi birikimi
dağınık haldedir. Bu çalışma, reklamda kadın temsili ile ilgili yapılan araştırmaların
durumuna ilişkin sistematik ve kapsamlı bir genel bakış sunmayı amaçlamaktadır. Bu amacı
gerçekleştirmek için son 50 yıl içerisinde Scopus veri tabanında yer alan 181 farklı dergide
yayınlanan 298 makalenin sistematik literatür incelemesi yapılmıştır. Verilerin analizinde
bibliyometrik analiz tekniği kullanılmıştır. Performans analizi açısından bulgular, özellikle
2019 yılı itibariyle makale sayısının arttığını, Michael LaTour’un en üretken yazar olduğunu,
en çok yayın yapılan dergilerin Sex Roles, International Journal of Advertising ve Journal of
Advertising şeklinde sıralandığını ve ABD’nin literatüre en çok katkı yapan ülke olduğunu
ortaya koymaktadır. Ayrıca, toplam atıf sayısı odağında konu ile ilgili en etkili olan makaleler
belirlenmiştir. Öte yandan, bilimsel haritalama açısından, tematik gelişim analizi üç evre
halinde değerlendirilmiş ve ortak kelime analizi sonucunda araştırmaların odaklandığı üç
küme ortaya çıkmıştır: (1) Toplumsal cinsiyet rolü, tüketici eğilimleri ve feminizm, (2) medya
türleri ve ideolojik bakış, (3) cinsel çekicilik ve moda reklamlarında kadın bedeni. Sonuç
olarak, bu çalışma reklamda kadın temsili araştırmalarının sistematik ve kapsamlı bir
incelemesini sunarak literatüre ve uygulamaya katkıda bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Reklamcılık, Reklamda Kadın Temsili, Cinsiyet Stereotipleri, Sistematik Literatür İncelemesi, Bibliyometrik Analiz

Kaynakça

• Adalı, G., Yardibi, F., Aydın, Ş., Güdekli, A., Aksoy, E., & Hoştut, S. (2024). Gender and advertising: A 50-year bibliometric analysis. Journal of Advertising, 1-21. https://doi.org/10.1080/00913367.2024.2343291
• Aria, M., & Cuccurullo, C. (2017). Bibliometrix: An R-tool for comprehensive science mapping analysis. Journal of Informetrics, 11(4), 959-975. https://doi.org/10.1016/j.joi.2017.08.007
• Arici, H. E., Arasli, H., Köseoglu, M. A., Sokmen, A., & Arici, N. C. (2023). Job embeddedness in hospitality and tourism scholarship: Past, present, and future research agenda. International Journal of Hospitality Management, 109, 103417. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2022.103417
• Arici, H. E., Aydin, C., Koseoglu, M. A., & Sökmen, A. (2023). Sports tourism research: A bibliometric analysis and agenda for further inquiry. Tourism and Hospitality Research, 14673584231218106. https://doi.org/10.1177/14673584231218106
• Arumugam, T., Latha Lavanya, B., Karthik, V., Velusamy, K., Kommuri, U. K., & Panneerselvam, D. (2022). Portraying women in advertisements: An analogy between past and present. The American Journal of Economics and Sociology, 81(1), 207-223. https://doi.org/10.1111/ajes.12452
• Bichler, B. F., Petry, T., Kallmuenzer, A., & Peters, M. (2022). Get on task: A pragmatic tutorial on planning and conducting a systematic literature review. İçinde F. Okumus, S. M. Rasoolimanesh, & S. Jahani (Ed.), Contemporary Research Methods in Hospitality and Tourism (ss. 39-53). Emerald Publishing Limited. https://doi.org/10.1108/978-1-80117-546- 320221004
• Branchik, B. J., Ghosh Chowdhury, T., & Sacco, J. S. (2021). Different women, different viewpoints: Age, traits and women’s reaction to advertisements. Journal of Consumer Marketing, 38(6), 614-625. https://doi.org/10.1108/JCM-04-2020-3789
• Bronstein, C. (2008). No more black and blue: Women against Violence against women and the warner communications boycott, 1976—1979. Violence Against Women, 14(4), 418-436. https://doi.org/10.1177/1077801208314832
• Cheung, M.-C., Chan, A. S., Han, Y. M., Sze, S. L., & Fan, N. H. (2013). Differential effects of Chinese women’s sexual self-schema on responses to sex appeal in advertising. Journal of Promotion Management, 19(3), 373-391. https://doi.org/10.1080/10496491.2013.787382
• Choi, H., Yoo, K., Reichert, T., & Northup, T. (2020). Feminism and advertising: Responses to sexual ads featuring women: How the differential influence of feminist perspectives can inform targeting strategies. Journal of Advertising Research, 60(2), 163-178. https://doi.org/10.2501/JAR-2020-010
• Chorozidis, G., Georgiou, K., Mittas, N., & Angelis, L. (2024). Knowledge and research mapping of the data and database forensics domains: A bibliometric analysis. Information and Software Technology, 171, 107472. https://doi.org/10.1016/j.infsof.2024.107472
• Condeza-Dall’Orso, R., Lobos, P. M., & Vergara-Leighton, E. (2021). Stereotypes and sexualization of girls and adolescent girls in chilean advertising: A case study. Tripodos, 50, Article 50. https://doi.org/10.51698/tripodos.2021.50p187-204
• Çelebi, C., Demir, U., & Karakuş, F. (2023). Yapay zekâ okuryazarlığı konulu çalışmaların sistematik derleme yöntemiyle ı̇ ncelenmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 535-560. https://doi.org/10.51119/ereegf.2023.67
• Çelik, F., Çam, M. S., & Koseoglu, M. A. (2023). Ad avoidance in the digital context: A systematic literature review and research agenda. International Journal of Consumer Studies, 47(6), 2071-2105. https://doi.org/10.1111/ijcs.12882
• Das, M. (2011). Gender role portrayals in Indian television ads. Sex Roles, 64(3-4), 208-222. https://doi.org/10.1007/s11199-010-9750-1