İNCİ DERGİSİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2017, Cilt: 46 Sayı: 216, 203 - 255, 22.10.2017

Emrah Çetin Cansu Tüzer

Öz

İnci dergisi, İstanbul’un işgal yıllarında yayın hayatına başlamış olan aylık bir kadın magazin dergisidir. Yayın hayatına bir dönem ara vermiş olsa da 1919’dan 1923 yılına kadar yayımlanmıştır. Dergi, yayınlandığı dönemin entelektüel erkek ve kadın yazarlarının Dünya’daki kadın hareketleri ve Osmanlı toplumunda yeni bir kadın imajı yaratılmasına yönelik bakış açılarını yansıtmaktadır. Dergide modaya dair haberler ön plana çıkmış olsa da sanat, edebiyat, tarih gibi alanlarda çok sayıda makale yayımlanmıştır. Bir magazin dergisi olmasının ötesinde İnci, yayımlandığı dönemin sosyal yapısını, özellikle savaş yıllarının Osmanlı toplumunu ve kadınını nasıl etkilediğini belirten önemli bilgiler aktarmaktadır. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e geçiş yıllarında yayınlanmış olan dergi, bu geçiş sürecinin gerek moda gerekse sosyal ve kültürel açılardan yansımalarını ortaya koymuş olması bakımından da ayrıca önem arz etmektedir. Derginin, Batı’da ortaya çıkan moda akımlarını okuyucular ile paylaşmasının yanı sıra, yayımladığı yazılarla bir Milli Moda zemini hazırlamaya çalıştığı görülmektedir. Ayrıca dergi, hemen her sayısında yayımlandığı sanat, edebiyat, tarih gibi alanlardaki yazılarla kadınları bilgilendirmeye çalışmaktadır. İnci, kadınlık meselesine bir sorun olarak bakmak yerine, kadınları eğlendirecek, bilgilendirecek ve cezbedecek konulara yer vererek bugünkü magazin dergiciliğinin ilk adımlarını atmıştır. Bu araştırmada İnci dergisi, içerik ve konuları bakımından incelenerek verdiği mesajlar ve dönemin kadın hareketleri içerisindeki konumu ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet, Kadın Dergileri, Meşrutiyet, Osmanlı

Kaynakça

• 1919, “İnci’yi Niçin Çıkarıyoruz?” (Yazarı belli değil), İnci (S. 1, Şubat, s. 2).
• 1919, “Kadınlık Şuunu: Milli Kongrede Kadınlar, Asrî Kadın Cemiyeti, Garpte Kadın” (Yazarı belli değil), İnci (S. 1, Şubat, s. 2).
• 1919, “ Kadınlık Şuunu: Tesettür Meselesi, Memurelerimiz” (Yazarı belli değil), (S. 2, Mart, s. 2-3).
• 1336/1920, (Başlıksız-yazarı belli değil), İnci (S. 17, Haziran, s. 10).
• 1922, “Yeni Moda Cereyanları Etrafında” (Yazarı belli değil), Yeni İnci, (S. 1, Haziran, s. 28).
• AHMET Hikmet, 1338/1922, “Yeni Moda Cereyanları Etrafında”, Yeni İnci, (S. 2, Temmuz, s. 17).
• AHMET Refik, 1919, “Tarih’te Kadın Simaları: Gülnuş Sultan”, İnci (S. 4, Mayıs, s. 4-5).
• __________, 1335/1919, “Haseki Safiye Sultan”, ”, İnci (S. 5, Haziran, s. 4-5).
• __________, Tarihsiz, “Valide Safiye Sultan”, İnci (S. 7, s. 4).
• __________, 1919, “Tarihte Kadın Simaları: Meleki Kalfa”, İnci (S. 8, Eylül, s. 7-8).
• __________, 1335/1919, “Tarihte Kadın Simaları: Kaya İsmihan Sultan”, İnci (S. 10, Teşrin-i Sani/Kasım, s. 9-10).
• __________, 1335/1919, “Tarihte Kadın Simaları: Marie Antoinette’in Ölümü”, İnci (S. 12, Kanun-ı Sani/Ocak, s. 11-13).
• __________, 1336/1920, “Tarihte Kadın Simaları: Marie Louise”, İnci (S. 15, Nisan, s. 4-6).
• AKAGÜNDÜZ, Ü. (2012). “1918-1928 Yılları Arasında Yayımlanan Kısa Ömürlü Osmanlıca Kadın Dergileri Hakkında Bir Değerlendirme”, Kebikeç, S. 34, ss. 323-346.
• AKŞİN, S. (2011). Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
• AYDIN, H. (2009). “Kadın (1908-1909): Selanik’te Yayınlanan İlk Kadın Dergisi Üzerine Bir İnceleme”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2009, S. 22, ss. 147-156.
• AYSAL, N. (2006). “Örgütlenmeden Eyleme Geçiş: 31 Mart Olayı”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Mayıs-Kasım 2006, S. 37-38, ss. 15-53.
• AYŞE Hikmet, “Abla Mektupları: Yaşamak Zevki”, İnci (S. 7, Tarihsiz, s. 7).
• __________, 1919, “Abla Mektupları: Neşe ve Sa’y”, İnci (S. 8, Eylül, s. 9).
• __________, 1335/1919, “Abla Mektupları 3: Hayatın Manası”, İnci (S. 10, Teşrin-i Sani/Kasım, s. 12).
• __________, 1335/1919, “Abla Mektupları”, İnci (S. 12, Kanun-ı Sani/Ocak, s. 13-14).
• C.K.S. 1919, “Kadın Tuvaletleri, Gelin Hazırlıkları”, İnci, (S. 6, Temmuz, s. 7-8).
• ÇAKIR, S. (2013). Osmanlı Kadın Hareketi, Metis Yayınları, İstanbul.
• FAZIL Ahmet, 1919, “Harp Yemekleri”, İnci (S. 2, Mart, s. 11).
• http://www.europeanafashion.eu/portal/blogdetail.html?post=7467
• İBNÜRREFİK Ahmet Nuri, 1919, «Avrupa›da Kadınların Hukuku», İnci (S. 3, 1 Nisan, s. 8).
• KEMAL, Yahya, (1338/1922), “Yeni Kadınlığa Dair Musahabe”, Yeni İnci (S. 2, Temmuz, s. 3-4).
• KİREÇÇİ, T. B. (2005). Sedat Simavi ve Türk Basın Tarihine Katkıları, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş, 2005.
• MARCY, Jacques, “Jacques de Marcy’den Madame de Marcy’ye”, İnci (S. 20, Tarihsiz, s. 14).
• MEHMET Arif, 1919, “Sulh Kongresinde Kadınlar”, İnci (S. 4, Mayıs, s. 7).
• __________, 1919, “Kadının Vazifesi Artıyor, Mesuliyeti Ziyadeleşiyor”, İnci (S. 4, Mayıs, s. 7).
• METİNSOY, E. M. (2014). Mütareke Dönemi İstanbul’unda Moda ve Kadın 1918-1923, Libra Kitap, İstanbul.
• ÖMER Abdurrahman, 1335/1919, “Esrar-ı Hüsn 1: Kadın ve Tuvalet”, İnci (S. 5, Haziran, s. 14).
• __________, 1335/1919, “Esrar-ı Hüsn 2: Süs ve Moda”, İnci (S. 6, Temmuz, s. 12).
• __________, “Esrar-ı Hüsn 3: Tecemmül ve Sanat-ı Tecemmül”, İnci (S. 7, Tarihsiz, s. 5).
• __________, 1335/1919, “Esrar-ı Hüsn: Güzellik Nasıl Temin ve Muhafaza Edilir?”, İnci (S. 9, Teşrin-i Evvel/Ekim, s. 10-11).
• __________, 1919, “Bugün ki Alman Kadınları”, İnci (S. 5, Haziran, s. 14).
• ÖZER, İ. (2014). Osmanlı’dan Cumhuriyete Yaşam ve Moda, Truva Yayınları, İstanbul.
• POE, Edgar Allan, 1337/1921, “Karakedi”, İnci (S. 26, Mart, s. 9-10).
• SAMİME, 1919, “Çocuk Büyütmek Sanatı”, İnci (S. 1, Şubat, s. 6).
• SİMAVİ, Sedat, 1335/1919, “Muhasebe: Asri Kadınlık 3”, İnci (S. 7, Haziran, s. 12).
• TOPRAK, Z. (2015). Türkiye’de Kadın Özgürlüğü Ve Feminizm (1908-1935), Tarih Vakfı Türk Yayınları, İstanbul.
• TOSKA, Z.-ÇAKIR, S. vd. (1992). İstanbul Kütüphanelerindeki Eski Harfli Türkçe Kadın Dergileri Bibliyografyası (1869-1927), Metis Yayınları, İstanbul.
• UNAT, F.R. (2014). İkinci Meşrutiyet’in İlânı ve Otuzbir Mart Hâdisesi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• YUSUF Ziya, 1919, “Saç Modelleri”, İnci, (S. 3, Nisan, s. 11).