Rusların Hıristiyanlığı Kabulü ve Hıristiyanlaşma Süreci

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 1, 61 - 80, 30.06.2024

Tahir Mehtioğlu

https://doi.org/10.17131/milel.1449967

Öz

Bu çalışmada, Slav halklarından biri olan Rusların Hıristiyanlık öncesi inançlarıyla ilgili ve Hıristiyanlığın kabulündeki sürece yer verilmektedir. Slav, Bulgar ve Bizans kronikleri Rusların tarihini 9. yüzyıldan itibaren başlatmaktadırlar. Türkiye’de daha önce yapılan çalışmalar Hıristiyanlaşmayı genellikle Knez Vladimir dönemiyle sınırlı tutmaktadır. Ancak bu çalışmanın amacı, Hıristiyanlaşma sürecini Askod ve Dir kardeşlerin dönemine kadar götürerek o dönemlere ışık tutmaktır. Bununla birlikte Knez Vladimir’in dönemini ele alırken onun Hıristiyan olmadan önceki inancıyla Hıristiyanlığı kabul etme sürecine geniş yer verilmektedir. Daha sonra da Slav topraklarında Hıristiyanlığın yayılışıyla ilgili olarak Kiril ve Methodius (Mefodiy) kardeşlerinin misyonuna ve Hıristiyanlaşma sürecine olan katkılarına değinilmiştir. Bunun yanında ilk dönemlerde Slav topraklarında kilise, manastır veya rahiplerin bulunup bulunmadığı bilgisine de ulaşılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Rusların Tarihi, Hristiyanlık, Askold ve Dir Dönemi, Vladimir Dönemi, Kiril ve Methodius, Olga Dönemi

Etik Beyan

Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde etik ilkelere uyulmuştur.

Russian Acceptance of Christianity and the Christianization Process

Öz

This study covers the pre-Christian beliefs of the Russians, one of the Slavic peoples, and the process of their acceptance of Christianity. Slavic, Bulgarian and Byzantine chronicles start the history of Russia from the 9th century. Previous studies in Turkey generally limited Christianization to the period of Prince Vladimir. However, this study sheds light on those periods by taking the Christianization process back to the period of Askod and Dir brothers. However, while discussing the period of Knez Vladimir, his pre-Christian faith and the process of accepting Christianity are given extensive coverage. Then, regarding the spread of Christianity in Slavic lands, the mission of the brothers Cyril and Methodius (Mefodiy) and their contributions to the Christianization process was mentioned. In addition, attempts were made to obtain information about whether there were churches, monasteries or priests in the Slavic lands in the early periods.

Anahtar Kelimeler

History of Russians, Christianity, Askold and Dir Period, Olga Period, Vladimir Period, Cyril and Methodius

Etik Beyan

Ethical principles were followed during the preparation of this study.

Kaynakça

• Ahmad, Sayyid Maqbul. “İbn Hurdâzbih”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20/78-79. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
• Arinon, J.P. “Mejdunarodnıye Otnoşeniye Kiyevskoy Rusi v Seredine X v. İ Kreşeniye Knyagini Olgi”. Vizantiyskiy Vremennik 41 (1980), 113-124.
• Artamonov, M.İ. Hazar Tarihi. çev. Ahsen Batur. İstanbul: Selenge Yayınları, 2019.
• _______. İstoriya Hazar. Leningrad: İzdatelstvo Gosudarstvennogo Ermitaja, 1962.
• Begunov, Yu.K. “Russkoye Slovo O Çude Klimenta Rimskogo Kirillo-Mefodiyevskaya Traditsiya”. Slavia 43/1 (1974).
• Bezzakonov, S.N. “Yelena Koraleva Rugov, O Zagadkah Biografii Knyagini Olgi”. İstoriçeskiy Format 2 (2020), 74-91.
• Brayçevskiy, M. Yu. “Neizvestnoye Pismo Patriarha Fotiya Kiyevskomu Kaganu Askoldu i Mitropolitu Mihailu Sirinu”. Vizantiyskiy Vremennik 47/72 (1986), 31-38.
• _______. “Olga i Konstantinopol”. Yujnaya Rus i Vizantiya Sborka Nauçnıh Trudov (K XVIII Kongressu Vizantinistov). 12-20. Kiev: Naukovo Dumka, 1991.
• _______. Utverjdeniye Hristiyanstva Na Rusi. Kiev: Naukovo Dumko, 1989. “Kiril i Mefodiy”. Ensiklopediçeskiy Slovar. ed. F.A. Brokgauz - İ.A. Yefron. C. 15. Sanktpeterburg: Tipo-Litografiya İ.A. Yefrona, 1895.
• Brutskus, Yu.D. “Varyagi i Kolbyagi”. Seminarium Kondakovianum 7 (1935).
• Continuati, Theophanis. Chronographiae Quae Theophanis Continuati Nomine Fertur Liber Quo Vita Basilii Imperatoris Amplectitur. çev. İhor Sevcenko. Berlin-Boston: De Gruyter, 2011.
• Eco, Umberto (ed.). Ortaçağ & Barbarlar Hıristiyanlar ve Müslümanlar. çev. Leyla Tonguç Basmacı. 4 Cilt. İstanbul: Alfa Yayınları, 2014.
• Eroğlu, Ahmet Hikmet. “Hristiyanlık”. Dinler Tarihi El Kitabı. ed. Baki Adam. Ankara: Grafiker Yayınları, 2015.
• Fedotova, Polina. “Korsunskaya Legenda i Letopisnıy Rasskaz o Kreşenii Vladimira”. Svobodnaya Mısl 3/1678 (2021).
• Froyanov, İgor. Zagadka Kreşeniya Rusi. Moskva: Algoritm, 2007.
• Gibbon, Edward. Roma İmparatorluğu’nun Gerileyiş ve Çöküş Tarihi. çev. Asım Baltacıgil - Meral Harzem. 8 Cilt. İstanbul: İndie, 2020.
• Golubinskiy, Ye. İstoriya Russkoy Tserkvi 1.1. 2 Cilt. Moskva: Universitetskaya Tipografiya, 1901.
• Gulland, Robin Milner. Ruslar. çev. Bahar Tırnakçı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2023.
• Gumilev, Lev. Ot Rusi Do Rossii. Moskva: Avris Press, 2008.
• İbn Fadlan. İbn Fadlan Seyahatnamesi. çev. Ramazan Şeşen. İstanbul: Yeditepe Yayınları, 2010.
• İbn Hurdâzbih. Yollar ve Ülkeler Kitabı. çev. Murat Ağarı. İstanbul: Kitabevi, 2008.
• Konutgan, Behnan vd. Kutsal Kitap Sözlüğü. İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi, 2016.
• Korolev, A.S. “K Voprosu ob Ustroitelnoy Deyatelnosti Knyagini Olgi”. Nauka i Şkola 5 (2015), 176-179.
• Kozlov, M.N. “Velikaya Knyaginya Olga: Ot Verhovnoy Jritsı Do Prosvetilnetsı Rusi”. Vestnik Slavyanskih Kultur 43 (2017).
• Kurat, Akdes Nimet. Rusya Tarihi Başlangıçtan 1917’ye Kadar. Ankara: TTK, 1987.
• Levçenko, M.V. Oçerki Po İstorii Russko-Vizantiyskih Otnoşeniy. Moskva: Akademiya Nauk SSSR, 1956.
• Litavrin, G.G. “Puteşestviye Russkoy Knyagini Olgi v Konstantinopol. Problema İstoçnikov”. Vizantiyskiy Vremennik 42 (1981), 35-48.
• Mes’ûdî, Ali b. Hüseyin. Mürûcü’ẕ-ẕeheb ve meʿâdinü’l-cevher. ed. Kemal Hasan Meri. Beyrut-Sayda: Mektebetü’l Asriyye, ts.
• Nazarenko, A.V. Drevnyaya Rus v Svete Zarubejnıh İstoçnikov Hrestomatiya. Moskva: RAN, 2010.
• _______. “Kogda Je Knyaginya Olga Yezdila v Konstantinopol?” Vizantiyskiy Vremennik 50 (1989), 66-83.
• _______. Nemetskiye Latınoyazıçıye İstoçniki IX-XI Vekov. Moskva: Nauka, 1993.
• Nestor. Geçmiş Yılların Menkıbesi. çev. Batuhan AKSUNGUR. İstanbul: Post Yayınları, 2022.
• _______r. Geçmiş Yılların Menkıbesi. çev. Aksungur. İstanbul: Post Yayınları, 2022.
• Novoseltsev, A.P. “Vostoçnıye İstoçniki o Vostoçnıh Slavyanah i Rusi VI-IX vv”. Drevnerusskoye Gosudarstvo i Yego Mejdunarodnoye Znaçeniye. Moskva: Nauka, 1965.
• Obolensky, Dimitri. “The Empire And İts Northern Neighbours 565—1018”. The Cambridge Medieval History. Cambridge: Cambridge University Press, 1966.
• Ostrogorskiy, G. “Vizantiya i Kiyevskaya Knyagina Olga”. İn To Honor Roman Jacobson. 1458-1473. Paris: Mauton The Hague, 1967.
• Özbay, Sena. Bizans’a Giden Yolda Varegler (11. Yüzyıl). Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Paşuto, V.T. Vneşnyaya Politika Drevney Rusi. Moskva: Nauka, 1968.
• Polnoye Sobraniye Russkih Letopisey 09 Patriyarşiy ili Nikonovskiy Letopis. Sanktpeterburg: Tipografiya Eduarda Pratsa, 1862.
• Polnoye Sobraniye Russkih Letopisey 37 Ustyujskiye i Vologodskiye Letopisi XVI-XVIII vv. Leningrad: Nauka, 1982.
• Polnoye Sobraniye Russkih Letopisey 38 Radzivilovskaya Letopis. Leningrad: Nauka, 1989.
• Pospelovskiy, Dimitriy. Pravoslavnaya Tserkov v İstorii Rusi, Rossii i SSSR. Moskva: Bibleysko Bogoslovkiy İnstitut Sv. Apostola Andreya, 1995.
• Povest Vremennıh Let 01. çev. D.S. Lihaçeva - B.A. Romanova. Moskva-Leningrad: İzdatelstvo Akademii Nauk SSSR, 1950.
• Povest Vremennıh Let 02. çev. D.S. Lihaçeva - B.A. Romanova. Moskva-Leningrad: İzdatelstvo Akademii Nauk SSSR, 1950. Rıbakov, B.A. Yazıçestvo Drevnih Slavyan. Moskva: Nauka, 1994.
• Seryakov, Mihail. Rojdeniya Vselennoy Golubinaya Kniga. Moskva: Naslediye Predkov, 2005.
• Şahmatov, A.A. Korsunskaya Legenda O Kreşenii Vladimira. Sanktpeterburg: Tipografiya İmparatorskoy Akademii Nauk, 1906.
• Şumilo, S. Knyaz Askold i Hristianizatsiya Rusi. Kiev: Duh i Litera, 2010.
• Talaşov, M.V. “K Voprosu O Smene Vlasti v Kiyeve v Naçale 60-h gg. X v”. Yaroslavskiy Pedogagiçeskiy Vestnik 2/1 (2014).
• Tatişev, V.N. İstoriya Rossiyskaya s Samıh Drevneyşih Vremen. Moskva: İmperatorskiy Moskovskiy Universitet, 1768.
• Ulusan, Ahmet. “Geçmiş Yılların Hikâyesi” (Povest Vremennıh Let) Adlı Kroniğin Tahlili ve Tenkitli Tercümesi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Doktora Tezi, 2016.
• Vasiliev, Alexander A. The Russian Attack on Constantinople in 860. Cambridge-Massachussets: The Mediaeval Academy of America, 1946.
• Vernadsky, George. Kievan Russia. London: Yale University Press, 1948.
• Ware, Timothy. Ortodoks Kilisesi Doğu Hristiyanlığına Giriş. çev. Mehmet Katar - Arif Gören. Ankara: Eski Yeni Yayınları, 2019.